Tovuti Rasmi ya Rais

HOTUBA YA MHE. DKT. JOHN POMBE JOSEPH MAGUFULI, RAIS WA JAMHURI YA MUUNGANO WA TANZANIA KWENYE HAFLA

YA UZINDUZI WA DARAJA LA JUU (FLYOVER) KATIKA MAKUTANO YA BARABARA ZA MANDELA NA NYERERE

ENEO LA TAZARA, TAREHE 27 SEPTEMBA, 2018

Mheshimiwa Elias Kwandikwa, Naibu Waziri

wa Ujenzi, Uchukuzi na Mawasiliano;

Mheshimiwa Paul Makonda,

Mkuu wa Mkoa wa Dar es Salaam;

Mheshimiwa Masaharu Yoshida,

Balozi wa Japan nchini;

Mheshimiwa Bashiru Ally,

Katibu Mkuu wa Chama Cha Mapinduzi;

Mheshimiwa Mama Kate Kamba,

Mwenyekiti wa CCM Mkoa wa Dar es Salaam;

Mheshimiwa Selemani Kakoso, Mwenyekiti

wa Kamati ya Bunge ya Miundombinu;

Waheshimiwa Wabunge wengine mliopo;

Mwakilishi wa JICA nchini Tanzania;

Wakuu wa Vyombo vya Ulinzi na Usalama mliopo;

Ndugu Viongozi wengine na Wafanyakazi wa Wizara

ya Ujenzi, Uchukuzi na Mawasiliano;

Viongozi wa Vyama vya Siasa na Dini mliopo;

Waheshimiwa Wageni Wote Waalikwa;

Ndugu Wana-Dar es Salaam;

Mabibi na Mabwana:

Kwanza kabisa, napenda kumshukuru Mwenyezi Mungu kwa kutuwezesha kukutana hapa. Lakini, kama mjuavyo, wiki iliyopita, Taifa letu lilipatwa na simanzi kubwa kufuatia ajali ya kuzama kwa Kivuko cha Mv. Nyerere iliyosababisha vifo vya Watanzania wenzetu takriban 230. Kwa heshima ya marehemu hao, naomba sote tusimame ili tuweze kuwakumbuka kwa dakika moja. Roho za marehemu wetu zipumzike mahali pema peponi. Amina. Napenda, kwa mara nyingine tena, kutoa pole nyingi kwa familia zilizopoteza wapendwa wao. Aidha, nawaombea majeruhi wote wapone haraka.

Nawashukuru pia marafiki zetu kutoka nchi mbalimbali ambao wametutumia salamu za rambirambi na pole kufuatia ajali iliyotokea. Salamu zao, kwa hakika, zimetufariji sana. Tunawashukuru. Lakini, kwa namna ya pekee kabisa, napenda kuwashukuru na kuwapongeza Watanzania wote kwa mshikamano mkubwa mlioonesha tangu kutokea kwa ajali hiyo mpaka sasa. Hongereni sana. Natambua kuwa wengi wetu bado tupo kwenye huzuni na simanzi kubwa; hata hivyo, hatuna budi kuendelea na kazi ya kulijenga Taifa letu. Hivyo ndivyo, hata Vitabu vyetu Vitakatifu vinatufundisha.

Lakini napenda kutumia fursa hii kutoa wito kwa Watanzania wenzangu, tutumie ajali iliyotokea kujitafakari kwa kina kwa lengo la kujifunza. Kila mmoja wetu ajitafakari. Viongozi wenye dhamana ya kusimamia vyombo vya usafiri watafakari na kujifunza. Watendaji wanaosimamia usafiri pia watafakari. Na halikadhalika, wananchi ambao ndio watumiaji wakubwa wa vyombo vya usafiri nao wanapaswa kujitafakari. Nina imani kuwa, kama sote tutatafakari vizuri na kuweza kujifunza, ajali kama hizi zitaepukika; na endapo zitatokea, basi madhara yake hayatakuwa makubwa sana.

Waheshimiwa Viongozi;

Wageni Waalikwa, Mabibi na Mabwana;

Tupo hapa kushuhudia Uzinduzi wa Daraja la Juu (flyover) hapa TAZARA. Napenda kumshukuru Waziri wa Ujenzi, Mhandisi Kamwelwe, kwa kunialika kushuhudia tukio hili la maendeleo na historia kwa nchi yetu. Hii ni “flyover” ya kwanza kabisa kujengwa hapa nchini. Hivyo basi, nasema “ahsante sana Mheshimiwa Waziri wa Ujenzi kwa kunialika”.

Mtakumbuka kuwa takriban miezi 29 iliyopita, tarehe 16 Aprili 2016 nilikuja hapa kuweka Jiwe la Msingi la Ujenzi wa Daraja hili la Juu. Leo nimekuja tena hapa kwa ajili ya kulizindua. Kwa hakika, nimefurahi sana.  Kama mjuavyo, Daraja hili ni moja ya ahadi za CCM kwenye Kampeni za Uchaguzi Mkuu wa Mwaka 2015. Hivyo, kukamilika kwake, ni uthibitisho kuwa CCM ikiahidi jambo, inalitekeleza. Nimefurahi sana kuona kwenye Hafla hii wenye Ilani yao pia wapo. Hongereni sana Wana-CCM kwa kuweza kutimiza ahadi hii.

Ndugu Wananchi, Mabibi na Mabwana;

Kama walivyosema walionitangulia kuzungumza, Daraja hili, mbali na kurahisisha usafiri na kupunguza kero ya foleni barabarani, litasaidia kuzuia upotevu mkubwa wa fedha. Utafiti uliofanyika mwaka 2013, ulibainisha kuwa nchi yetu ilikuwa ikipoteza takriban shilingi bilioni 400 kwa mwaka kwa sababu ya msongamano wa magari barabarai. Zaidi ya hapo, Daraja hili litapendezesha mandhari ya Jiji la Dar es Salaam, ambalo ni miongoni mwa Majiji yanayokua kwa kasi Barani Afrika.

Hivyo basi, nitumie fursa hii kumpongeza Mkandarasi, Kampuni  ya Sumitomo Mitsui Construction ya Japan iliyoshirikiana na Kampuni ya Mak Contractor ya Tanzania kwa kukamilisha mradi huu mapema. Daraja hili lilipangwa kukamilika tarehe 30 Oktoba 2018. Lakini, limekamilika mapema mwezi huu (Septemba). Hongera sana Wakandarasi pamoja na Wahandisi Washauri, Kampuni ya The Consortium of Oriental Consultants Global Ltd na Eight – Japan Engineering Consultants Inc. ya Japan.

Wageni Waalikwa, Mabibi na Mabwana;

Napenda pia kutumia fursa hii kuishukuru Serikali ya Japan kwa kutuunga mkono katika kutekeleza mradi huu. Daraja hili limegharimu takriban shilingi bilioni 106.965. Sehemu kubwa ya fedha hizo zimetolewa na marafiki zetu wa Japan; na kiasi kingine kimechangiwa na Serikali yetu. Tunawashukuru sana marafiki zetu hawa wa Japan. Na niseme tu kwamba, Japan ni marafiki zetu wa kweli na tena wa muda mrefu. Tumeshirikiana nao katika kutekeleza miradi mingi ya maendeleo: kwenye sekta za miundombinu ya usafiri na nishati ya umeme; elimu; afya; kilimo; maji; ujenzi; n.k. Tunawashukuru sana. Nimefurahi kumwona Balozi wa Japan nchini, Mheshimiwa Yoshida, yupo hapa. Tunakushukuru sana Mheshimiwa Balozi kwa kuja kuungana nasi katika tukio hili. Tunakuomba utufikishie shukrani zetu nyingi kwa Waziri Mkuu, Serikali pamoja na wananchi wa Japan.

Natambua kuwa siku chache zijazo utarejea nyumbani baada ya kumaliza muda wako hapa nchini. Tunaomba ukaendelee kuwa Balozi wetu. Na katika hili, nikuombe sana Mheshimiwa Balozi utusaidie kuikumbusha Serikali yako kuhusu ahadi iliyotoa ya kutusaidia kujenga Barabara ya Morocco – Mwenge; Daraja la Juu pale eneo la Gerezani pamoja na Barabara za Mzunguko (Ring – Roads) kule Dodoma. Watanzania tunasubiri kwa hamu kuona utekelezaji wa miradi hiyo.

Waheshimiwa Viongozi;

Wageni Waalikwa, Mabibi na Mabwana;

Napenda pia kutumia fursa hii kuipongeza Wizara ya Ujenzi pamoja na TANROADS kwa kusimamia vizuri utekelezaji wa Mradi huu. Nampongeza Prof. Mbarawa, ambaye wakati ujenzi wa Daraja hili unaanza, alikuwa Waziri wa Ujenzi. Lakini, kwa namna ya pekee kabisa, nampongeze Mtendaji Mkuu wa TANROADS, Mhandisi Patrick Mfugale ambaye ameshiriki kikamilifu katika kubuni, kuandaa mchoro na kusimamia kwa karibu utekelezaji wa Daraja hili. Hongera sana Mhandisi Mfugale na wote ulioshirikiana nao.

Mengi tayari yameelezwa kumhusu Mhandisi Mfugale. Binafsi namfahamu sana. Nimefanya naye kazi kwa karibu wakati nikiwa Waziri wa Ujenzi. Najua uchapa kazi wake, uzalendo alionao, pamoja na uaminifu na ubunifu. Mbali na Daraja hili la Juu, ameshiriki pia katika kubuni michoro ya madaraja mengine makubwa nchini, ikiwa ni pamoja na Daraja ya Mkapa, Umoja, Kikwete, Magufuli kule Kilombero, n.k. Lakini zaidi ya sifa hizo zilizotajwa, Mhandisi Mfugale pia ni mtu muadilifu sana. Na kutokana na uadilifu wake, kuna wakati alikaribia kufukuzwa kazi.

Ni kwa kutambua na kuthamini mchango wake, nilipendekeza na nafurahi Wizara ilinikubali, kuliita Daraja hili la Juu hapa Tazara jina  la Mhandisi Mfugale. Hivyo, kuanzia sasa hapa pataitwa Mfugale Flyover. Ni matumaini yangu kuwa hatua hii itatoa hamasa kwa Watanzania wengine kufanya kazi kwa kujituma, uadilifu na kuweka maslahi ya Taifa mbele. Na napenda kutumia fursa kuwasihi sana Watanzania, hususan wataalam wetu, kuiga mfano wa Mhandisi Mfugale. Wapo baadhi ya wataalam wetu sio wazalendo. Wanakubali kutumika katika kukwamisha maendeleo ya nchi yetu. Hii ni aibu kubwa sana.

Waheshimiwa Viongozi;

Wageni Waalikwa, Mabibi na Mabwana;

Ujenzi wa Daraja hili la Juu ni moja ya mikakati mingi inayotekelezwa na Serikali ya kutatua tatizo la msongamano wa magari na kuliboresha Jiji letu la Dar es Salaam. Kama mnavyokumbuka, mwaka Juzi (2016) tulizindua Daraja la Nyerere (Kigamboni) na Mradi wa Magari ya Mwendokasi (BRT). Mwaka jana tuliweka Jiwe la Msingi la Ujenzi wa Daraja la Pete/Mpishano (interchange) pale Ubungo, ambalo ujenzi wake unaendelea. Mwaka huu pia tumeanza ujenzi wa barabara ya njia sita kutoka Kimara Mwisho hadi Kiluvya na pia Ujenzi wa Daraja la Salender. Aidha, ujenzi wa Miundombinu ya Mabasi ya Mwendokasi Awamu ya Pili kutoka maeneo ya Kariakoo kwenda Mbagala unatarajiwa kuanza Mwaka huu wa Fedha; pamoja na Madaraja mengine ya Juu katika maeneo ya Chag’ombe, Uhasibu na Magomeni. Na kama mnavyofahamu, upanuzi wa Bandari ya Dar es Salaam pamoja na Uwanja wa Ndege wa Kimataifa wa Mwalimu Nyerere nao unaendelea.

Zaidi ya hapo, kupitia Mradi wa Uendelezaji wa Jiji la Dar es Salaam (Dar es salaam Metropolitan Development Project - DMDP), Serikali imeanza ujenzi wa barabara zenye urefu wa kilometa 210 katika Wilaya zote za Jiji la Dar es Salaam. Ninyi wananchi ni mashahidi, hivi sasa kuna barabara nyingi zinajengwa kwenye mitaa yetu. Na Mradi huu wa DMDP utahusisha pia ujenzi wa mifereji ya kuzuia mafuriko yenye urefu wa kilometa 40 (ikiwemo katika Bonde la Mto Msimbazi); kujenga masoko na stendi, mifumo ya maji taka, n.k. Miradi hii inatarajiwa kugharimu shilingi bilioni 660. Nina imani kuwa miradi hii yote itakapokamilika, Jiji la Dar es Salaam litazidi kupendeza na kuwa la kisasa zaidi. Lakini, katika kuongeza ufanisi kwenye utadaji kazi, napenda kuiagiza TAMISEMI kuuhamishia TARURA Mradi huu wa DMDP.

Waheshimiwa Viongozi;

Wageni Waalikwa, Mabibi na Mabwana;

Napenda nihitimishe hotuba yangu kwa kurudia tena kuwashukuru na kuwapongeza wote walioshiriki katika ujenzi wa Daraja hili. Naishukuru Serikali ya Japan. Nawapongeza Wakandarasi na Wahandisi Washauri wa Mradi. Naipongeza Wizara ya Ujenzi. Naipongeza TANROADS, hususan Mtendaji wake Mkuu, Mhandisi Mfugale. Na mwisho lakini sio kwa umuhimu, nawapongeza Watanzania wote kwa kufanikisha ujenzi wa mradi huu.

Wito wangu kwa viongozi, watendaji na wananchi, tulitunze Daraja hili. Na katika hili, naiagiza Wizara kuhakikisha inafunga kamera kwenye daraja hili na kwenye miundombinu mingine ya namna hii tuliyoijenga ili kudhibiti vitendo vya uharibifu wa miundombinu yetu.

Baada ya kusema hayo, sasa nipo tayari kutekeleza jukumu lililonileta la Kuzindua Daraja hili la Mfugale hapa TAZARA.

Mungu Libariki Daraja hili!

Mungu Wabariki Wana-Dar es Salaam!

Mungu Ibariki Tanzania!

“Ahsanteni sana kwa kunisikiliza”

HOTUBA YA MHE. DKT. JOHN POMBE JOSEPH MAGUFULI, RAIS WA JAMHURI YA MUUNGANO WA TANZANIA WAKATI WA KUPOKEA GAWIO KUTOKA KAMPUNI, TAASISI NA MASHIRIKA MBALIMBALI

DAR ES SALAAM, TAREHE 23 JULAI, 2018

Mheshimiwa Dkt. Philip Mpango,

Waziri wa Fedha na Mipango;

Waheshimiwa Mawaziri na Naibu Mawaziri wengine mliopo;

Mheshimiwa Mhandisi Evarist Ndikilo,

Kaimu Mkuu wa Mkoa wa Dar es Salaam;

Mheshimiwa Kate Kamba, Mwenyekiti wa CCM,

Mkoa wa Dar es Salaam;

Waheshimiwa Wenyeviti wa Kamati za Bunge za Uwekezaji na Mitaji ya Umma; Hesabu za Serikali; pamoja na Bajeti;

Waheshimiwa Wabunge wengine mliopo;

Ndugu Makatibu Wakuu na Naibu Makatibu Wakuu mliopo;

Waheshimiwa Mabalozi mliopo

Waheshimiwa Wakuu wa Vyombo vya Ulinzi na Usalama;

Waheshimiwa Viongozi wa Vyama vya Siasa

pamoja na Dini mliopo;

Ndugu Athumani Mbuttuka, Msajili wa Hazina;

 Wenyeviti wa Bodi, Watendaji Wakuu pamoja na Watumishi wa Taasisi, Makampuni na Mashirika mbalimbali mliopo;

Wageni wote Waalikwa, Mabibi na Mabwana:

Napenda nianze kwa kumshukuru Mwenyezi Mungu aliyetupa uzima na kutuwezesha tukutane hapa. Aidha, namshukuru Waziri wa Fedha na Mipango, Mheshimiwa Philip Mpango, kwa kunialika kwenye tukio hili la kupokea gawio la shilingi bilioni 717.56 kutoka kwenye taasisi, makampuni na mashirika yapatayo 40, ambayo Serikali ina hisa ama inayamiliki kwa asilimia mia moja. Kwa hakika, hili ni tukio muhimu kwa maendeleo ya nchi yetu; hivyo basi, napenda kurudia tena kukushuru Mheshimiwa Waziri wa Fedha na Mipango kwa kunialika.

Napenda pia kutumia fursa hii, hapa mwanzoni kabisa, kutoa shukrani na pongezi zangu nyingi kwa Wenyeviti wa Bodi, Watendaji Wakuu pamoja Watumishi wote wa Taasisi pamoja na Makampuni yote, ambayo leo yanakabidhi gawio kwa Serikali. Gawio hili litaiwezesha Serikali kutekeleza miradi ya maendeleo na pia kuboresha huduma mbalimbali za jamii. Hivyo basi, tunawashukuru na hongereni sana.

Waheshimiwa Viongozi;

Wageni Waalikwa, Mabibi na Mabwana;

Duniani kote, Serikali zina njia kuu mbili za kupata mapato yake. Njia ya kwanza ni kupitia makusanyo ya kodi.  Wamerekani wana usemi usemao, “Nothing is certain but death and taxes (maanake ni kwamba, kuna mambo mawili tu ambayo ni hakika au ya lazima duniani, kifo na kodi)”. Baba wa Taifa, Mwalimu Julius Kambarage Nyerere, naye aliwahi kusema, nanukuu “Serikali isiyokusanya kodi ni Serikali ya wala rushwa”, mwisho wa kunukuu.

Hii inaonesha kuwa, kodi ni chanzo muhimu cha kukusanya mapato ya Serikali. Na ninafurahi kuona kuwa, katika miaka ya hivi karibuni, licha ya kwamba bado hatujaweza kufikia malengo yetu kwa asilimia 100, Serikali imejitahidi sana kuimarisha ukusanyaji wa mapato ya kodi. Mathalan, wakati Serikali ya Awamu ya Tano ikiingia madarakani, mwaka 2015, wastani wa makusanyo ya kodi kwa mwezi ulikuwa shilingi bilioni 850. Hivi sasa wastani kwa mwezi ni shilingi trilioni 1.3, ongezeko la takriban asilimia 65. Mapato kwa mwaka pia yamekuwa yakiongezeka. Katika mwaka wa Fedha 2016/2017 tulikusanya shilingi trilioni 14.4, lakini kwenye Mwaka wa Fedha uliopita (2017/2018), tumekusanya shilingi trilioni 15.5.

Kwa tathmini yangu binafsi, ongezeko hili limetokana na mambo makubwa mawili. Kwanza, hatua zilizochukuliwa na Serikali katika kuziba mianya ya ukwepaji kodi. Pili, wananchi wengi kuhamasika kulipa kodi na hasa baada ya kuona kodi zao zinatumika vizuri. Hivyo basi, napenda kutumia fursa hii kuipongeza Mamalaka ya Mapato (TRA) kwa kuimarisha ukusanyaji wa mapato ya kodi. Waswahili husema “mnyonge mnyongeni lakini haki yake mpeni”. Licha ya changamato ambazo bado zipo, lakini wamejitahidi. Hongereni TRA.

Wageni Waalikwa, Mabibi na Mabwana;

Nitumie fursa hii pia kuwapongeza Watanzania wote kwa kuhamasika kulipa kodi. Endeleeni na moyo huo huo. Kodi zenu ndizo zinaiwezesha Serikali kutekeleza miradi ya miundombinu (ujenzi wa reli, barabara, bandari, viwanja vya ndege, utekelezaji wa miradi ya umeme, n.k.). Mathalan, kabla ya kuja hapa, nimetoka kushuhudia uwekaji saini Mkataba wa Ujenzi wa Daraja la Salender. Daraja hili, ambalo litapita kwenye Bahari, litajengwa kwa gharama ya zaidi ya shilingi bilioni 250 ambazo ni mkopo wa masharti nafuu kutoka Korea Kusini, na ambazo baadaye tutazilipa kupitia kodi zenu.

Zaidi ya hapo, kodi tunazokusanya kutoka kwa wananchi ndizo zinaiwezesha Serikali kuboresha huduma mbalimbali za jamii kama vile afya, elimu na maji. Hivyo basi, narudia tena kuwasihi Watanzania wenzangu kuendelea kulipa kodi ili kuiwezesha Serikali kutekeleza shughuli za maendeleo.

Waheshimiwa Viongozi, Mabibi na Mabwana;

Ukiachilia mbali mapato ya kodi, njia ya pili inayoiwezesha Serikali kupata mapato, ni kupitia vyanzo visivyo vya kodi. Kuna vyanzo vingi visivyo vya kodi, lakini kimojawapo ni kupokea gawio kutoka kwenye taasisi au mashirika ambayo Serikali imefanya uwekezaji. Mathalan, hivi punde tumesikia kuwa Serikali yetu imewekeza kiasi cha shilingi trilioni 49.05 kwenye taasisi na makampuni mbalimbali. Na kama mtakavyokumbuka, wakati nikipokea gawio la TTCL, nilisema kuwa tunayo mashirika zaidi ya 90 yenye kustahili kutoa gawio kwa Serikali.

Lakini, licha ya idadi hiyo kubwa ya taasisi pamoja na uwekezaji mkubwa uliofanyika, niwe mkweli, nchi yetu bado haijanufaika na uwekezaji ilioufanya. Gawio tunalopata ni dogo sana na mashirika mengi bado hayatoi gawio kwa Serikali. Mathalan, mwaka 2014/2015 tulipata gawio la shilingi bilioni 130.686 kutoka mashirika 24 tu. Mwaka 2015/2016 mashirika 25 yalitoa gawio la shilingi bilioni 249.3.

Hali hii haikuturidhisha. Kama mjuavyo, huwezi kuendesha nchi kwa kutegemea mapato ya kodi peke yake. Na baada ya kufanya utafiti, tuligundua mambo kadhaa yanayofanya taasisi na mashirika yetu yasitoe ama yatoe gawio dogo. Baadhi ya mambo hayo ni: uongozi mbovu; kutokuwepo kwa ufuatiliaji madhubuti, hususan kwenye mashirika ambayo Serikali ina hisa; udanganyifu; ubadhirifu; rushwa; n.k. Baada ya kugundua hayo, tulianza kuchukua hatua. Na ninafurahi kuona kuwa, hatua zetu zimeanza kuzaa matunda. Kama mlivyosikia, leo tunapokea gawio la shilingi bilioni 717.56. Haya ni mafanikio makubwa sana.

Hivyo basi, napenda kurudia tena kuwapongeza Wenyeviti wa Bodi, Watendaji Wakuu, Watumishi, Wasimamaizi pamoja na watu wote waliofanikisha Makampuni haya yote kutoa gawio kwa Serikali kwa Mwaka wa Fedha wa 2017/2018. Kwa namna ya pekee kabisa, napenda kuzitambua taasisi tatu zilizotajwa na Mheshimiwa Waziri wa Fedha ambazo zimevuka malengo ya kutoa gawio kwa Mwaka wa Fedha uliopita. Hongereni sana. Binafsi nimefurahishwa zaidi na Shirika kama la TAZAMA, ambalo halikuwahi kutoa gawio, lakini leo limetoa. Hongereni sana. Ni matumaini yangu kuwa, katika Mwaka huu wa Fedha tuliouanza, makampuni na mashirika mengi yatatoa gawio kwa Serikali.

Waheshimiwa Viongozi, Mabibi na Mabwana;

Hatukuja hapa kusikiliza hotuba. Tumekuja hapa kupokea fedha. Na kama mjuavyo, kwenye masuala ya fedha, huwa hakuna maneno mengi. Hata hivyo, kabla sijahitimisha hotuba yangu, naomba mniruhusu niseme masuala machache ya mwisho.

Suala la kwanza, napenda kurudia tena agizo langu kwa Msajili wa Hazina kuhakikisha mashirika na taasisi zote zenye kustahili kutoa gawio kwa Serikali zinafanya hivyo. Ni kweli, katika miaka hii miwili, gawio kwa Serikali kutoka kwenye taasisi na mashirika limeongezeka. Hata hivyo, kiasi kinachopatikana bado ni kidogo sana ukilingaisha na uwekezaji uliofanyika. Kama nilivyosema, tumewekeza zaidi ya shilingi trilioni 49. Haiwezekani tupate gawio la shilingi bilioni 717 tu kwa mwaka. Hivyo basi, Msajili wa Hazina hakikisha mashirika yote yanatoa gawio. Yatakayoshindwa, uongozi wake ubadilishwe ama mashirika hayo yafutwe kabisa.

Suala la pili, ambalo nitalieleza kwa kirefu kidogo, ni kuhusu ushirikiano kati ya sekta binafsi na Serikali, na hasa kwenye masuala ya uwazi katika biashara. Napenda nisisitize kuwa Serikali inatambua mchango wa sekta binafsi katika kuchangia maendeleo ya taifa letu. Na naahidi kuwa Serikali itaendelea kutoa ushirikiano wa kutosha kwa sekta binafsi ya hapa nchini. Lakini, pamoja na ahadi hiyo, napenda niwe mkweli. Baadhi ya washirika wetu kutoka sekta binafsi sio waaminifu na wana tabia ya kufanya udanganyifu. Napenda nitoe mifano michache.

Mabibi na Mabwana;

Kama mjuavyo, baadhi ya kampuni au mashirika yanayofanya kazi hapa nchini yana kampuni zake tanzu au mama nje ya nchi. Hili kimsingi halina ubaya. Ubaya unakuja pale ambapo kampuni hizo tanzu au kampuni mama; zinapotumika kufanya udanganyifu wa kukwepa kodi, tozo, malipo ya mrahaba pamoja na gawio. Na udanganyifu huo mara nyingi hufanyika kwa kuongeza gharama za uendeshaji ili kupunguza kiwango cha faida ambacho kampuni zilizopo hapa nchini zinapata; ama zinaonekane zinapata hasara. Ujanja huu kwa kitaalamu unaitwa transfer pricing.

Mbinu mojawapo inayotumika ni katika ununuzi wa mitambo na vipuri. Ili kupandisha gharama za uendeshaji, kampuni za hapa nchini huagiza vifaa hivyo kupitia kampuni tanzu au mama zilizopo nje ili Serikali isifahamu gharama halisi. Kampuni hizo tanzu zikishanunua vifaa hivyo huviuza kwa kampuni za hapa nchini kwa bei ya juu; wakati mwingine mara tano zaidi ya bei halisi. Na kwa vile sheria zetu za kodi na uwekezaji zinatoa misamaha ya kodi, gharama hizi za kununua vifaa zinaendelea kukatwa katika mapato ya kampuni hizo miaka nenda miaka rudi; na hivyo kuzifanya kampuni hizo zisilipe kabisa ama zilipe kiwango kidogo sana cha kodi na tozo mbalimbali.

Njia nyingine inayotumika ni kupitia mikopo. Kampuni za hapa nchini huchukua mikopo kwa riba kubwa kutoka kwenye kampuni zao tanzu au mama zilizopo nje ya nchi. Hii inaongeza gharama za uendeshaji na kuzifanya kampuni za hapa nchini kila wakati zionekane zinajiendesha kwa hasara na hivyo kuzifanya zisilipe kodi. Lakini, cha kushangaza ni kwamba, licha ya kupata hasara, makampuni hayo yanaendelea kufanya kazi.

Mbinu nyingine inayotumika na makampuni kukwepa kutoa gawio au kulipa kodi na tozo mbalimbali, ni kupitia gharama za usimamizi (yaani management fee). Kampuni hizi hulipa menejimenti zao gharama kubwa; na wakati mwingine huajiri kampuni nyingine kuzisimamia kampuni zao. Hii inapandisha gharama za uendeshaji na kuzifanya kampuni husika zionekane zinapata hasara kila kukicha na hivyo zishindwe kulipa kodi na tozo nyingine.

Waheshimiwa Viongozi, Mabibi na Mabwana;

Mambo haya yote kwa ujumla wake sio tu yanapunguza mapato kwa Serikali, bali pia yanasababisha kuwepo kwa hali ya kutoaminiana kati ya Serikali na Sekta Binafsi. Hivyo basi, nitumie fursa hii kuisihi sana sekta binafsi ya hapa nchini kushirikiana kwa karibu na Serikali. Fanyeni biashara zenu kwa uwazi. Acheni usiri. Kama unaendesha shughuli zako kihalali, kwanini ufichefiche?

Mathalan, nimearifiwa kuwa ipo kampuni moja ya madini ilikataa ombi la Ofisi ya Mkaguzi Mkuu wa Hesabu za Serikali la kwenda kuangalia mahesabu ili kujiridhisha kama kodi iliyolipwa TRA ni sahihi. Nimeambiwa kuwa Kampuni hiyo imekataa kwa kisingizio kuwa yenyewe ni kampuni binafsi. Wasichofahamu ni kwamba, Sheria ya Ukaguzi wa Umma inaipa Ofisi ya Mkaguzi Mkuu wa Hesabu za Serikali mamlaka ya kupata taarifa kutoka mtu au taasisi yoyote katika kutimiza majukumu yake ya ukaguzi katika Serikali.

Hivyo basi, nirudie tena wito wangu kwa sekta binafsi kutoa ushirikiano kwa Serikali. Sambamba na hilo, natoa wito kwa taasisi zote za Serikali zenye dhamana ya kusimamia uwajibikaji na kufuatilia shughuli za uwekezaji katika maeneo mbalimbali (madini, gesi, uvuvi wa bahari kuu, uzalishaji, kampuni za simu pamoja na taasisi za fedha) kuhakikisha zinatekeleza majukumu yake ipasavyo. Wakati mwingine “tunaliwa” kwa sababu ya uzembe wa watendaji wa Serikali. Hivyo basi, niziagiza mamlaka zote (TR, TIC, EPZA, CAG, TRA, BOT, n.k.) kutekeleza majukumu yenu.

Mathalan, natarajia kuwa, kuanzia sasa, Benki Kuu itahakikisha mikopo yote inayochukuliwa na kampuni za hapa nchini kutoka nje inasajiliwa kwa mujibu wa sheria. Aidha, natarajia, TRA itakuwa ikifanya ukaguzi wa mara kwa mara kwa biashara na mialama inayofanyika baina ya kampuni zenye mahusiano, hususan kampuni zilizopo hapa nchini na kampuni mama au tazu zilizopo nje, ili kudhibiti uhamishaji wa mali au utoroshaji wa faida. 

Suala la mwisho, ni kwa TRA tena. Awali, nimewapongeza kwa kuongeza ukusanyaji wa mapato. Lakini napenda niwapongeze pia kwa hatua zenu za hivi karibuni za kuanza kuwarasimisha watu kutoka sekta isiyo rasmi (machinga, mamalishe, n.k.) pamoja na kutoa msamaha wa riba na faini kwa wafanyabishara mliokuwa mkiwadai. Hizi ni hatua nzuri ambazo naamini zitapanua wigo wa walipa kodi na kuongeza mapato kwa Serikali. Hongereni sana.

Hata hivyo, hampaswi kubweteka. Ni lazima muendelee kuboresha mifumo yenu ya ukusanyaji kodi, kutoa elimu kwa wananchi kuhusu umuhimu wa kulipa kodi na pia kuhakikisha viwango vya kodi mnavyoweka vinalipika. Zaidi ya hapa, napenda niseme, na hapa napenda niwe muwazi,  baadhi ya watumishi wa TRA sio waadilifu. Wanapokea rushwa na kunyanyasa walipa kodi. Na tabia hizi ndizo zimekuwa zikichafua taswira ya TRA pamoja na Serikali. Hivyo basi, natoa wito kwa Kamishna Mkuu wa TRA kuchukua hatua kali dhidi ya watumishi wa namna hiyo. Baba wa Taifa Mwalimu Nyerere aliwahi kusema, nanukuu, “uvundo wa yai moja bovu ni mkali zaidi kuliko harufu ya mayai mengi mazima”, mwisho wa kuukuu. Msiwaache watu wachache wawachafue.

Lakini, nimpongeze Kamishna Mkuu kwa hatua mbalimbali anazochukua. Mara nyingi namuona akitembelea Mikoa mbalimbali kuwaelimisha wananchi kuhusu umuhimu wa kulipa kodi. Ni matumaini yangu kuwa endapo maafisa wengine wataiga mfano wake, basi makusanyo ya kodi yatazidi kuimarika.

Waheshimiwa Viongozi;

Wageni Waalikwa, Mabibi na Mabwana;

Napenda kuhitimisha kwa kurudia tena kumshukuru Mheshimiwa Waziri wa Fedha na Mipango kwa kunialika kwenye shughuli hii. Aidha, nayapongeza tena makampuni yote 43 yaliyotoa gawio kwa Serikali katika Mwaka wa Fedha ulioisha wa 2017/2018. Napenda pia kuwashukuru Waheshimiwa Wabunge kwa kazi nzuri wanayofanya ya kuishauri Serikali katika kutekeleza shughuli mbalimbali za maendeleo.

Nawashukuru pia Waheshimiwa Mabalozi kwa kushiriki nasi kwenye tukio hili. Tunawasihi muendelee kuwahimiza na kuwahamasisha wawekezaji waaminifu kwenye nchi zenu kuja kuwekeza hapa nchini. Mwisho kabisa lakini sio kwa umuhimu, navishukuru na kuvipongeza Vyombo vyetu vya Ulinzi na Usalama kwa kusimamia amani na utulivu wa nchi yetu. Bila amani, hakuna kodi. Bila amani, hakuna gawio; na bila ya amani hakuna maendeleo. Hivyo basi, navipongeza vyombo vya ulinzi pamoja na Watanzania wote kwa ujumla kwa kuendelea kuitunza amani yetu.

Baada ya kusema hayo, sasa nipo tayari kutekeleza jukumu lililonileta la kupokea gawio kutoka taasisi mbalimbali.

Mungu Zibariki Taasisi Zilizotoa Gawio!

Mungu Ibariki Tanzaia!

“Ahsanteni sana kwa Kunisikiliza”

HOTUBA YA MHESHIMIWA DKT. JOHN POMBE JOSEPH MAGUFULI, RAIS WA JAMHURI YA MUUNGANO WA TANZANIA NA MWENYEKITI WA CHAMA CHA MAPINDUZI KWENYE

UFUNGUZI WA MKUTANO MAALUM WA MAJADILIANO

 KATI YA CHAMA CHA KIKOMUNISTI CHA CHINA

NA VYAMA VYA SIASA VYA NCHI MBALIMBALI ZA AFRIKA

HOTELI YA SERENA, DAR ES SALAAM, TAREHE 17 JULAI, 2018

Waheshimiwa Viongozi wa Vyama vya Siasa kutoka

Nchi mbalimbali za Afrika mkiongozwa na Mwenyeji

wenu Katibu Mkuu wa CCM, Dkt. Bashiru Ally;

 Mheshimiwa Song Tao, Waziri wa Masuala ya Uhusiano wa

Kimataifa wa Chama cha Kikomunisti cha China;

Waheshimiwa Viongozi wa Chama na Serikali mliopo;

Waheshimiwa Wazee Wetu Wastaafu mliopo;

Mheshimiwa Wang Ke, Balozi wa China nchini;

Waheshimiwa Mabalozi wengine mliopo;

Waheshimiwa Wageni Wote Waalikwa;

Mabibi na Mabwana:

Awali ya yote, namshukuru Mwenyezi Mungu kwa kutuwezesha kukutana hapa. Binafsi, najisikia heshima kubwa kuwepo mahali hapa na kupata fursa hii adimu ya Kufungua Mkutano huu Maalum wa Majadiliano kati ya Chama cha Kikomunisti cha China na Vyama Siasa vya Afrika, unaofanyika kwa mara ya kwanza nje ya China hapa Dar es Salaam. Kwa niaba yangu binafsi, na kwa niaba ya Chama Cha Mapinduzi (CCM), Serikali pamoja na Watanzania wote, napenda niwakaribishe wageni wetu wote hapa nchini.

Nawakaribisha Viongozi wa Vyama vya Siasa kutoka nchi mbalimbali za Afrika, ambao nimearifiwa kuwa mnatoka kwenye nchi zaidi ya 40 za Afrika. Karibuni sana. Vilevile, na kwa namna ya pekee kabisa, napenda kuukaribisha nchini ujumbe kutoka Chama cha Kikomunisti cha China (the Communist Party of China – CPC), ukiongozwa na Mheshimiwa Song Tao, Waziri wa Masuala ya Mambo ya Nje wa CPC. Karibuni Tanzania. Karibuni sana Dar es Salaam.

Waheshimiwa Viongozi, Mabibi na Mabwana;

Napenda pia, hapa mwanzoni kabisa, kutumia fursa hii kuishukuru CPC kwa kuichagua Afrika kuwa sehemu ya kwanza nje ya China kufanya Mkutano huu. Kama mjuavyo, Mkutano wa Kwanza wa namna hii ulifanyika Beijing, China, tarehe 30 Novemba hadi 3 Desemba, 2017 na uliikutanisha CPC na Vyama Vya Siasa kutoka sehemu mbalimbali duniani. Hivyo basi, tunaishukuru CPC kwa kuichagua Afrika kuwa sehemu ya kwanza nje ya China kufanya Mkutano huu.

Vilevile, naishukuru CPC pamoja na Vyama vyote shiriki kwa kuichagua na kuridhia Tanzania kuwa mwenyeji wa Mkutano huu. Tunawashukuru sana. Tunaahidi kuwa tutajitahidi kutimiza majukumu yetu ili Mkutano huu uwe wenye mafanikio makubwa. Na napenda niseme kuwa, hamjakosea kuichagua Tanzania kuwa mwenyeji wa Mkutano huu. Tanzania ni mahali sahihi kabisa pa kufanyia Mkutano huu. Zipo sababu nyingi zenye kufanya Tanzania iwe sehemu sahihi; lakini kwa sababu ya muda nitataja mbili. Kwanza kabisa, kama mjuavyo, mwenyeji wa Mkutano huu ni Chama Cha Mapinduzi (CCM); na sote hapa tunafahamu kuwa CCM ni miongoni mwa vyama vikongwe Barani Afrika, ambacho kimedumu madarakani kwa muda mrefu. Na kama mnavyofahamu, moja ya mila na desturi za Waafrika ni kuheshimu wakubwa. Hivyo basi, ni wazi kuwa uamuzi wa kufanya Mkutano huu hapa Tanzania ulikuwa sahihi kabisa.

Pili, kama ambavyo sote tunakumbuka, wakati wa harakati za kupigania uhuru wa Bara la Afrika, Tanzania ilikuwa Makao Makuu ya Kamati ya Ukombozi ya Umoja wa Nchi Huru za Afrika (Organization of the African Unity – OAU). Kupitia Kamati hiyo, ambayo ilikuwa chini ya Uenyekiti wa Baba wa Taifa letu, Mwalimu Julius Kambarage Nyerere, Tanzania ilikuwa kitovu cha harakati za Ukombozi wa Bara letu. Wapigania Uhuru kutoka nchi mbalimbali waliishi na kupata misaada mbalimbali, ikiwemo mafunzo na mbinu za mapambano, na hatimaye kufanikiwa kuzipatia nchi zao uhuru. Hivi sasa nchi za Afrika zipo kwenye harakati za kujikomboa kiuchumi na sisi Tanzania tumedhamiria kuongoza mapambano haya ya kiuchumi. Hivyo basi, ni sahihi kabisa Mkutano huu kufanyika hapa Tanzania. Napenda kurudia tena kuwashukuru kwa kuridhia Mkutano huu kufanyika hapa Tanzania. Na kama nilivyoahidi, tutajitahidi kuufanya Mkutano huu uwe wa mafanikio makubwa kwa ustawi na maendeleo ya pande zetu mbili.

Waheshimiwa Viongozi;

Wageni Waalikwa, Mabibi na Mabwana;

Uhusiano na ushirikiano kati ya Afrika na China ni wa kihistoria na ni wa muda mrefu sana. Kwa mujibu wa Mwana Historia wa Uchina, Li Anshan, uhusiano kati ya Afrika na China ulianza takriban miaka 138 kabla ya Ujio wa Kristo, ambapo kulikuwa na uhusiano wa kibiashara kati ya tawala mbalimbali za China na Watawala wa Misri na maeneo mengine ya Afrika.  Kadri miaka ilivyozidi kupita, uhusiano huo ulizidi kukua na kupanuka na hasa kuanzia karne ya 14. Upo ushahidi mwingi wa kihistoria na vitu vya kale unaoonesha kuwepo kwa uhusiano wa karibu kati ya China na Afrika. Ushahidi huu unapatikana kwenye maeneo mengi kule China; na pia kwenye maeneo mbalimbali ya Afrika, ikiwemo Cairo, Bandari ya Aizhabu kule Sudan, maeneo ya Kenya, Somalia na halikadhalika Zanzibar hapa nchini Tanzania.

Pamoja na uhusiano huo wa kihistoria, ni ukweli usiopingika kuwa ushirikiano wetu ulikua na kuimarika zaidi kufuatia Mapinduzi ya Mwaka 1949 nchini China; na baada ya nchi za Afrika kuanza kupata uhuru kwenye miaka ya 1950 na mwanzoni mwa miaka ya 1960. Nchi nyingi za Afrika zilizopata uhuru zilianzisha uhusiano na China. Tanzania ni miongoni mwa nchi ambazo, mara tu baada ya kupata uhuru, ilianzisha uhusiano na China.

Na napenda niseme kuwa, China ilitoa mchango mkubwa sana katika harakati za ukombozi Barani Afrika. Kama nilivyosema awali, Tanzania chini ya Mwalimu Julius Nyerere ilikuwa Mwenyekiti wa Kamati ya Ukombozi wa OAU. Hivyo, tunafahamu mchango wa China katika harakati za ukombozi wa Bara letu. Ndugu zetu hawa walitoa silaha na vifaa mbalimbali kwa wapigania uhuru. Halikadhalika, waliwapatia wapigania uhuru mafunzo ya kijeshi na pia kiitikadi. Na kwa wasiofahamu, ni hawa hawa marafiki zetu Wachina ndio waliojenga Reli kati ya Tanzania na Zambia yenye urefu wa zaidi ya kilometa 1,800, maarufu kama reli ya TAZARA, ambayo ilitoa mchango mkubwa sana katika harakati za ukombozi, hususan Kusini mwa Bara la Afrika. Na bila shaka, kwa kutambua mchango wa China kwenye harakati hizo za ukombozi, nchi nyingi za Afrika zilisimama pamoja na China katika kuhakikisha inapewa hadhi yake kwenye Umoja wa Mataifa.

Waheshimiwa Viongozi, Mabibi na Mabwana;

Baada ya nchi nyingi za Afrika kupata uhuru, uhusiano na China ulizidi kupanuka; kwenye masuala ya ulinzi na usalama, biashara, uwekezaji, ujenzi wa miundombinu, kilimo, afya, elimu, sayansi na teknolojia, mazingira, utalii, habari, utamaduni, n.k. Na mwaka 2000, Afrika na China zilianzisha rasmi jukwaa la ushirikiano (China – Africa Forum). Jukwaa hili, ambalo mikutano yake hufanyika kila baada ya miaka mitatu kwa kubadilishana kati ya Afrika na China, limeweka misingi imara ya ushirikiano kati ya pande hizi mbili. Mkutano wa Saba wa Jukwaa unatarajiwa kufanyika Beijing, China, mwezi Septemba 2018.

Tangu Jukwaa hili limeanzishwa, mafanikio mengi makubwa yamepatikana katika nyanja mbalimbali. Mathalan, biashara kati ya Afrika na China imeongezeka kutoka Dola za Marekani bilioni 10 na hivi sasa inakadiriwa kufikia zaidi ya Dola za Marekani bilioni 250. Aidha, uwekezaji wa China Barani Afrika umeongezeka kutoka Dola za Marekani milioni 200 mwaka 2000 na kufikia zaidi ya Dola za Marekani bilioni 35 hivi sasa. Hii imeifanya China kuwa mshirika mkubwa wa kiuchumi wa Afrika. Vilevile, nchi za Afrika inashirikiana na China katika kutekeleza miradi ya miundombinu, hususan ya usafiri, umeme na maji. Halikadhalika, China wamekuwa wakitoa misaada mbalimbali kwa Afrika katika nyanja za afya, elimu, kilimo, sayansi na teknolojia, n.k. Maelfu ya Waafrika wamepata fursa za udhamini wa masomo nchini China. Na kama ambayo mmesikia hivi punde kutoka kwa Mheshimiwa Tao, China itatoa nafasi 4,000 za mafunzo kwa viongozi wa vyama vya siasa vya Afrika.

Zaidi ya hapo, China inashirikiana na Umoja wa Afrika katika kuimarisha amani na usalama Barani Afrika kwa kutoa fedha, mafunzo kwa walinda amani kutoka nchi za Kiafrika, wanatoa vifaa vya kijeshi na pia China inaongoza kwa kuwa na walinda amani wengi kwenye Bara letu. Kwa ujumla, naweza kusema kuwa ushirikiano kati ya China na Afrika kwa sasa umefikia kiwango cha juu sana. Na jambo la kufurahisha ni kwamba ushirikiano wetu umejengwa kwenye misingi ya kuelewana na kuheshimiana. Na hii ndio sababu misaada ya China kwetu imekuwa haiambatani na masharti yoyote. Na hili ndilo haswaa nchi za Afrika tunataka; ushirikiano ambao sote tunajiona tupo sawa na sote tunanufaika. Tunawashukuru sana marafiki zetu hawa wa China kwa kuheshimu msingi huu mkubwa wa ushirikiano.

Waheshimiwa Viongozi, Mabibi na Mabwana;

Licha ya mafanikio haya makubwa yaliyopatikana kwenye ushirikiano wetu, ni wazi kuwa bado tunayo fursa ya kuukuza na kuuimarisha. Tuna maeneo mengi ambayo tunaweza kuanzisha au kuimarisha ushirikiano.Tuna fursa kubwa ya kukuza biashara kati yetu. Mathalan, nchi zetu za Afrika tunahitaji soko la China kupanuliwa zaidi ili kuuza bidhaa zetu. Hivi sasa China ina watu watu wapatao bilioni 1.4. Hili ni soko kubwa ambalo nchi za Afrika inaweza kulitumia kwa ajili ya kuuza bidhaa zake mbalimbali (kahawa, chai, n.k.). Zaidi ya hapo, tunaihitaji China kuongeza uwekezaji Barani Afrika, hususan kwenye sekta za kilimo, viwanda, madini, utalii, n.k. Aidha, nchi za Afrika zingependa kukuza ushirikiano na China katika ujenzi wa miundombinu, hususan ya usafiri na nishati ya umeme. Tunahitaji pia kuendeleza ushirikiano na China kwenye masuala ya sayansi na teknolojia, utamaduni, kupata fursa za masomo kwa ajili ya kujenga uwezo wa wananchi wetu. Na vilevile, nchi za Afrika zinahitaji kushirikiana na China katika masuala ya kimataifa, ikiwemo masuala ya ulinzi na usalama, kushughulikia mabadiliko ya tabianchi pamoja na mageuzi kwenye umoja wa mataifa.

Hayo ni baadhi tu ya maeneo ambayo Afrika na China zinaweza kuimarisha ushirikiano. Na kama ukiniuliza mimi, hivi sasa ndio wakati muafaka wa kukuza ushirikiano kati ya Afrika na China. Nasema hivyo, kwa sababu, kama mjuavyo, mwaka 2013, Mheshimiwa Rais Xi Jinping wa China alianzisha mpango au mkakati ujulikanao kwa jina la “Belt and Road Initiative” wenye lengo la kukuza na kuimarisha uhusiano na ushirikiano wa kihistoria kati China, nchi nyingine za Asia pamoja na Mabara mengine, ikiwa ni pamoja na Bara letu la Afrika. Aidha, mwaka huu China imetimiza miaka 40 tangu ilipoanza kufanya mageuzi ya kiuchumi ambayo yameiletea mafanikio makubwa nchi hiyo; na mwaka jana China ilipitisha Mwogozo wa Maendeleo wa China hadi mwaka 2050 (a blueprint for China’s development) wenye lengo la kuifanya China kuwa ya kisasa na imara zaidi.

 Kwa upande wetu Afrika, sote hapa tunafahamu kuwa mwaka 2015, kupitia Umoja wa Afrika, tulipitisha Agenda ya Maendeleo ya Afrika hadi kufikia mwaka 2063 (The AU Agenda 2063), ambayo lengo lake ni kujenga Afrika moja yenye ustawi na amani (an integrated, prosperous and peaceful Africa). Aidha, kama mjuavyo, nchi nyingi za Afrika hivi sasa zinaongoza kwa ukuaji uchumi duniani; na nyingine nyingi zinatekeleza Dira pamoja na Mipango ya Maendeleo yenye lengo za kuzifanya ziwe za uchumi wa kati katika kipindi cha muongo mmoja ujao. Haya yote yanafanya huu uwe ni wakati muafaka zaidi kwa Afrika na China kuimarisha uhusiano na ushirikiano; na hasa kwa sababu mipango na malengo yetu yanafanana.

Waheshimiwa Viongozi, Mabibi na Mabwana;

Ni kwa kuzingatia hayo yote, napenda nitumie fursa hii kutoa pongezi na shukrani zangu nyingi kwa vyama vyetu viwili, yaani Chama cha Kikomunisti cha China (CPC) na Chama Cha Mapinduzi (CCM) cha Tanzania ambavyo vimeshirikiana kuandaa Mkutano huu wa Majadiliano kati ya CPC na Vyama vya Siasa vya Afrika.  Kama sote tujuavyo, vyama vya siasa ni taasisi muhimu ambazo zinatoa mchango mkubwa wa maendeleo duniani. Vyama Vya Siasa ni sauti ya watu lakini pia ndivyo vyenye kuunda na kuzisimia serikali. Hivyo basi, nina matumaini makubwa kuwa yote yatakayojadiliwa hapa yatakuwa yanawakilisha sauti za wananchi wetu; na kwa kuwa Mkutano huu unahusisha Watendaji Wakuu wa Vyama, basi maamuzi au mapendekezo yatakayofikiwa, ni lazima yatatekelezwa na Serikali zetu. Na kwa bahati nzuri, kama nilivyosema, Mkutano huu unafanyika miezi michache tu kabla ya kufanyika kwa Mkutano wa Jukwaa la Ushirikiano kati ya Afrika na China mwezi Septemba 2018. Hivyo, nina imani baadhi ya mapedekezo ya mkutano huu yatajumuishwa kwenye Maazimio ya Mkutano huo wa Septemba kwa ajili ya kutekelezwa na Serikali zetu katika kipindi cha miaka mitatu ijayo.

Nimefurahishwa sana na kaulimbiu ya Mkutano huu, ambayo inasema “Nadharia na Mikakati Halisi ya Vyama vya Siasa vya Afrika na China katika kutafuta Njia za Maendeleo kwenye nchi zetu (Theories and Practices of Chinese and African Political Parties in Exploring Development Paths Suitable to National Situation)”.  Binafsi naiona kaulimbiu hii kuwa nzuri sana. Inatoa nafasi kwa vyama vyetu kujadili namna ya kukuza ushirikiano kati ya Afrika na China. Aidha, inatoa fursa ya kubadilishana mawazo na kupeana uzoefu wa namna Vyama vyetu vitaweza kushiriki kwenye masuala ya maendeleo; fursa zilizopo na changamoto ambazo vyama vyetu vinakumbana navyo katika kusimamia shughuli za maendeleo katika nchi zetu, n.k. Masuala haya yote ni muhimu katika kukuza ushirikiano wetu lakini pia katika kuleta maendeleo kwenye nchi zetu. Hivyo basi, niwaombe sana wajumbe wa mkutano huu mjadili kwa uwazi na kina masuala haya. Msiogope kujadili suala lolote. Kama nilivyosema, Vyama ni sauti ya watu lakini pia ndio vyenye kuunda Serikali. Hivyo mjadili kwa uwazi bila kuogopa. Naamini yapo mambo mazuri mengi ambayo Vyama vya Siasa kutoka nchi za Afrika zitajifunza kutoka Chama cha Kikomunisti cha China na pia yapo mambo mazuri ambayo CPC itajifunza kutoka kwetu Afrika.

 Waheshimiwa Viongozi;

Wageni Waalikwa, Mabibi na Mabwana;

Nimesema mengi sana. Nimeeleza kuhusu historia ya uhusiano kati ya Afrika na China; mafanikio yaliyopatikana; maeneo ya kuimarisha uhusiano; na kadhalika namna ambavyo vyama vyetu vinaweza kutoa mchango katika kukuza ushirikiano kati ya pande zetu mbili na pia kuleta maendeleo kwenye nchi zetu, hususan maendeleo ya kiuchumi. Hata hivyo, kabla ya kuhitimisha, napenda kurudia tena kuishukuru na kuipongeza CPC kwa kubuni wazo la kuanzisha majadiliano ya namna hii. Aidha, nawashukuru wajumbe kutoka nchi mbalimbali kwa kuhudhuria kwa wingi katika Mkutano huu.

Kwa niaba ya wana-CCM na Watanzania wote, tunawashukuru kwa kuichagua nchi yetu kuwa mwenyeji wa Mkutano huu. Narudia tena kusema hamjakosea kuichagua Tanzania kuwa mwenyeji wa mkutano huu. Mbali na sababu mbili nilizozitaja awali, Tanzania ina vivutio vingi vya utalii ambavyo huwafurahisha wageni wetu wengi. Fukwe za Zanzibar, Mbuga za Wanyama za Serengeti na Ngorongoro, Mlima Kilimanjaro, n.k. Ni imani yangu kuwa, hata ninyi wajumbe wa Mkutano huu, kama sio wakati huu basi mtatafuta wakati mwingine kuvitembelea vivutio hivyo ili kujionea uzuri wa Tanzania.

Napenda kuhitimisha kwa kuahidi kwamba CCM pamoja na Serikali yake itaendelea kushirikiana na CPC, Serikali ya China pamoja na Vyama vingine Barani Afrika. Na katika hili, napenda niseme kuwa CCM na Serikali ya Tanzania kwa pamoja vinaishukuru CPC na Serikali ya China kwa misaada mbalimbali inayotupatia kwenye Chama na pia kwenye Serikali, hususan katika nyanja za afya, elimu, maji, kilimo, miundombinu, n.k. Nia yetu ni kuona ushirikiano wetu ukizidi kukua.

Hivi sasa, nchi yetu inatekeleza Dira yake ya Maendeleo ya Mwaka 2025 ambayo inalenga kuifanya nchi yetu kuwa nchi ya uchumi wa kati wenye kuongozwa na viwanda. Ili kufikia azma hiyo, tumebuni mipango na miradi mbalimbali ya kimkatati. Baadhi tumeshaiwasilisha kwa marafiki zetu mbalimbali, wakiwemo wa China, ili watuunge mkono. Miradi hiyo ni pamoja ujenzi wa reli ya kati kwa kiwango cha kimataifa kutoka hapa Dar es Salaam kwenda Mikoa ya Mwanza na Kigoma, na kisha kwenda nchi za Burundi na Rwanda; ujenzi wa Bandari ya Bagamoyo; miradi ya kufua na kusafirisha umeme; mradi wa kuchimba chuma pamoja na kufua umeme wa makaa ya mawe wa Mchuchuma na Liganga, na mradi mkubwa wa Kiwanda cha Kuchakata Gesi Asilia, n.k.

Hivyo basi, napenda kutumia fursa hii kuwaomba marafiki zetu wa China kutuuga mkono katika kutekeleza miradi hiyo mikubwa ya maendeleo kwa nchi yetu. Tunawakaribisha pia rafiki zetu wa China pamoja na nchi nyingine, zikiwemo za Afrika, kuja kuwekeza hapa nchini, hususan kwenye viwanda vya kusindika na kuongezea thamani mazao ya kilimo, mifugo na uvuvi; kilimo chenyewe, uchakataji madini, sekta ya utalii, n.k. Aidha, tunawaomba marafiki zetu wa China waendelee kutupatia fursa za masomo hususan kwenye fani za afya, kilimo, mafuta na gesi, sayansi na teknolojia, n.k. Kwa namna hii ushirikiano wetu utazidi kuimarika na wananchi wetu watanufaika.

Baada ya kusema hayo, natamka rasmi kuufungua Mkutano huu. Nawatakia Wajumbe majadiliano mema na nina matumaini makubwa kuwa Mkutano huu utakuwa wa mafanikio.

Mungu Ubariki Ushirikiano kati ya Afrika na China!

Mungu Ibariki Afrika!

Mungu Ibariki Tanzania!

“Ahsanteni sana kwa kunisikiliza”

HOTUBA YA MHESHIMIWA DKT. JOHN POMBE JOSEPH MAGUFULI, RAIS WA JAMHURI YA MUUNGANO WA TANZANIA NA MWENYEKITI WA CHAMA CHA MAPINDUZI KWENYE

HAFLA UWEKAJI JIWE LA MSINGI LA UJENZI WA CHUO

CHA UONGOZI CHA JULIUS NYERERE

KIBAHA, PWANI, TAREHE 16 JULAI, 2018

Waheshimiwa Makatibu Wakuu wa Vyama Vyetu Sita Rafiki

(ANC, CCM, FRELIMO, MPLA, SWAPO na ZANU-PF);

 Mheshimiwa Song Tao, Waziri wa Masuala ya Mambo ya Nje

wa Chama Cha Kikomunisti Cha China;

 Mheshimiwa Philip Mangula, Makamu Mwenyekiti wa CCM

Taifa (Tanzania Bara);

Waheshimiwa Mawaziri na Makatibu Wakuu mliopo;

Mheshimiwa Mhandisi Evarist Ndikilo,

Mkuu wa Mkoa wa Pwani;

Waheshimiwa Mabalozi mliopo;

Waheshimiwa Wabunge mliopo;

Waheshimiwa Viongozi wengine wa Chama na Serikali mliopo;

Waheshimiwa Wageni Waalikwa Wote;

Ndugu Wananchi, Mabibi na Mabwana:

Leo ni siku muhimu na kihistoria kwa nchi zetu sita; yaani Afrika Kusini, Angola, Msumbiji, Namibia, Tanzania na Zimbabwe; ambazo wakati wa harakati za ukombozi tulishirikiana kwa karibu, ikiwa ni pamoja na marafiki zetu wa China. Binafsi, najisikia furaha na heshima kubwa kuwepo mahali hapa na kuweza kushiriki tukio hili muhimu la Uwekaji Jiwe la Msingi la Ujenzi wa Chuo cha Uongozi cha Mwalimu Julius Nyerere (Mwalimu Nyerere Leadership School).

Lakini, kabla sijaendelea zaidi kuzungumzia tukio hili, naomba kwanza, kwa niaba yangu binafsi na kwa niaba ya Watanzania wote, niwakaribishe wageni wetu hapa nchini. Nawakaribisha Makatibu Wakuu Vyama vya ANC, FRELIMO, MPLA, SWAPO na ZANU-PF. Aidha, kwa namna ya pekee kabisa, napenda nimkaribishe nchini Mgeni wetu Maalumu, Mheshimiwa Song Tao, Waziri wa Mambo ya Nje wa Chama cha Kikomunisti Cha China.  Karibuni Tanzania. Karibuni sana hapa Kibaha.

Napenda pia kutumia fursa hii kuwashukuru sana wana-Kibaha kwa kujitokeza kwenu kwa wingi kwenye tukio hili. Ndugu Wageni wetu; hapa Kibaha ni Makao Makuu ya Mkoa wa Pwani; Mkoa ambao, kama yalivyokuwa maeneo mengi ya nchi yetu, nao ulishiriki kikamilifu na kutoa mchango mkubwa katika harakati za ukombozi, sio tu wa nchi yetu bali pia wa nchi nyingi za Afrika, hususan zilizopo Kusini mwa Bara letu. Nina uhakika, marafiki zetu, na hasa kutoka FRELIMO na ZANU-PF, bado wanaikumbuka vizuri Kambi ya Wapigania Uhuru ya Kaole, Bagamoyo, kilometa chache tu kutoka hapa.

Waheshimiwa Viongozi, Mabibi na Mabwana;

Tupo hapa kushuhudia uwekaji Jiwe la Msingi la Chuo cha Uongozi cha Mwalimu Julius Nyerere (Mwalimu Nyerere Leadership School). Kama mlivyosikia, Chuo hiki kitakapokamilika, kitakuwa mali ya Vyama vyetu sita rafiki vya ANC, CCM, FRELIMO, MPLA, SWAPO na ZANU-PF. Vyama hivi  vilishirikiana kwa karibu sana wakati wa harakati za kupigania uhuru wa nchi za Kusini mwa Bara letu. Hivyo basi, ili kuendeleza uhusiano wetu wa kidugu na kihistoria, ambao umeendelea kudumu mpaka sasa, ndipo lilipokuja wazo la kukijenga Chuo hiki.

Tumearifiwa hivi punde kuwa Chuo hiki kitatoa mafunzo ya muda mfupi (miezi mitatu), muda wa kati (mwaka mmoja) na muda mrefu (miaka mitatu). Na masomo yatakayofundishwa hapa yatahusu masuala ya uongozi na itikadi. Kama mjuavyo, masuala haya mawili (uongozi na itikadi) ni miongoni mwa matatizo makubwa yenye kuzikabili nchi za Afrika, hususan katika zama hizi za demokrasia ya vyama vingi. Vyama vingi vimeanzishwa bila kuwa na itikadi ya kueleweka na pia vinakosa watu wenye uzoefu wa uongozi ambao wameandaliwa na kuiva. Na hali hii pia, kwa kiwango kikubwa, imekuwa ikiviathiri hata vyama vyetu vikongwe.

Hivyo basi, ili kukabiliana na hali hiyo na kwa kutambua kuwa Vyama vyetu ni Vyama Tawala, ambavyo wananchi wanavitegemea katika kuendelea kuziongoza nchi zetu kwa muda mrefu, tumeona tunao wajibu wa kuonesha njia kwa kuanzisha Chuo hiki. Tunataka Vyama vyetu viwe na viongozi walioandaliwa vizuri, viongozi madhubuti wenye kufahamu miiko yao; na ambao wataielewa, wataisimamia na kuielimisha jamii kuhusu itikadi yetu.  Tunataka Chuo hiki kitusaidie kuzalisha akina Nyerere wengi, akina Mandela wengi, akina Samora Machel, akina Mzee Augustino Neto, akina Mzee Sam Nujoma, akina Mzee Mugabe, akina Mzee Kaunda n.k. Na suala hili mimi naamini linawezekana kabisa, na hasa kwa kuzingatia kuwa Vyama vyetu hivi vina misingi ya kiitikadi inayofanana. Itikadi ya kimapinduzi yenye lengo la kuwakomboa wananchi wanyonge na kuziletea maendeleo nchi zetu. Zaidi ya hapo, Vyama vyetu hivi, hivi sasa vinalenga kuleta mageuzi ya kiuchumi kwenye nchi zetu; hivyo basi, itakuwa rahisi kwa Chuo hiki kutuunganisha na kutuwezesha kufikia dhamira hiyo.

Mabibi na Mabwana;

Napenda kutumia fursa hii kuwapongeza wote waliobuni wazo la kuanzisha Chuo hiki.  Nafahamu wengi wameshiriki kufikia hatua hii. Lakini, kwa hapa nchini, napenda kutambua mchango wa Mwenyekiti Mstaafu wa CCM, Mzee Jakaya Mrisho Kikwete; Makamu Mwenyekiti wa CCM, Mzee Mangula; pamoja na Katibu Mkuu Mstaafu wa CCM, Mzee Abdulrahaman Kinana. Wametoa mchango mkubwa katika kufikia hatua hii. Tunawashukuru sana.

Napenda pia, kwa namna ya pekee, kwa niaba ya Chama Cha Mapinduzi na Vyama vyetu vyote sita, kutoa shukrani nyingi kwa ndugu zetu na marafiki zetu wa Chama cha Kikomunisti cha Watu wa China ambao wamekubali kutujengea Chuo hiki. Ujenzi wa Chuo hiki utagharimu Dola za Marekani milioni 45, sawa na takriban Shilingi bilioni 100 za Tanzania. Fedha zote hizo ni ufadhili wa ndugu na marafiki zetu wa China. Tunawashukuru sana.

Na niseme tu kwamba, Chama cha Kikomunisti Cha China na nchi ya China kwa ujumla ni marafiki zetu wa muda mrefu sana. Tumekuwa tukishirikiana na ndugu zetu hawa kwenye mambo mengi sana, tangu enzi za harakati za ukombozi. Walitupatia silaha na vifaa vya kijeshi kwa ajili ya kuendesha mapambano ya ukombozi. Walitoa mafunzo kwa wapigania uhuru na kuwafundisha masuala ya itikadi na propaganda ambazo ziliwapa hamasa wapigania uhuru kuendeleza mapambano. Baada ya uhuru, China imeendelea kushirikiana na nchi zetu na kutupatia misaada mbalimbali. Sisi Tanzania ni miongoni mwa wanufaika wakubwa wa misaada kutoka China. Reli ya TAZARA inayounganisha nchi yetu na marafiki zetu wa Zambia ni miongoni mwa misaada mikubwa ambayo China imeitoa kwa nchi yetu. Tunawashukuru sana. Reli hii ilisaidia sana harakati za ukombozi kwa nchi za Kusini mwa Bara la Afrika.

Nimefurahi, kwenye tukio hili, tunaye Mheshimiwa Tao, Mkuu wa Kitengo cha Mambo ya Nje wa Chama Cha Kikomunisti Cha China. Tunakushukuru kwa kuungana nasi; na kwa niaba ya Vyama vyetu sita, tunaomba utufikishie shukrani zetu kwa Katibu Mkuu wa Chama cha Kikomunisti cha China, ambaye pia ni Rais wa Jamhuri ya Watu wa China, Mheshimiwa Xi Jinping, Serikali pamoja na wananchi wote wa China kwa ujumla kwa kutujengea Chuo hiki; na halikadhalika kwa misaada mbalimbali mnayotoa kwa nchi zetu. Tunaithamini sana misaada mnayotupatia na tunaahidi kuendelea kuuenzi urafiki wetu.

Wageni Waalikwa, Mabibi na Mabwana;

 Napenda pia kutumia fursa hii kuvishukuru vyama rafiki vya CCM, yaani ANC, FRELIMO, MPLA, SWAPO na ZANU-PF, kwa kukubali Chuo hiki kujengwa hapa nchini kwetu. Chuo hiki kingeweza kujengwa mahali popote ndani ya nchi zetu sita; lakini mmetupa heshima ya kujengwa hapa nchini. Tunawashukuru sana na tutaenzi heshima mliyotupatia. Na bila shaka, mmetupatia heshima hii kwa kutambua mchango wa nchi yetu katika harakati za ukombozi wa Bara letu.

Vilevile, napenda nivipongeze vyama vyetu sita kwa kuamua kukipa Chuo hiki jina la Mwalimu Julius Nyerere, Baba wa Taifa letu. Huu ni uamuzi wa busara na unaakisi madhumuni ya kujenga Chuo hiki. Mwalimu Nyerere ni mmoja wa viongozi bora, imara, madhubuti, mtetezi wa wanyonge, mwanamapinduzi na muumini mzuri wa itikadi na falsafa ya Uafrika (Pan-Africanism) aliyewahi kutokea katika Bara letu. Sisi Tanzania tunajivunia sana Mwalimu Nyerere kuwa Baba yetu wa Taifa. Kama sote tujuavyo, Mwalimu Nyerere alitoa mchango mkubwa katika harakati za ukombozi wa Bara letu. Hivyo basi, ni wazi kuwa, kukipa Chuo hiki jina lake ni jambo sahihi kabisa. Anastahili kupewa heshima hii. Nimefurahi kuona kuwa katika shughuli hii tunaye Mwakilishi kutoka familia ya Mwalimu Nyerere. Tunaishukuru familia kwa kuwepo mahali hapa lakini pia kwa kuridhia Chuo hiki kupewa jina la Baba wa Taifa. Na nina imani kubwa kuwa watumishi na wanafunzi wa Chuo hiki wataenzi mambo yote mazuri ya Baba wa Taifa.

Mwisho, kuhusu shukran, napenda kutumia fursa hii kukishukuru Chama changu Cha Mapinduzi (CCM) kwa kukubali kutoa eneo la ujenzi wa Chuo hiki bure. Kama mjuavyo, eneo hili lilikuwa mali ya CCM. Hivyo, nakipongeza Chama changu kwa kulitoa bure. Bila shaka, nasi tumemuenzi Mwenyekiti wetu wa Kwanza vizuri.

Ndugu Makatibu Wakuu wa Vyama vyetu Sita;

Waheshimiwa Viongozi Wengine mliopo;

Wageni Waalikwa Wote, Mabibi na Mabwana;

Leo sio siku ya hotuba. Tupo hapa ili kuweka Jiwe la Msingi la Chuo cha Uongozi cha Mwalimu Nyerere. Hata hivyo, kabla sijahitimisha hotuba yangu, naomba mniruhusu niseme masuala machache yafuatayo:

Kwanza, tumesikia kuwa ujenzi wa Chuo hiki unatarajiwa kukamilika katika kipindi cha miaka miwili. Hivyo basi, napenda kutumia fursa hii kuwaomba Makatibu Wakuu wa Vyama vyetu sita kukamilisha masuala mengine yote ili ujenzi utakapokamilika tu, Chuo kianze kufanya kazi. Kamilisheni masuala ya mitaala ya Chuo; ajira za watumishi, hususan wakufunzi; pamoja na masuala mengine muhimu, ikiwemo upatikanaji wa fedha za kuendesha Chuo hiki. Tusisubiri mpaka ujenzi ukamilike ndipo tuanze kukimbizana. Na nitumie fursa hii pia kumwomba Mkandarasi atekeleze mradi huu kwa haraka, ikiwezekana, ukamilike kabla ya muda uliopangwa.  Hakuna sababu za kuchelewa wakati fedha zipo. Fanyeni kazi usiku na mchana kukamilisha ujenzi wa Chuo hiki.

Pili, ni kuhusiana na masomo yatakayofundishwa. Tumeelezwa nami pia nimeeleza kuwa, Chuo hiki kitajikita kufundisha masuala ya uongozi na Itikadi. Lakini mbali na masomo hayo, ningependa kushauri kuwa tufikirie pia kupanua wigo, ikiwezekana tujumuishe masomo kuhusu masuala ya maendeleo na masuala mengine ya kimkakati (development studies and other strategic issues). Hii itakifanya Chuo hiki kiwavutie watu wengi kuja kusoma na pia itakiwezesha kutoa mchango mkubwa wa maendeleo kwenye nchi zetu. Na katika hili, nishauri pia, badala ya Chuo hiki kufundisha watu kutoka kwenye Vyama vyetu sita pekee, ni vyema tukaangalia uwezekao wa kukaribisha watu kutoka vyama vingine, na hasa vyenye mrengo na itikadi inayofanana na Vyama vyetu.

Tatu, ni kwenu ndugu zangu wananchi wa hapa Kibaha. Fursa imekuja kwenu. Chuo hiki kitatoa fursa za ajira kwenu wakati wa ujenzi na baada ya ujenzi. Hivyo basi, nawasihi mjipange kutumia fursa hiyo. Na ni matumaini yangu kuwa Mkandarasi ataajiri wafanyakazi wengi kutoka hapa Kibaha. Napenda pia kuziagiza mamlaka za Mkoa huu wa Pwani kuhakikisha barabara kutoka kwenye barabara kuu hadi hapa Chuoni inajengwa kwa kiwango cha lami.

Mabibi na Mabwana;

Nihitimishe kwa kurudia tena kukishukuru Chama cha Kikomunisti cha China kwa kufadhili ujenzi wa Chuo hiki. Kwa mara nyingine tena mmedhihirisha kuwa ninyi ni marafiki wa kweli wa Afrika. Aidha, nawashukuru viongozi wa vyama rafiki vya CCM kwa kushiriki kwenye tukio hili. Ushirikiano huu hatuna budi kuuendeleza, na hasa katika kipindi hiki ambacho nchi zetu zimeamua kujikomboa kiuchumi. Mwisho lakini sio kwa umuhimu, nawashukuru viongozi na wanachama wa CCM, pamoja na wana-Pwani kwa ujumla, kwa kujitokeza kwa wingi kwenye tukio hili.

Baada ya kusema hayo, sasa nipo tayari kutekeleza jukumu lililonileta la Kuweka Jiwe la Msingi la Ujenzi wa Chuo Cha Uongozi Cha Mwalimu Nyerere kwa ufadhili ya Chama Cha Kikomunisti cha Watu wa China kwa gharama ya takriban shilingi bilioni 100 za Tanzania.

“Ahsanteni sana kwa Kunisikiliza”

HOTUBA YA MHE. DKT. JOHN POMBE JOSEPH MAGUFULI,

RAIS WA JAMHURI YA MUUNGANO WA TANZANIA,

KWENYE HAFLA YA KUPOKEA NDEGE MPYA

BOEING 787- 800 DREAMLINER

DAR ES SALAAM, TAREHE 8 JULAI, 2018

Mheshimiwa Samia Suluhu Hassan, Makamu wa Rais

wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania;

Mheshimiwa Kassim Majaliwa, Waziri Mkuu

wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania;

Mheshimiwa Mhandisi Isack Kamwelwe;

Waziri wa Ujenzi, Uchukuzi na Mawasiliano;

Waheshimiwa Mawaziri na Naibu Mawaziri mliopo;

Mheshimiwa Balozi John Kijazi, Katibu Mkuu Kiongozi;

Mheshimiwa Kaimu Balozi wa Marekani nchini;

Mheshimiwa Paul Makonda,

Mkuu wa Mkoa wa Dar es Salaam;

Mheshimiwa Seleman Kakoso, Mwenyekiti

wa Kamati ya Bunge ya Miundombinu;

Waheshimiwa Wabunge Wote mliopo;

Mheshimiwa Mstahiki Meya wa Jiji la Dar es Salaam;

Ndugu Makatibu Wakuu na Naibu Makatibu Wakuu mliopo;

Wakuu wa Vyombo vya Ulinzi na Usalama;

Wajumbe wa Bodi, Menejimenti na Watumishi wa ATCL,

TCAA na TAA mliopo;

Waheshimiwa Viongozi wa Vyama vya Siasa na Dini mliopo;

Wageni Waalikwa Wenzangu wote;

Ndugu wana-Habari, Mabibi na Mabwana:

Nafahamu kuwa wengi hapa tuna hamu kubwa ya kuiona ndege yetu mpya. Hivyo basi, nitasema kwa kifupi na kwa haraka. Kwanza kabisa, napenda nimshukuru Mwenyezi Mungu kwa kutuwezesha kushuhudia tukio hili la kihistoria. Aidha, namshukuru Mungu kwa kuifikisha ndege yetu salama hapa nchini. Ni imani yangu kuwa Watanzania wote tumefurahia ujio wa ndege yetu mpya.

Napenda pia nitumie fursa hii kuushukuru Uongozi wa Wizara ya Ujenzi, Uchukuzi na Mawasiliano kwa kunialika ili nami niwe mmoja wa mashuhuda wa tukio hili. Halikadhalika, nawashukuru wageni wote waalikwa pamoja na wananchi kwa ujumla kwa kujitokeza kwenu kwa wingi kwenye hafla hii. Ni wazi kuwa mmejitokeza kwa wingi kwa vile mnatambua umuhimu wa tukio hili kwa ustawi na maendeleo ya Taifa letu. Ahsanteni sana.

Vilevile, napenda nitumie fursa hii kuishuruku Kampuni ya Boeing ya Marekani pamoja na washirika wake (Kampuni ya Rolls-Royce na Panasonic) ambao wametutengenezea ndege yetu. Tunawashukuru sana. Nimefurahi kuona kuwa Balozi wa Marekani yupo hapa. Tafadhali tufikishie shukrani zetu kwenye kampuni hizo; na tunakuomba uwasisitize wajitahidi kuikamilisha mapema ile ndege nyingine. Watanzania tunaihitaji sana ndege hiyo; na fedha za malipo tayari zipo.

Ndugu Wananchi;

Wageni Waalikwa, Mabibi na Mabwana;

Mtakumbuka kuwa mojawapo ya ahadi za CCM kwenye Uchaguzi Mkuu wa Mwaka 2015 ilikuwa kufufua Shirika letu la Ndege la Tanzania (ATCL). Wakati tunatoa ahadi hiyo, ATCL ilikuwa hoi bin taabani. Ilikuwa na ndege moja iliyokuwa ikifanya safari zake kwenye miji mitatu tu (Dar es Salaam, Arusha na Mwanza). Na ndege yenyewe ilikuwa kila mara inashinda kwenye karakana kwa ajili ya matengenezo. Hii ilifanya soko la safari za ndani la ATCL (domestic market share) kuwa dogo sana. Lilikuwa asilimia 2.5 tu.

Tukasema hapana. Hii haiwezekani. Ni lazima tufufue Shirika letu. Na kama tulivyoahidi, ndani ya kipindi kifupi tu cha miaka miwili na nusu, tumefanikiwa kwa kiasi kikubwa kutekeleza ahadi yetu hiyo ya kuifufua ATCL. Tumenunua ndege mpya saba. Tena tumezinunua kwa fedha taslimu, sio kwa mkopo. Ndege tatu, aina ya Bombardier Dash 8 Q400, zenye uwezo wa kubeba abiria 76, tayari zimewasili na zinaendelea kutoa huduma. Ndege ya nne ndio hii itakayowasili leo. Aidha, ndege nyingine mbili, aina ya Bombardier CS300 zinatarajiwa kuwasili mwezi Novemba mwaka huu. Na, ndege kubwa nyingine kama hii itakayowasili leo, inatarajiwa kuja nchini mwanzoni mwa mwaka 2020.

Bila shaka, mtakubaliana nami kuwa, haya ni mafanikio makubwa. Lakini mafanikio haya hayajajileta yenyewe. Ni matokeo ya jitihada za Watanzania wote; lakini zaidi ni jitihada za wale wenye kufanya kazi kwa bidii na kulipa kodi. Kwa sababu hiyo, napenda nitumie fursa hii kuwashukuru na kuwapongeza Watanzania wote wanaofanya kazi kwa kujituma. Aidha, nawashukuru kwa kuendelea kulipa kodi. Kwa hakika, kodi zenu ndizo zimeiwezesha Serikali kununua ndege hizi saba mpya kwa mpigo. Hongereni sana Watanzania. Na huu ni uthibitisho kuwa sisi Watanzania tukiamua tunaweza. Nitumie fursa hii pia kuishukuru Kamati ya Bunge ya Miundombinu pamoja na Bunge zima la Jamhuri ya Muungano wa Tanzania kwa kuridhia ununuzi wa ndege hizi; na kwa namna mnavyounga mkono jitihada mbalimbali za Serikali za kuiletea maendeleo nchi yetu. Tunawashukuru sana Waheshimiwa Wabunge.

Ndugu Wananchi, Mabibi na Mabwana;

Nafahamu nimekuwa nikieleza suala hili mara kadhaa. Lakini napenda na leo nilirudie. Serikali ya CCM iliamua kulifufua Shirika letu la Ndege kwa sababu kubwa tatu. Kwanza, ili kujenga heshima na kulinda hadhi ya Taifa letu. Kama mjuavyo, Tanzania ni kubwa na imejijengea sifa kemukemu duniani. Hivyo, ilikuwa aibu sana kwa Taifa kubwa kama letu kutokuwa na ndege.

Pili, tumeifufua ATCL ili kuimarisha na kuboresha huduma za usafiri wa anga nchini. Nafahamu kwenye hili, wapo watu wanadai Watanzania hawahitaji usafiri wa ndege. Ndugu zangu, hiyo sio kweli. Watanzania wanahitaji usafiri wa ndege. Na kwa kusema kweli, katika ulimwengu wa sasa, hakuna nchi isiyohitaji usafiri wa ndege.  Bila ya usafiri wa ndege wa uhakika, wakulima wetu wa maua waliopo Mbeya, Njombe na Arusha hawataweza kuyafikia masoko ya kimataifa. Bila usafiri wa ndege, itakuwa vigumu kwa wavuvi wetu kwenye Ziwa Victoria, Tanganyika na Nyasa kusafirisha samaki kwenda kwenye masoko ya kimataifa. Hivyo basi, napenda nirudie tena kusema kuwa Watanzania wanahitaji usafiri wa ndege.

Natambua kuwa, hivi sasa Watanzania wengi hawatumii usafiri wa ndege. Lakini hii haimaanishi kuwa hatuhitaji usafiri huo. Tumekuwa hatutumii usafiri huu kwanza kutokana na kukosekana kwa safari za ndege za uhakika kwenye maeneo mengi ya nchi yetu. Nimeeleza hivi punde kuwa, zamani ATCL ilikuwa ikifanya safari zake kwenye miji mitatu tu ya Dar es Salaam, Arusha na Mwanza. Hivyo, ni wazi kuwa, katika hali kama hiyo, ilikuwa vigumu kwa watu wa maeneo mengine kusafiri kwa ndege. Sababu ya pili iliyofanya Watanzania wasitumie usafiri wa ndege ni gharama kuwa juu. Sio siri kuwa kwa muda mrefu gharama za usafiri wa ndege nchini zilikuwa juu sana. Mathalan, kabla ya ndege zetu za Bombardier kuanza kutoa huduma, gharama za kusafiri kwenda na kurudi Bukoba ilikuwa zaidi ya shilingi milioni moja. Hiki ni kiasi kikubwa sana ambacho sio Watanzania wanaweza kumudu. Lakini, tangu Bombardier zimeanza kufanya kazi, gharama zimepungua sana. Hivi sasa gharama za kwenda na kurudi Bukoba ni wastani wa shilingi laki nne tu.

Hii imefanya idadi ya wasafiri nchini kuongezeka. Kwa mfano, nimeambiwa kuwa, zamani ATCL ilikuwa inasafirisha wastani wa abiria 4,700 kwa mwezi lakini sasa inasafirisha wastani wa abiria 21,000. Na hii imewezekana kutokana na kupungua kwa gharama lakini pia kuongezeka kwa maeneo inakotoa huduma; kutoka maeneo matatu ya awali hadi kufikia maeneo 12 hivi sasa. Ni matumaini kuwa, kadri bei zitakapozidi kupungua; na kutokana na jitihada kubwa tunazozifanya za kujenga na kuboresha viwanja vyetu vya ndege sehemu mbalimbali nchini; idadi ya wasafiri itazidi kuongezeka.

Ndugu Wananchi, Mabibi na Mabwana;

Sababu ya tatu iliyotusukuma tuifufue ATCL, ambayo pengine ndio kubwa zaidi, ni kukuza sekta yetu ya utalii. Kama mjuavyo, nchi yetu ina vivutio vingi vya utalii. Tunashika nafasi ya pili duniani. Lakini, licha ya kwamba, sekta ya utalii inaongoza kwa kutupatia fedha nyingi za kigeni, bado mchango wake sio mkubwa sana ukilingaisha na vivutio tulivyonavyo. Hii imetokana na nchi yetu kupokea idadi ndogo ya watalii. Mathalan, mwaka jana tulipokea watalii milioni 1.3 tu.

Katika tathmini tuliyoifanya tumegundua kuwa watalii wengi duniani hutumia usafiri wa ndege. Mathalan, asilimia 70 ya watalii bilioni 1.3 waliosafiri mwaka 2017 walitumia usafiri wa ndege. Na kwa ujumla, idadi ya watu waliosafiri kwa ndege mwaka jana ilifikia bilioni 4. Vilevile, tathmini yetu ilituonesha kuwa nchi zenye mashirika imara ya ndege ndizo pia zimekuwa zikipokea idadi kubwa ya watalii. Mathalan, Barani Afrika, nchi zenye kuongoza kwa kupokea idadi kubwa ya Watalii ni Moroco, Afrika Kusini na Misri; ambazo zote zina mashirika makubwa ya ndege. Kwa mujibu wa takwimu za mwaka 2017, Morocco ilipokea takriban watalii milioni 12, Afrika Kusini watalii milioni 10.2 na Misri watalii milioni 10.1. Hata majirani zetu wa Kenya ni vivyo hivyo. Mashirika ya Ndege kwenye nchi hizo yamekuwa chachu ya kuongezeka kwa idadi ya watalii.

Hii ndio sababu na sisi tukaamua tulifufue Shirika letu la Ndege. Na kimsingi, hii ndio sababu pia iliyotufanya tununue ndege hii kubwa. Tunataka ndege hii iwe inafanya safari za kimataifa na kutusaidia kutuletea watalii wengi nchini. Na binafsi nina amini kuwa, ndege hii ikianza kufanya kazi, na baada ya kuwasili kwa ndege ile nyingine kubwa mwaka 2020, idadi ya watalii wanaokuja nchini itaongezeka maradufu.

Waheshimiwa Viongozi;

Ndugu Wananchi Wenzangu;

Wageni Waalikwa, Mabibi na Mabwana;

Azma na dhamira ya Serikali ya CCM ya Awamu ya Tano ni kuleta maendeleo kwa nchi yetu. Hii ndio sababu, mbali na kuimarisha huduma na miundombinu ya usafiri wa anga, tunaimarisha pia usafiri wa kwenye maji. Kama mjuavyo, hivi sasa tunazipanua Bandari zetu za Dar es Salaam, Mtwara na Tanga pamoja na kuboresha utendaji kazi na utoaji huduma. Nakumbuka, tulipoanza kuchukua hatua kwenye Bandari yetu ya Dar es Salaam walijitokeza “watabiri” waliosema tunawafukuza wateja. Lakini, sasa “watabiri” wameanza kuaibika. Utendaji kazi wa Bandari yetu unazidi kuimarika. Ni hivi majuzi tu mmemsikia Rais Mnangagwa wa Zimbabwe akisema kuwa sasa Wazimbabwe wanaitumia Bandari ya Dar es Salaam.

Vilevile, tuboresha na kuimarisha usafiri wa ardhini, hususan reli na barabara. Kuhusu reli, kama mjuavyo, kwa sasa tupo kwenye ujenzi wa reli yetu ya standard gauge kutoka hapa Dar es Salaam hadi Dodoma. Lakini pia, tunakarabati reli yetu ya zamani. Ukarabati wa kipande cha kutoka Tanga hadi Arusha kinatarajiwa kukamilika mwaka huu. Aidha, hivi majuzi mmeshuhudia shehena ya kwanza ya mizigo inayosafirishwa kwa reli kutoka Dar es Salaam hadi Kampala nchini Uganda.  Hiyo imewezekana baada ya kuikarabati meli yetu ya Mv. Umoja ambayo ni maalum kwa kusafirisha mabehewa ya treni kwenye Ziwa Victoria.

Kwa upande wa barabara, nyingi hivi sasa zinajengwa katika maeneo mbalimbali nchini. Ninyi wana-Dar es Salaam ni mashahidi. Hapa Dar es Salaam tunajenga barabara kwenye maeneo mengi na pia madaraja. Pale TAZARA, Daraja la Kwanza la Juu (Flyover) nchini lipo katika hatua za mwisho kukamilika. Lakini wakazi wa Kijitonyama, Makumbusho, Sinza, Tandale kwa Mtogole wanafahamu hatua tunazozichukua za kuboresha miundombinu ya barabara kwenye maeneo hayo.

Tunatekeleza pia miradi mbalimbali ya umeme (Kinyerezi I na II, REA Awamu ya Tatu, na tupo mbioni kuanza Mradi mkubwa wa Umeme wa Bonde la Mto Rufiji au Stiglier’s Gorge). Aidha, tunatekeleza miradi mikubwa ya maji. Rafiki zetu wa India wametupatia mkopo wa takriban shilingi trilioni 1.2 na Benki ya Dunia takriban shilingi bilioni 700 kwa ajili ya kutekeleza miradi ya maji sehemu mbalimbali za nchi yetu. Kwenye maji pia tupo mbioni kuanza utekelezaji wa mradi mkubwa ambao uliasisiwa na Baba wa Taifa, Mwalimu Nyerere, wa Bwawa la Kidunda. Mradi huu ni muhimu kwa ajili ya kuhakikisha upatikanaji wa maji katika Jiji hili la Dar es Salaam.

Halikadhalika, katika Mwaka huu wa Fedha tumepanga kuanza ujenzi wa hospitali za Wilaya takriban 67 kwa gharama ya shilingi bilioni 104. Aidha, tunaendelea na ujenzi wa miundombinu ya elimu, ikiwemo vyumba vya madarasa, vyoo, hosteli, maabara, maktaba, n.k. Kwa ujumla, mambo tunayotekeleza ni mengi. Na nina imani kuwa, kutokana na hatua tunazozichukua, azma na ndoto yetu ya kuwa nchi ya uchumi wa kati wenye kuongozwa na viwanda ifikapo mwaka 2025 itatimia.

Mheshimiwa Waziri wa Ujenzi;

Waheshimiwa Viongozi mliopo;

Wageni Waalikwa wote;

Mabibi na Mabwana;

Tumekuja hapa kushuhudia kuwasili kwa ndege yetu mpya kubwa aina ya Boeing 787 – 800 Dreamliner, yenye uwezo wa kubeba watu 262. Naushukuru tena uongozi wa Wizara ya Ujenzi kwa kunialika kwenye hafla hii. Aidha, nawashukuru wageni wote waalikwa na wananchi kwa ujumla kwa kujitokeza kwa wingi kwenye tukio hili. Kama nilivyosema awali, kujitokeza kwenu kwa wingi namna hii ni uthibitisho tosha kuwa mnatambua umuhimu wa ndege hii kwa maendeleo ya nchi yetu.

Nihitimishe hotuba yangu kwa kutoa wito kwa Bodi, Menejimenti na Watumishi wote wa ATCL kuendelea kufanya kazi kwa bidii. Kama mjuavyo, Serikali imetumia fedha nyingi kulifufua Shirika lenu. Hivyo basi, nawasihi sana msiwaangushe Watanzania. Nimefurahi kusikia kutoka kwenye taarifa ya Mtendaji Mkuu wa ATCL kuwa kwa mfupi tu tangu tuanze kuchukua hatua za kufufua shirika, utendaji kazi wa Shirika umeimarika na tija imeanza kuonekana. Mmeiongeza idadi ya safari kutoka miji mitatu hadi 12, ikiwemo safari ya kwenda nchini Comoro. Mmeweza kupanua soko lenu la ndani (domestic market share) kutoka asilimia 2.5 hadi kufikia asilimia 24.  Na pia mmekifufua chuo chenu cha mafunzo (Aviation Training School) kwa ajili ya watoa huduma wenu.  

Haya, kwa hakika, ni mafanikio makubwa. Hongereni sana. Lakini msibweteke. Ongezeni bidii ili kulifanya Shirika lenu kuwa kubwa sio tu hapa nchini bali pia liwe miongoni mwa Mashirika makubwa Barani Afrika na duniani kwa ujumla. Na katika kufanikisha hilo, narudia tena kuwasihi kuacha uzembe, kupiga vita rushwa na ufisadi, kujituma, kuimarisha nidhamu ya kazi, na kuwa wabunifu katika kutoa huduma. Aidha, msisahau kuyapa kipaumbele masuala ya utaalam, hususan masuala ya ufundi wa ndege na marubani.

Baada ya maneno hayo:

Mungu Ibariki Ndege yetu Boeing 787 – 800 Dreamlier!

 Mungu Zibariki Ndege Zote za ATCL!

Mungu Ibariki Tanzania!

“Ahsanteni kwa kunisikiliza”

HOTUBA YA MHE. DKT. JOHN POMBE JOSEPH MAGUFULI, RAIS WA JAMHURI YA MUUNGANO WA TANZANIA WAKATI WA KUPOKEA GAWIO NA KUZINDUA UPATIKANAJI WA HUDUMA ZA SIMU NA VIDEO CONFERENCE YA SHIRIKA LA SIMU (TTCL), DAR ES SALAAM,

TAREHE 21 JUNI, 2018

Mheshimiwa Prof. Makame Mbarawa,

Waziri wa Ujenzi, Uchukuzi na Mawasiliano;

Mheshimiwa Paul Makonda,

Mkuu wa Mkoa wa Dar es Salaam;

Mama Mary Sassabo, Katibu Mkuu anayesimamia

Sekta ya Mawasiliano kwenye Wizara ya Ujenzi, Uchukuzi na Mawasiliano;

Mheshimiwa Mama Kate Kamba, Mweyekiti wa CCM wa Mkoa wa Dar es Salaam;

Waheshimiwa Wabunge wa Kamati ya Miundombinu;

Mheshimiwa Mhadisi Omary Nundu, Mwenyekiti wa TTCL;

Ndugu Waziri Kindamba, Mkurugenzi Mkuu wa TTCL;

Waheshimiwa Wakuu wa Vyombo vya Ulinzi na Usalama;

Waheshimiwa Viongozi mbalimbali mliopo hapa;

Ndugu Wafanyakazi wa TTCL;

Wageni Waalikwa wote, Mabibi na Mabwana:

RUDINI NYUMBANI – KUMENOGA!

         Kwanza kabisa, napenda nimshukuru Mwenyezi Mungu aliyetuwezesha tukutane hapa tukiwa wenye afya njema. Aidha, napenda nimshukuru Mheshimiwa Waziri wa Ujenzi, Uchukuzi na Mawasiliano pamoja na uongozi mzima wa Shirika la Mawasiliano Tanzania (yaani TTCL) kwa kunialika kwenye tukio hili muhimu na la kihistoria hapa nchini. Ahsanteni sana.

Napenda nikiri kuwa leo najisikia kuwa mwenye furaha sana. Nina furaha kwanza kwa kupata fursa hii adimu ya kukutana na wafanyakazi wa Shirika letu la Mawasiliano. Pili, nina furaha kwa sababu, kama mlivyosikia, miaka miwili iliyopita, mwezi Juni mwaka 2016, tulifanya uamuzi wa kuirejesha TTCL Serikalini baada ya kununua asilimia 39 ya hisa zilizokuwa zikimilikiwa na Kampuni ya Bharti Airtel, kwa gharama ya shilingi bilioni 14.9. Wakati tukinunua hisa hizo, TTCL ilikuwa haijatoa gawio lolote kwa Serikali kwa kipindi cha miaka 15, tangu ilipoingia ubia na Kampuni ya Bharti Airtel mwaka 2001.

Lakini ndani ya kipindi kifupi cha miaka miwili tu, leo tupo hapa kushuhudia TTCL ikitoa gawio la shilingi bilioni 1.5 kwa Serikali. Haya ni mafanikio makubwa ambayo naamini kila mwenye kuitakia mema nchi yetu hana budi kufurahia; japokuwa mimi binafsi gawio hili limenifanya nijiulize maswali mengi sana. Nimejiuliza hivi wakati wa ubia kwa nini Shirika hili lilishindwa kutoa gawio kwa Serikali? Je, tulikuwa tukiibiwa? Je, usimamizi wa utendaji kazi haukuwa mzuri? Ama kulikuwa na hujuma? Mpaka sasa bado sijapata majibu, ingawa nimejifunza jambo moja kuwa sio kila ubia kwenye biashara ni mzuri.

Wageni Waalikwa wote, Mabibi na Mabwana;

Mbali na kupokea gawio, kama mlivyosikia, leo pia tunaishuhudia TTCL ikizindua huduma zake za mawasiliano kwa nchi nzima pamoja na huduma za mkutano mtandao (yaani video conference). Haya, kwa hakika, ni mafanikio makubwa sana, ambayo yanaonesha kuwa Shirika hili linazidi kukua. Na nimeambiwa kuwa katika kipindi cha miaka miwili iliyopita, TTCL imefanikiwa pia kuongeza idadi ya wateja wake kutoka 247,000 hadi kufikia takriban laki nane hivi sasa. Hii inatupa moyo kwamba uamuzi wa kulirejesha Shirika hili Serikalini ulikuwa sahihi.

Hivyo basi, napenda nitumie fursa hii, kuipongeza Wizara, Bodi, Menejimenti pamoja na Watumishi wote wa TTCL kwa kuwezesha kupatikana kwa mafanikio haya. Bila ninyi mafanikio haya yasingepatikana. Hivyo, tembeeni kifua mbele. Nakumbuka wakati nawateua Mwenyekiti wa Bodi na Mkurugenzi Mkuu niliwapa maagizo ya kufanya mabadiliko kwenye Shirika hili. Mafanikio yaliyopatikana yanaonesha kuwa mlizingatia maelekezo yangu. Hongereni sana. Na hii inadhihirisha kuwa sisi Watanzania tukiamua, tunaweza.

Lakini zaidi ya hapo, kupitia kwa Bwana Kindamba, mafanikio haya ni uthibitisho kuwa, vijana wakipewa majukumu wanaweza sana. Na hii ndio sababu mara nyingi nimekuwa nikiteua vijana kushika nyadhifa mbalimbali Serikalini. Na kwa bahati nzuri, mpaka sasa, wengi niliowateua hawajaniangusha. Hivyo, naahidi nitaendelea kuwateua vijana kushika nafasi mbalimbali.

Waheshimiwa Viongozi;

Wageni Waalikwa wote, Mabibi na Mabwana;

Sekta ya mawasiliano na hasa mawasiliano ya simu, ni sekta nyeti ambayo imeleta mageuzi makubwa duniani katika kipindi cha hivi karibuni. Takwimu zinaonesha kuwa takriban watu bilioni 5 wanatumia simu za mikononi duniani hivi sasa. Hapa nchini kwetu, kwa takwimu za hivi karibuni, watu takriban milioni 40 wanatumia simu za mikononi. Sekta hii pia ni chanzo kikubwa cha mapato. Nakumbuka mwaka jana, tulipotembelewa na aliyekuwa Waziri Mkuu wa Ethiopia, Hailemariam Desalegn, alipata kunieleza kuwa mwaka 2016 Shirika la Simu la Ethiopia lilikusanya mapato yanayofikia Dola za Marekani bilioni 1.3, ambazo ziliwasaidia kujenga reli kutoka Addis Ababa hadi Bandari ya Djibouti.

Sambamba na hayo, sekta hii ya mawasiliano inatoa fursa nyingi za ajira. Mathalan, nimearifiwa kuwa TTCL imetoa ajira zipatazo 1,500 kwa Watanzania. Nchi yetu ina kampuni za simu takriban 8; hivyo ukijumlisha wauza vocha, watoa huduma za fedha kwa njia za mtandao, mafundi wa simu, n.k; unaweza kukadiria mwenyewe ni watu wangapi wamepata ajira kupitia sekta hii hapa nchini. Zaidi ya hapo, sekta hii ya mawasiliano ya simu imesaidia sana kuboresha maisha ya wananchi.

Hivi karibuni mlisikia kuwa nchi yetu iliibuka kidedea katika masuala ya uchumi jumuishi kwa Nchi za Afrika Kusini mwa Jangwa la Sahara. Moja ya mambo yaliyochangia kupatikana kwa mafanikio hayo ni kuongezeka kwa huduma za fedha kwa njia ya simu (T-Pesa, Tigo Pesa, M-Pesa, Airtel Money, n.k.). Na nimeambiwa kuwa hivi sasa wastani wa miamala ya fedha inayofanyika kwa njia ya simu nchini inafikia thamani ya shilingi trilioni 10 kwa mwezi. Hii imesaidia sana kuimarisha huduma za kifedha katika nchi yetu. Lakini, sekta hii pia imesaidia kuboresha huduma nyingine za kijamii, ikiwemo elimu na afya, kupitia huduma kama e-education, e-medicine, n.k.

Waheshimiwa Viongozi, Mabibi na Mabwana;

Ni kutokana na faida hizo za mawasiliano ya simu nilizozitaja, Serikali iliamua kufufua Shirika hili la Mawasiliano Tanzania. Mbali na kununua hisa kutoka Kampuni ya Bharti Airtel, tuliamua kulifutia Shirika hili madeni yenye thamani ya shilingi bilioni 100 ili yatumike kuwa sehemu ya mtaji. Na kupitia rasilimali zake, TTCL ilifanikiwa kukopa kiasi cha shilingi bilioni 96 kwa ajili ya kuongeza uwekezaji.

Vilevile, tuliiwezesha TTCL kupata masafa ya Megahezi 1,800 na 2,100 ili iweze kufunga mitambo ya mawasiliano ya teknolojia ya 2G (GSM), 3G (UMTS) na 4G (LTE) na hivyo kuondokana na teknolojia ya kizamani waliyokuwa wakitumia ya CDMA. Aidha, tuliikabidhi TTCL dhamana ya kusimamia na kuendesha Mkonga wa Taifa wa Mawasiliano na Kituo cha Kitaifa cha Kuhifadhi Kumbukumbu za Kimtandao (National Internet Data Centre). Hii imetuhakikishia usalama wa nchi yetu.

Nirudie tena kuwapongeza viongozi na watendaji wote wa TTCL kwa kazi kubwa na nzuri mnazofanya. Na binafsi nina imani, kutokana na kasi hii kubwa mnayokwenda nayo, baada ya kipindi kifupi kijacho, TTCL itakuwa imerejea kwenye hadhi yake na kuweza kutimiza malengo yaliyowekwa wakati wa kuanzishwa kwake mwaka 1993 kufuatia uamuzi wa kuligawa Shirika la Posta na Simu. Na ninafurahi Shirika la Posta nalo sasa limeanza kufanya kazi vizuri.

Nitumie fursa hii pia kuipongeza Kamati ya Bunge ya Miundombinu kwa kuishawishi Wabunge wengine kuridhia Sheria Mpya iliyoanzisha Shirika jipya la Mawasiliano la Tanzania. Aidha, nampongeza Mheshimiwa Spika, Naibu Spika pamoja na Wabunge wote wa Bunge letu la Jamhuri ya Muungano wa Tanzania kwa kuendelea kuiunga mkono Serikali katika jitihada mbalimbali za kuleta maendeleo kwa nchi yetu. Hivi sasa tumeleta mapendekezo Bungeni kuhusu kuanzisha Akanti Jumuishi ya Serikali (Single Akaunti) ili kupunguza gharama za uendeshaji. Hivi sasa tuna akaunti takriban 1,013. Zaidi ya hapo, Akaunti hii Jumuishi itasaidia kudhibiti matumizi ya fedha za Serikali. Nina imani kuwa Waheshimiwa Wabunge wataliunga mkono pendekezo hilo.  

Waheshimiwa Viongozi;

Wageni Waalikwa wote, Mabibi na Mabwana;

Tumekuja hapa kupokea fedha. Na kama nilivyosema awali, leo mimi ni mtu mwenye furaha sana. Kwa hiyo sitapenda kuwachosha kwa hotuba ndefu. Hata hivyo, kabla ya kuhitimisha naomba mniruhusu niseme mambo machache ya mwisho.

Kwanza, ni kwenu wafanyakazi wa TTCL. Napenda kuwahimiza kuchapakazi kwa uzalendo na bidii. Nimewasifia kwa mafanikio makubwa mliyoyapata ndani ya kipindi kifupi. Lakini msibweteke. Bado mna safari ndefu ya kufikia malengo tuliojiwekea. Hivyo basi, nawasihi sana ongezeni bidii. Boresheni huduma zenu na kuhakikisha zinapatikana kwa gharama nafuu. Itunzeni miundombinu mliyonayo. Lakini zaidi ya hapo, jitahidini kuwa wabunifu katika kubuni bidhaa mpya kwa ajili ya soko.

Shirika la Simu la Ethiopia limeweza kubuni Huduma ya Taarifa za Masoko ya Bidhaa. Wakulima wengi nchini Ethiopia wanaipenda sana huduma hii kwa vile inawapa taarifa za bei za mazao yao kwa wakati (yaani real time). Nchini Ghana, walibuni huduma ya kugundua uhalali au ubora wa bidhaa. Mtu akinunua bidhaa tu, anaingiza code ya bidhaa hiyo kwenye simu yake na muda huo huo anagundua kama bidhaa hiyo ni halisi au feki? Na ninyi mnaweza kuanzisha huduma kama hizo na kubuni bidhaa nyingine za namna hiyo ili kupata wateja wengi zaidi.

Pili, napenda kuhimiza menejimeti ya TTCL kutokuwa na kigugumizi katika kukusanya madeni kwa wateja. Kumbukeni kuwa mko kwenye ushindani wa kibiashara. Msipokusanya madeni kutoka kwa wateja wenu, hamtaweza kushindana. Hivyo, hakikisheni mnakusanya madeni yenu kwa wakati. Msibembeleze mtu. Biashara haina kubembelezana.

Tatu, nafahamu kuwa hivi sasa Serikali ipo kwenye majadiliano kuhusu mgogoro wa kibiashara na Kampuni ya Bharti Airtel. Nina imani majadiliano hayo, kama yatakamilika kama tunavyotarajia, yatatoa fursa kubwa zaidi ya kuliimarisha zaidi Shirika letu la Mawasiliano. Hivyo basi, nazihimiza pande zote mbili kuongeza kasi ya majadiliano hayo ili muafaka upatikane mapema.

Nne, napenda nitumie fursa hii kutoa wito kwa Watanzania kuiunga mkono TTCL. Kama mlivyosikia, sasa TTCL inatoa huduma nchi nzima na huduma zake ni za kiwango cha juu kabisa. Hivyo basi, kama kaulimbiu ya TTCL inavyosema, nawasihi Watanzania “Rudini nyumbani – kumenoga”. Na katika hili, niseme tu kwamba nitashangaa sana, endapo Watumishi wenzangu tunaolipiwa huduma za simu na Serikali tutashindwa kujiunga na mtandao huu wa TTCL. Nitashangaa sana.

Lakini pia, nitashangaa endapo taasisi za Serikali na hata sekta binafsi zitashindwa kutumia huduma mpya ambayo tumeizindua muda mfupi ujao ya mkutano mtandao (video conference). Nitashangaa sana. Huduma hii itasaidia kupunguza gharama za kusafiri ama kukodisha kumbi za mikutano. Hivyo basi, nawasihi sana mjiunge na huduma hii inayotolewa na shirika letu la mawasiliano tena kwa gharama nafuu sana.

Tano, napenda kutumia fursa hii kuagiza taasisi na mashirika mengine yenye kustahili kutoa gawio kwa Serikali kufanya hivyo. Nafahamu kuwa kuna takriban mashirika na taasisi zipatazo mashirika 91 zenye kustahili kutoa gawio kwa Serikali. Lakini si zaidi ya mashirika au taasisi 50 ndio yamekuwa yakitoa gawio kwa Serikali. Mathalan, mwaka 2014/2015 ni mashirika 24 tu ndio yalitoa gawio lenye thamani yake ilikuwa shilingi bilioni 130.686. Mwaka 2015/2016 mashirika 25 yalitoa gawio la shilingi bilioni 249.3. Na baada ya kuanza kuwabana, mwaka jana (2016/2017) mashirika 38 yalitoa gawio Serikalini lenye thamani ya shilingi bilioni 677. Hii inadhirisha kuwa yapo mashirika mengi hayatoi gawio.

Hivyo basi, namuagiza Msajili wa Hazina kuhakikisha mashirika na taasisi zote zenye kustahili kutoa gawio kwa Serikali zinafanya hivyo. Yatakayoshindwa kufanya hivyo, viongozi wake wabadilishwe ama yafutwe. Naamini tukiyabana mashirika hayo, tutaweza kukusanya mapato mengi zaidi ambayo yatatuwezesha kutekeleza miradi mbalimbali ya maendeleo na kuboresha huduma za jamii kwa wananchi wetu.

Waheshimiwa Viongozi;

Wageni Waalikwa wote, Mabibi na Mabwana;

Napenda kuhitimisha kwa kurudia tena kumshukuru Mheshimiwa Waziri Prof. Mbarawa pamoja na uongozi wa TTCL kwa kunialika kwenye tukio hili. Aidha, nawapongeza tena wafanyakazi wa TTCL kwa kazi nzuri na kubwa mnayoifanya. Napenda niwaahidi kuwa Serikali ipo pamoja nanyi, na tutaendelea kuwaunga mkono ili muweze kuongeza ushindani kwenye sekta hii ya mawasiliano nchini ili hatimaye wananchi wetu wanufaike kwa huduma bora zinazopatikana kwa gharama nafuu.

Mwisho lakini sio mwisho kwa umuhimu, nitumie fursa hii kuwapongeza TTCL kwa kutoa ajira ya ulinzi kwa Shirika la Suma-JKT.

Baada ya kusema hayo, sasa nipo tayari kupokea Hundi ya Gawio la Serikali la Shilingi Bilioni 1.5 kutoka TTCL.

Mungu Ibariki TTCL!

Mungu Wabariki Wafanyakazi wa TTCL!

Mungu Ibariki Tanzania!

“Ahsanteni sana kwa Kunisikiliza”

HOTUBA YA MHE. DKT. JOHN POMBE JOSEPH MAGUFULI,

RAIS WA JAMHURI YA MUUNGANO WA TANZANIA KWENYE SHEREHE ZA KUKABIDHI KOMBE LA MASHINDANO YA AFRIKA MASHARIKI KWA TIMU YA TAIFA YA VIJANA WENYE UMRI CHINI YA MIAKA 17 NA MSHINDI WA LIGI KUU YA TANZANIA BARA UWANJA TAIFA, DAR ES SALAAM, TAREHE 19 MEI 2018

Mheshimiwa Dkt. Harrison Mwakyembe, Waziri wa Habari,

Utamaduni, Sanaa na Michezo;

Mheshimiwa Juliana Shonza, Naibu Waziri wa Habari,

Utamaduni, Sanaa na Michezo;

Mheshimiwa Paul Makonda, Mkuu wa Mkoa wa Dar es Salaam;

Bwana Leodger Chillah Tenga, Mwenyekiti wa Baraza

la Michezo Tanzania (BMT);

Bwana Wallace Karia, Rais wa Shirikisho la Mpira

wa Miguu Tanzania (TFF);

Waheshimiwa Viongozi na Wachezaji wa Mpira

wa Miguu na Michezo mingine mliopo;

Ndugu Wadhamini, Washabiki na Wapenzi wa Michezo mliopo;

Ndugu Wananchi Wenzangu, Mabibi na Mabwana:

Awali ya yote, namshukuru Mwenyezi Mungu kwa kutuwezesha kufika hapa. Aidha, namshukuru Mheshimiwa Waziri Dkt. Mwakyembe pamoja na Uongozi wa TFF kwa kunialika ili niweze kushiriki kwenye tukio hili la leo. Napenda kutumia fursa hii, hapa mwanzoni kabisa, kusema kuwa, mimi ni shabiki wa Timu ya Taifa, yaani Taifa Stars.

Nitumie fursa hii pia kuwapongeza wachezaji wa Timu za Simba na Kagera Sugar kwa burudani nzuri ambayo tumetoka kushuhudia muda mfupi uliopita. Kwa kweli mchezo ulikuwa mzuri. Timu zote zimejitahidi kuonesha uwezo wao wa kusakata kabumbu. Hongereni sana wachezaji wa Simba na Kagera Sugar. Lakini zaidi, naipongeza Timu ya Kagera Sugar kwa ushindi mlioupata.

Ndugu Washabiki na Wapenzi wa Michezo;

Kama mnavyofahamu, hivi karibuni Vijana wetu wa Serengeti Boys walifanikiwa kuchukua Kombe la Mashindano ya Afrika Mashariki kwa Vijana chini ya Umri wa Miaka 17 (CECAFA U17), ambayo yaliyofanyika nchini Burundi. Binafsi, nilikuwa nikifuatilia kwa karibu mashindano yale. Nilishuhudia mwenyewe jinsi vijana wetu walivyojituma na kucheza mchezo mzuri hadi kufanikiwa kuchukua Kombe.

Kutokana na ushindi huo mkubwa walioupata, nikaona ni vyema nikutane nao ili niwapongeze. Hivyo basi, napenda kutumia fursa hii kuwapongeza kwa dhati kabisa wachezaji pamoja na walimu wa Serengeti Boys kwa kututoa kimasomaso na kuchukua kombe hilo. Hongereni sana. Na bila shaka, huu ni mwanzo tu. Nina matumaini makubwa kuwa hata mwakani Kombe la Afrika litabaki hapa nchini.

Nitumie fursa hii pia kuipongeza Timu yetu ya Wasichana wanaoishi Mazingira Magumu ambayo ilishiriki Mashindano ya Kombe la Dunia nchini Urusi na kushika nafasi ya pili. Nao wameipeperusha vyema bendera ya nchi yetu na kututangaza kimataifa. Hongera sana kwa wachezaji, walimu na viongozi wa Timu hiyo. Wito wangu kwa TFF, Vyama vingine vya Michezo, Vilabu pamoja na Wadhamini mbalimbali, endeleeni kushirikiana katika kuibua vipaji na pia kuviendeleza. Wakati mwingine tumekuwa tunaibua vipaji lakini tunashindwa kuviendeleza. Binafsi, nitafurahi sana kama baadaye nitasikia vijana hawa wa Serengati Boys na Timu ya Taifa ya Watoto wanaoishi Mazingira Magumu wakichezea Timu zetu za Taifa ya Wakubwa au hata vilabu vikubwa vya hapa nchini ama nje ya nchi.

Waheshimiwa Viongozi, Mabibi na Mabwana;

Ukiachilia mbali ubingwa wa Serengeti Boys, nimekuja hapa kukabidhi Kombe la Ligi Kuu ya Tanzania Bara kwa Timu ya Simba. Mimi huwa nafuatilia fuatilia ligi mbalimbali, za hapa nyumbani lakini pia nje ya nchi. Katika ufuatiliaji wangu wa ligi mbalimbali duniani, jumamosi iliyopita, niligundua kuwa ni timu mbili tu ndizo zilikuwa zimechukua ubingwa bila kufungwa. Simba na Barcelona ya Hispania. Barcelona baadaye ikafungwa; lakini na leo Simba nayo wamefungwa. Hata hivyo, kwa namna walivyokuwa wamechukua ubingwa, na kwa kuwa kilikuwa kimepita kipindi kirefu bila ya wao kuchukua ubingwa, niliona nije kuwapongeza. Hivyo basi, napenda kutumia fursa hii kuwapongeza wachezaji, walimu na viongozi wa Simba, akiwemo Msemaji wao, Bwana Haji Manara, kwa kufanikiwa kuchukua ubingwa kwa stahili hii ya pekee. Nafahamu hii sio mara ya kwanza kwa Simba kuchukua ubingwa kwa staili hiyo. Walishawahi kufanya hivyo siku za nyuma.

Nazipongeza timu nyingine zilizoshiriki Ligi kwa kuonesha ushindani, lakini pia kwa kukubali matokeo. Nimefurahi kuwa Msimu huu hakuna Timu iliyokwenda FIFA kudai pointi. Napenda niseme pia kuwa ushindi ambao Timu ya Kagera Sugar leo umeipata umethibitisha kuwa Ligi ilikuwa ya ushindani; lakini pia unatoa changamoto kwa Timu ya Simba kujipanga vizuri zaidi kuweza kuiwakilisha vyema nchi yetu kwenye mashindano ya kimataifa. Na kwa kusema kweli, kwa kiwango hiki kilichooneshwa na Simba leo, endapo wataendelea hivi, hawawezi kufika mbali kimataifa. Ni lazima wajipange vizuri.

Ndugu Wapenzi wa Michezo;

Sababu ya tatu iliyoisukuma kukubali mwaliko wa kuja hapa ni kuunga mkono jitihada za viongozi wapya wa TFF. Kama mnavyofahamu, vyama vingi vya michezo, vikiwemo vilabu, vimekuwa na matatizo mengi ya uongozi. Vimekuwa vikikabiliwa na tuhuma za rushwa, ufisadi, wizi, matumizi mabaya ya madaraka, n.k. Pamoja na ukweli huo, bila shaka, wengi wenu, mtakubaliana nami kuwa, tangu uongozi mpya wa TFF umeingia madarakani umeonesha mabadiliko makubwa. Wanaonesha uadilifu na kujitahidi kufuata sheria na kanuni. Ni kweli, mapungufu bado yapo, lakini wanajitahidi.

Kutokana na jitihada walizoanza kuzifanya, nimeona nikubali mwaliko wao kwanza ili kuwaunga mkono, lakini pili, kuwapa moyo kuendelea na jitihada hizo. Na niwape moyo TFF, “endeleeni na jitihada hizo”. Serikali inawaunga mkono. Na napenda kutumia fursa hii, pia kuviomba vyama vingine vya michezo kuiga mfano huu ulioanza kuoneshwa na Viongozi wapya wa TFF. Tusiruhusu Vyama vyetu vya Michezo kuwa vichaka vya kujificha wahalifu.

Waheshimiwa Viongozi;

Ndugu Wanamichezo;

 Mabibi na Mabwana;

Michezo ni burudani. Michezo ni afya. Michezo ni ajira. Lakini pia, katika dunia ya sasa, michezo ni biashara kubwa. Kwa kutambua hilo, Serikali ya Awamu ya Tano ninayoiongoza itaendeleza jitihada zilizoazishwa na Serikali zilizotangulia katika kukuza sekta ya michezo nchini. Na napenda kutumia fursa hii kuipongeza sana Wizara ya Habari, Utamaduni, Sanaa na Michezo, chini ya Dkt. Mwakyembe, kwa jitihada mbalimbali inazofanya kuimarisha sekta ya michezo nchini.

Serikali inaahidi kuendelea kutenga bajeti kwa ajili ya michezo. Tutaendelea kutoa mafunzo na kuajiri wataalam wa michezo. Zaidi ya hapo, tutaendelea kujenga miundombinu ya michezo mbalimbali. Hivi karibuni, tunatarajia kuanza ujenzi wa Uwanja Mkubwa wa Kisasa kwenye Jiji la Dodoma kwa kushirikiana na marafiki zetu wa Morocco. Nitumie fursa hii kuzihimiza Halmashauri zote nchini kuendelea kutenga maeneo ya michezo na kuhakikisha hayavamiwi. Aidha, nakihimiza Chama changu (CCM) ambacho kinamiliki viwanja vingi nchini, nacho kuboresha viwanja vyake. Kwa Watanzania, hususan washabiki na wapenzi wa michezo nchini, nawasihi kuilinda  miundombinu inayojengwa. Tukio kama lile la kung’oa viti uwanjani halipaswi kujirudia tena.

Sambamba na hayo, Serikali itaendelea kushirikiana, kwa hali na mali,  na Vyama vyote vya Michezo katika kuziandaa Timu zetu za Taifa ili zituwakilishe vyema kwenye mashindano ya kimataifa. Mathalan, kama nilivyogusia awali, mwezi Aprili mwakani, nchi yetu itakuwa mwenyeji wa Mashindano ya Afrika ya Vijana chini ya umri wa Miaka 17. Napenda niahidi kuwa Serikali itashirikiana na TFF katika kufanikisha maandalizi ya mashindano hayo; lakini pia katika kuiandaa Serengeti Boys ili kombe hilo libaki hapa nchini, na kuweza kuhitimisha dhana kuwa sisi ni “kichwa cha mwendawazi”.

Niwaombe wadau na wadhamini mbalimbali kuendelea kushirikiana na Serikali pamoja na Vyama vya Michezo na Vilabu katika kuinua sekta ya michezo nchini. Mimi naamini, kama sote tukishirikiana, sekta ya michezo itazidi kukua na kuchangia maendeleo ya nchi yetu.

Waheshimiwa Viongozi na Ndugu Wanamichezo;

Sikuja hapa kuhutubia. Nimekuja hapa kuungana na Timu zetu ambazo zimeshinda mashindano mbalimbali. Timu ya Serengeti Boys, Timu ya Wasichana wanaoishi Mazingira Magumu pamoja na Timu ya Simba. Nazipongeza sana timu hizo zote kwa ushindi walioupata. Lakini, nitumie fursa hii pia kutoa wito kwa wanamichezo na Watanzania kwa ujumla kujipanga vizuri katika michezo. Kwa muda mrefu, tumekuwa wasindikizaji. Sasa tubadilike ili angalau timu zetu ziweze kushinda mashindano ya Afrika na kushiriki mashindano ya Kombe la Dunia.  Watanzania wengi wanatamani kuona timu zao zikishinda na sio kila siku kuwa wasindikizaji. Hii ndio sababu nimekuja hapa kutoa hamasa kwa timu zetu zote. Na niseme tu kwamba, timu yoyote itakayoshinda, mimi nitaipongeza. Iwe Simba, Yanga, Kagera au timu nyingine yoyote ile, nitaipongeza. Ninachotaka mimi ni kuona timu zetu za michezo yote, zinashinda. Na kwa kweli, timu zetu zinao uwezo wa kushinda. Kinachohitajika ni kujiandaa na kujipanga vizuri.

Nihitimishe kwa kuishukuru tena Wizara na TFF kwa kunialika. Aidha, narudia tena kuzipongeza Timu za Serengati Boys, Timu ya Simba na Timu ya Wasichana wanaoishi Mazingira Magumu kwa ushindi walioupata. Nimefurahi kuwa leo Uwanja umejaa. Hongereni sana wapenzi na washabiki kwa kujitokeza kwa wingi.

Baada ya kusema hayo, sasa nipo tayari kutekeleza jukumu lililonileta la kukabidhi Kombe kwa timu zetu za Serengeti Boys, Timu ya Wasichana wanaoishi Mazingira Magumu pamoja na Simba Sports Club.

Mungu Ibariki Sekta ya Michezo nchini!

Mungu Ibariki Tanzania!

“Ahsanteni sana kwa kunisikiliza”

HOTUBA YA MHESHIMIWA DKT. JOHN POMBE JOSEPH MAGUFULI, RAIS WA JAMHURI YA MUUNGANO WA TANZANIA KWENYE CHUO KIKUU CHA KILIMO CHA SOKOINE, MOROGORO, TAREHE 7 MEI, 2018

Mheshimiwa Prof. Joyce Ndalichako;

Waziri wa Elimu na Mafunzo ya Ufundi;

Mheshimiwa Steven Kebwe,

Mkuu wa Mkoa wa Morogoro;

Prof. Raphael Chibunda, Makamu Mkuu wa Chuo

Kikuu cha Kilimo Sokoine (SUA);

Prof. Lughano Kusiluka, Makamu Mkuu wa Chuo

Kikuu cha Mzumbe;

Rasi na Manaibu Rasi wa Chuo Kikuu cha SUA;

Viongozi Wengine wa Serikali mliopo;

Waheshimiwa Viongozi wa Dini mliopo;

Ndugu Wanajumuiya wa Chuo Kikuu Kilimo

Cha Sokoine (SUA)

Wageni Waalikwa wote, Mabibi na Mabwana:

Awali ya yote, namshukuru Mwenyezi Mungu kwa kuniwezesha kufika hapa Chuo Kikuu cha Kilimo; Chuo ambacho kimepewa Jina la mmoja wa viongozi mahiri, shupavu na mtetezi wa wanyonge, aliyewahi kutokea katika nchi yetu, Hayati Edward Moringe Sokoine. Ingawa ametangulia mbele za haki, nina imani, kupitia jina la Chuo hiki, Watanzania wengi, kizazi kwa kizazi, wataendelea kumkumbuka na kumuenzi Kiongozi wetu huyo.

Napenda pia kutumia fursa hii kuwashukuru wana-SUA kwa mapokezi yenu mazuri. Nafahamu kuwa kama sio wote basi wengi weu hapa mlinipigia kura. Hivyo basi, kwa kuwa hii ni mara yangu kufika hapa tangu nimechaguliwa, napenda nitumie fursa hii kuwashukuru kwa dhati kabisa kwa kunichagua kuwa Rais wenu. Nasema “ahsanteni sana wana-SUA”. Niwaahidi tu kwamba sitowaangusha. Nitakuwa pamoja nanyina wakati wote.

Ndugu Wanajumuiya wa SUA;

Mabibi na Mabwana;

Tangu ijumaa iliyopita nimekuwa kwenye ziara ya Mkoa huu wa Morogoro. Nimepata fursa ya kukutana na kuzungumza na wananchi na halikadhalika kufanya shughuli mbalimbali za maendeleo. Nimeweka Jiwe la Msingi la Barabara ya Kidatu – Ifakara yenye urefu wa kilometa 66.9 inayojengwa kwa gharama ya shilingi bilioni 104.5. Nimeshiriki Uzinduzi wa Daraja la Kilombero lenye urefu wa mita 384, ambalo ni la nne kwa ukubwa nchini na ambalo wameamua kulipa jina la Magufuli.

Jana niliingia hapa Morogoro mjini, ambapo mchana nilizindua Stendi ya Kisasa ya Mabasi pale Msamvu. Leo asubuhi nilitakiwa niondoke kurudi Dar es Salaam. Sikuwa nimepangiwa kuja hapa SUA. Lakini, nikasema hapana; siwezi kumaliza ziara yangu bila kufika hapa SUA; Chuo Kikuu cha pekee cha Kilimo hapa nchini. Hii ndio maana mnaniona nipo hapa muda huu.

Ndugu Wananchi, Mabibi na Mabwana;

Nimekuja hapa kwa sababu kubwa tatu. Kwanza kuwasalimu wana-Jumuiya wa Chuo Kikuu hiki. Sababu ya pili iliyonileta hapa ni kutambua mchango mkubwa unaotolewa na Chuo hiki katika maendeleo ya nchi yetu. Hakuna shaka yoyote kuwa Chuo hiki, tangu kianzishwe tarehe 1 Julai, 1984 kimetoa mchango mkubwa katika maendeleo ya nchi yetu, kupitia kozi mbalimbali kinazofundisha na tafiti kilizofanya katika fani mbalimbali (sayansi ya kilimo, misitu, tiba ya mifugo, ufugaji wa samaki, maendeleo vijijini, utalii, ualimu, n.k.).  Na mojawapo ya tafiti kubwa zilizowahi kufanywa na Chuo hiki, ambazo zinatambulika kimataifa, ni ule wa kuwafundisha panya kubaini mabomu na kuweza kugundua vimelea vya ugonjwa wa Kifua Kikuu.

Nitumie fursa hii, kukipongeza sana Chuo hiki kwa utafiti huo mkubwa ambao umeiletea sifa kubwa nchi yetu. Kwa hakika, mmetekeleza kwa vitendo dhamira ya Baba wa Taifa, Mwalimu Nyerere, ya kuanzisha Chuo hiki. Nawapongezeni pia kwa ubunifu wenu wa kuongeza idadi ya kozi na fani mnazozifundisha. Nafahamu kuwa wakati Chuo hiki kinaanzishwa mwaka 1984, kilikuwa na vitivo vitatu tu; yaani kitivo cha kilimo, kitivo cha misitu na kitivo cha tiba ya mifuko. Sasa mmeongeza kozi nyingine, ikiwa ni pamoja na utalii, maendeleo vijijini, ualimu, n.k. Hongereni sana.

Ndugu Wanajumuiya wa SUA;

Sababu ya tatu iliyonisukuma kuja hapa leo ni kuwapa moyo na kuamsha ari na hamasa mpya kwenu ya kuendelea kujituma zaidi. Na katika hili, naomba nitaje maeneo machache, ambayo nitatamani sana Chuo hiki kiyape kipaumbele cha kutosha.

Eneo la kwanza ni kuendelea kufanya utafiti wa mazao ya kilimo, mifugo na uvuvi. Ndugu zangu wana-SUA, mimi niliwahi kuwa Waziri wa Mifugo na Uvuvi. Ninafahamu,  kama tukiweka mkazo na kuisimamia vizuri sekta hizi za kilimo, mifugo na uvuvi, nchi yetu itapata maendeleo ya haraka. Hii ni kwa sababu takriban asilimia 70 ya Watanzania wanaendesha maisha yao kupitia shughuli za kilimo, mifugo na uvuvi. Aidha, nchi yetu inashika nafasi ya pili kwa kuwa na idadi kubwa ya mifugo Barani Afrika. Zaidi ya hapo, tunayo maeneo mengi yenye kufaa kufanya shughuli za uvuvi. Hivyo basi, ni wazi kuwa endapo tutaziwekea mkazo sekta hizi; tutapiga hatua kubwa kimaendeleo.

Sambamba na hilo, hivi sasa nchi yetu imejipanga kujenga uchumi wa viwanda kwa lengo la kuharakisha maendeleo na kukabiliana na tatizo la ajira. Viwanda tunavyovilenga kuvijenga ni vile vyenye kutumia malighafi zinazopatikana kwa wingi hapa nchini, hususan mazao ya kilimo, mifuko na uvuvi. Hii yote inafanya sekta hii ya kilimo, mifugo na uvuvi kuwa na umuhimu wa pekee kwa nchi yetu. Hii ndio sababu nakisisitiza sana Chuo hiki cha pekee cha Kilimo nchini kuendelea kufanya tafiti zaidi ili kuongeza uzalishaji wa mazao ya kilimo, mifugo na uvuvi na hatimaye kuiwezesha nchi yetu kufanya mageuzi ya kiuchumi.

Nimefurahi wakati nikija hapa nimeona shamba lenu zuri la mfano. Nimeona mipapai midogo kabisa ikiwa tayari imezaa matunda. Hayo ni mafanikio makubwa. Na ni matumaini yangu kuwa utaalamu kama ule utasambazwa kwenye maeneo mengi ya nchi yetu. Tunataka wakulima wetu wajifunze mbinu za kisasa za kilimo ili waongeze uzalishaji. Na mahali pekee pa kujifunza mbinu hizo ni kwenye Chuo chenu hiki. Hakuna mahali pengine. Hii ndio sababu Serikali inakithamini sana Chuo hiki.  Na nitumie fursa hii kuwahakikishia kuwa tutaendelea kuwathamini na kushirikiana kwa karibu na ninyi. Baadhi yenu mtakuwa mkifahamu kuwa, mimi, tangu nikiwa Waziri mpaka sasa nimekuwa Rais, nimekuwa nikiwaamini sana wasomi wa Chuo hiki na nimewateua kushika nyadhifa mbalimbali. Naahidi nitaendelea kuwatumia wasomi wa Chuo hiki. Na katika kudhihirisha dhamira ya Serikali ya kutaka kuona Chuo hiki kinachangia maendeleo ya kilimo nchini, leo niwaahidi kuwapatia fedha za kununua matrekta 10 mapya kwa ajili ya kufanya mafunzo ya vitendo.

Ndugu Wana-SUA;

Ukiachilia mbali utafiti wa mazao, eneo jingine ambalo nitafurahi kama mtalipa kipaumbele ni sekta ya utalii. Kama mnavyofahamu, nchi yetu ina vivutio vingi vya utalii. Na hivi sasa tumeanza kutekeleza mikakati mbalimbali ya kuikuza sekta hii ili iweze kutunufaisha zaidi kuliko ilivyo sasa. Tumejipanga kuanza kutangaza vivutio vyetu vyote, vikiwemo vya Ukanda wa Kusini, ambavyo ni karibu kabisa na hapa Morogoro. Sambamba na hayo, tunaimarisha miundombinu na huduma za usafiri, hususan usafiri wa ndege. Tunajenga viwanja vya ndege lakini pia tumenunua ndege mpya saba, tatu tayari zimeshawasili. Tumefanya hivyo kwa vile tunatambua kuwa ustawi wa sekta ya utalii kwa kiwango kikubwa inategemea usafiri wa anga. Takriban asilimia 70 ya watalii husafiri kwa kutumia ndege.

Kutokana na hatua tunazozichukua, ni wazi kuwa idadi ya watalii itaongezeka. Hii maana yake ni kwamba, nchi yetu itahitaji wataalam na watoa huduma wenye katika sekta ya utalii. Ni kwa sababu hiyo, narudia tena kukipongeza Chuo hiki kwa kuanzisha kozi ya utalii. Ombi langu kwenu endeleeni kuboresha elimu mnayoitoa na pia shirikianeni na mamlaka husika za utalii nchini katika kuibua na kutangaza vivutio vipya vya utalii. Vipo vivutio vingi ambavyo bado hatujavitangaza.

Waheshimiwa Viongozi;

Ndugu Wanajumuiya wa SUA;

 Mabibi na Mabwana;

Moja ya vipaumbele vya Serikali ya Awamu ya Tano ni kuimarisha na kuboresha elimu nchini. Tangu tumeingia madarani tumechukua hatua mbalimbali kuendeleza jitihada zilizoanzishwa na Awamu zilizotangulia katika kuimarisha na kuiboresha sekta ya elimu nchini. Kama mjuavyo, elimu yetu imetoka mbali na kupitia kwenye changamoto nyingi. Hivyo basi, kwa upande wetu, tuliamua tuanze kwa kutoa elimu bila malipo kuanzia shule ya msingi hadi sekondari, ambapo kila mwezi tunatenga shilingi bilioni 23.868 kuigharamia. Tangu utaratibu huu uanze mwezi Desemba 2015 hadi mwezi Machi 2018, Serikali imetumia takriban shilingi bilioni 650.

Uamuzi huu wa kutoa elimu bila malipo umeongeza idadi ya wanafunzi wanaoanza darasa la kwanza na kidato cha kwanza maradufu. Mathalan, kwa upande wa shule ya msingi, idadi ya wanafunzi wanaoanza darasa la kwanza imeongezeka kutoka wastani wa watoto milioni 1 hadi kufikia milioni 2. Kwa upande wa sekondari idadi ya wanafunzi wanaodahiliwa kidato cha kwanza imeongezeka kwa wastani wa takriban asilimia 30. Hii maana yake ni kwamba watoto wengi, hususan kutoka familia masikini, walikuwa wakishindwa kupata elimu kwa kukosa ada au karo.

Kwa upande wa Elimu ya Juu, ninyi hapa mnafahamu vizuri, kuwa tumeongeza idadi ya wanafunzi wanaonufaika na mikopo kutoka 98,300 mwaka 2015 hadi kufikia takriban 124,000 hivi sasa.  Hii imewezekana baada ya Serikali kuongeza bajeti ya mikopo kutoka shilingi bilioni 365. Mwaka wa Fedha 2015/2016 hadi kufikia shilingi bilioni 427 Mwaka 2017/2018. Na siku hizi fedha za mikopo zinatoka kwa wakati. Hata hivyo, ni ukweli kuwa, kutokana na rasilimali fedha kuwa ndogo na mahitaji kuwa makubwa, imefanya isiwe rahisi kutoa mikopo kwa wanafunzi wote. Hii ndio sababu tumeamua kuweka baadhi ya vigezo, ikiwemo uwezo wa familia ya mwanafunzi, masomo anayosomea, n.k. Kwa bahati nzuri, kama mlivyosikia, wanafunzi wa Chuo hiki cha Sokoine ni wanufaika wakubwa wa mikopo inayotolewa. Kati ya wanafunzi wapatao 8,000 wa Chuo hiki, zaidi ya wanafunzi wanafunzi 6,000 wamepata mikopo. Tumeamua kuwapatia mikopo wanafunzi wengi wa Chuo hiki kwa sababu hivi sasa nchi yetu inahitaji wataalamu wengi wa kilimo. Kupanga ni kuchagua.

Ndugu Wana-SUA, Mabibi na Mabwana;

Mbali na kuongeza wigo wa elimu kwa kuongeza idadi ya wanafunzi wa elimu msingi na vyuo vikuu, tunaboresha miundombinu mbalimbali ya taasisi zetu za kutolea elimu. Hivi sasa tupo kwenye utekelezaji wa mradi kabambe wa kukarabati shule za sekondari kongwe 88, zikiwemo Kilakala na Mzumbe zilizopo katika Manispaa hii ya Morogoro. Serikali pia imejenga na kukarabati miundombinu ya shule za msingi na sekondari za wananchi zipatazo 542, ambapo mpaka sasa tumetumia kiasi cha shilingi bilioni 88.402. Aidha, tumefanikiwa kumaliza kwa kiasi kikubwa tatizo la uhaba wa madawati kwenye shule nyingi za msingi na sekondari.

Kwa upande wa elimu ya juu, miradi mbalimbali ya miundombinu inaendelea. Mathalan, hapa SUA, kwenye bajeti ya mwaka huu, tumetoa shilingi bilioni 2 kwa ajili ya kujenga maabara kubwa (Multi-purpose Laboratory), ambayo ujenzi wake unatarajiwa kuanza mwezi Juni 2018. Tumetoa pia shilingi milioni 700 kwa ajili ya kujenga Mgahawa (Cafeteria) itakayochukua wanafunzi 400 kwa mpigo, ambayo nimeambiwa kuwa ujenzi wake unatarajiwa kukamilika mwezi Juni 2018.  Vilevile, hapa SUA, kwenye bajeti ya Mwaka ujao wa Fedha (2018/2019) tumetenga shilingi bilioni 8 kwa ajili ya kutekeleza miradi mbalimbali ya maendeleo. Na napenda nitumie fursa hii kumwagiza Waziri wa Elimu fedha zilizotengwa kwa ajili ya kujengea Hosteli katika Chuo Kikuu cha Dar es Salaam, shilingi bilioni 2, nazo zihamishiwe hapa SUA ili zisaidie kupunguza kwenye Chuo hiki. Nitoe wito kwa uongozi wa Chuo, kuhakikisha wanatumia vizuri fedha zinazoletwa na Serikali kwa ajili ya kuboresha miundombinu ya Chuo chenu.

Waheshimiwa Viongozi;

Ndugu Wanajumuiya wa SUA;

 Mabibi na Mabwana;

Hivi punde nimetoka kusikiliza hoja mbalimbali kutoka kwa wana-Jumuiya wa Chuo hiki. Niseme tu kwa ujumla kuwa hoja zenu nimezipokea. Na kama mtakavyoona, baadhi tayari nimezijibu katika maelezo yangu, hususan kuhusu masuala mikopo na makazi ya wanafunzi. Hoja nyingine nadhani zipo ndani ya uwezo wenu wenyewe kuzitatua. Mathalan, masuala kama michango kuwa mingi kwa wanafunzi wa mwaka wa kwanza, suala la kubebana, n.k. Haya mnaweza kuyatatua ninyi wenyewe. Hivyo basi, nitatumia fursa hii kujibu au kutolea ufafanuzi baadhi ya hoja chache mlizowasilisha.

Kwanza, ni kuhusu suala la kuimarisha uhusiano na nchi ya Israeli, hususan katika masuala ya kilimo. Hili nakubaliana nalo na binafsi sina pingamizi kwa wataalam wetu kutembelea Israeli kwenda kujifunza. Na sio Israeli pekee, pamoja na nchi nyingine. Hatuwezi kuendelea endapo tutabaki tukijifungia tu sisi wenyewe hapa nchini. Hatuna budi tutoke nje ili kupata uzoefu kutoka kwa wenzetu. Na kwa bahati nzuri, nchi yetu ina marafiki wengi ambao wamekuwa wakitupatia fursa nyingi za masomo: Austaralia, China, Cuba, India, Urusi, Marekani, n.k. Lakini kwa bahati mbaya, fursa hizo hatujazitumia vizuri.Hivyo basi, nitoe wito kwa mamlaka husika kuhakikisha nchi yetu inanufaika na fursa hizo za elimu.

Suala la pili ambalo napenda kulizungumzia ni kuhusu madeni ya watumishi. Suala hili nimelieleza kwenye Sherehe za Mei Mosi hivi karibuni.  Serikali ina dhamira ya dhati kabisa ya kulipa madeni yote inayodaiwa na watumishi wake. Tangu tumeingia madarakani, tayari tumelipa madai ya watumishi yenye thamani ya takriban shilingi bilioni 220.4.  Tuendelea kulipa madeni yaliyosalia kwa kadri tutakavyokamilisha uhakiki. Kama mjuavyo, baadhi ya watumishi hawakuwa wakweli. Walitengeneza madeni mengi ya uongo. Hii ndio sababu inatulazimu tujiridhishe vizuri kabla ya kulipa madeni tunayodaiwa. Hivyo basi, nitoe wito kwa Mheshimiwa Waziri wa Elimu kuwasiliana na vyuo vyako vyote ili kupata madeni halali ya watumishi ili tuweze kuyalipa kwa haraka.

Tatu, ni kuhusu makazi na ofisi za watumishi. Suala hili nalo Serikali inalitambua. Hata hivyo, kutokana na uwezo mdogo wa kifedha na majukumu mengi tuliyonayo hivi sasa, imekuwa sio rahisi kuwapatia watumishi wetu wote makazi. Kama mnavyofahamu, Serikali ina watumishi wapatao laki 5. Hata hivyo, kupitia taasisi na mashirika yetu mbalimbali, tumekuwa tukiendelea kujenga nyumba za gharama nafuu maeneo mbalimbali nchini ili kuwawezesha watumishi kupanga au kununua. Hivyo basi, niwaombe watumishi kuchangamkia fursa hiyo. Aidha, nitumie fursa hii kuziomba taasisi za fedha, hususan benki, kujitahidi kutoa mikopo ya riba nafuu kwa watumishi ili kuwawezesha kununua na kujenga nyumba. Kuhusu tatizo la ofisi, niviombe vyuo vyote nchini kutumia vizuri fedha za malipo ya ada zinazobaki kwenye vyuo kutekeleza miradi ya maendeleo, ikiwemo ujenzi wa ofisi.

Hoja ya mwisho ambayo napenda kuijibu ni kuhusu suala la watumishi wa darasa la saba. Suala hili ni la kisheria na ni hivi majuzi tu Serikali imelitolewa ufafanuzi Bungeni. Lakini, kwa kifupi tu napenda kusema kuwa, Mwaka 2004, Serikali ilitoa Waraka ambao uliweka katazo la kuajiri watu wenye elimu chini ya kidato cha nne kwenye taasisi zake. Uamuzi huu ulifikiwa baada ya kujiridhisha kuwa nchi yetu ilikuwa na wahitimu wengi wa kidato cha nne na kuendelea. Hata hivyo, Waraka huo haukuwahusu watumishi wenye elimu ya darasa la saba ambao tayari walikuwa wameajiriwa. Wao waliendelea na kazi zao kama kawaida kwa vile Sheria hiyo mpya iliwakuta wakiwa tayari kazini. Pamoja na kutolewa kwa Waraka huo, wapo watu, ambao kwa njia za ujanja ujanja, ikiwemo kwa kutumia vyeti vya kughushi, waliajiriwa. Kufuatia zoezi tulilolifanya la uhakiki, tuliwabaini watumishi wa namna hiyo wapatao 14,000 na hivyo ikabidi tuwaondoe kazini. Huu ndio ufafanuzi ambao naweza kuutoa kuhusu suala hili; na kama nilivyosema, hili ni suala la Sheria hivyo sina mamlaka ya kuliingilia.

Waheshimiwa Viongozi;

Ndugu Wanajumuiya wa SUA;

 Mabibi na Mabwana;

Kama nilivyosema, nimekuja hapa kuwasalimu lakini pia kuwapa moyo ili muendelee kujituma zaidi. Napenda kurudia tena kuwapongeza kwa kazi nzuri na kubwa mnayoifanya lakini pia nawashukuru kwa mapokezi yenu mazuri. Wito wangu kwenu wana-SUA, hususan wanafunzi, someni kwa bidii. Hili ndilo jukumu lililowaleta hapa. Serikali inawapa mikopo kutoka kwenye kodi tunazokusanya kwa wananchi maskini ili muweze kusoma vizuri na hatimaye muweze kulikombea Taifa letu kiuchumi.

Hivyo basi, narudia sana kuwasihi wanafunzi wa Chuo hiki kuitumia vizuri fursa hii adimu mliyopata. Nitawashangaa sana na kwa kweli sitasita kuchukua hatua kali endapo, badala ya kusoma, ninyi mtatumia muda wenu hapa kufanya mambo mengine ambayo hayaendani kabisa na masuala ya elimu: kushiriki kwenye migomo au kuendesha shughuli za kisiasa. Mkifanya hivyo, nitachukua hatua kali. Na hili siwatishi bali nawaeleza ukweli.

Baada ya kusema hayo, narudia tena kusema kuwa, nakipenda sana Chuo hiki, na Serikali itaendelea kukiimarisha ili kiweze kutimiza malengo ya kuanzishwa kwake.

Mungu Kibariki Chuo Kikuu cha Kilimo Sokoine!

Mungu Ibariki Tanzania!

“Ahsanteni sana kwa kunisikiliza”

HOTUBA YA MHESHIMIWA DKT. JOHN POMBE JOSEPH MAGUFULI, RAIS WA JAMHURI YA MUUNGANO WA TANZANIA, KWENYE UFUNGUZI WA BARABARA YA IYOVI - IRINGA –MAFINGA PAMOJA NA KIWANDA CHA KUTENGENEZA CHAKULA CHA KUKU (SILVERLANDS TANZANIA LTD)

IHEMI, IRINGA, TAREHE 3MEI, 2018

Mheshimiwa Profesa Makame Mbarawa,

Waziri wa Ujenzi, Uchukuzi na Mawasiliano;

Mheshimiwa Charles Mwijage, Waziri wa Viwanda,

         Biashara na Uwekezaji;

Bibi Camilla Christensen, Naibu Balozi wa Denmark;

Mheshimiwa Amina Masenza, Mkuu wa Mkoa

wa Iringa na Wakuu wa Mikoa wote mliopo;

Waheshimiwa Makatibu Wakuu mliopo;

Mheshimiwa Suleiman Kakoso, Mwenyekiti wa Kamati

ya Kudumu ya Bunge ya Miundombinu;

Waheshimiwa Wabunge na Madiwani wote mliopo;

Viongozi wa Vyombo vya Ulinzi na Usalama;

Mtendaji Mkuu na Wafanyakazi wa TANROADS;

Viongozi wengine wa Serikali, Vyama vya Siasa

na Dini mliopo;

Waheshimiwa Wageni Wote Waalikwa;

Ndugu Wananchi Wenzangu, Mabibi na Mabwana:

Nianze kwa kumshukuru Mwenyezi Mungu kwa kutujalia uhai na kutuwezesha kukutana mahali hapa. Nawashukuru pia Waheshimiwa Mawaziri Prof. Mbarawa na Charles Mwijage, Uongozi wa Mkoa wa Iringa pamoja na Uongozi wa Kiwanda cha Silverlands Tanzania Ltd kwa kunialika kuja kuzindua barabara ya Iyovi – Iringa – Mafinga pamoja na Kiwanda cha Kutengeneza Chakula cha Kuku cha Silverlands Tanzania Ltd. Ahsanteni sana kwa kunialika.

Kwa namna ya pekee, napenda niwashukuru wananchi wa hapa Ihemipamoja na wakazi wote wa Wilaya hii ya Iringa Vijijini kwa mapokezi yenu mazuri. Hii ni mara yangu ya kwanza kuja hapa Ihemi tangu niwe Rais wa nchi yetu. Hivyo basi, napenda kutumia fursa hii kuwashukuru sana wana-Ihemi kwa kunipa kura nyingi za “ndiyo” zilizoniwezesha kuchaguliwa. Ahsanteni sana. Nawaahidi nitaendelea kufanya kazi kwa bidii ili kuwatumikia na kuiletea maendeleo nchi yetu.

Ndugu Wananchi Wenzangu, Mabibi na Mabwana:

Kama mtakavyokumbuka, moja ya ahadi kubwa tulizotoa wakati wa kampeni ilikuwa kujenga uchumi wa viwanda. Nakumbuka pia tulitaja na kuelezea sifa za viwanda tulivyolenga kuvijenga. Kwanza, vyenye kuajiri watu wengi ili kupunguza tatizo la ajira nchini. Pili, vyenye kutumia malighafi zinazopatikana kwa wingi hapa nchini ili mazao yetu na rasilimali nyingine tulizonazo zipate masoko. Tatu, ambayo bidhaa zake zinatumika kwa wingi hapa nchini na pia kuweza kuuzwa nje ya nchi. Lengo hapa ni kupunguza utegemezi wa kununua bidhaa kutoka nje, lakini pia kuipatia nchi yetu fedha za kigeni. Na nne, vyenye kutumia teknolojia ya kati ili iwe rahisi kwa wananchi wetu kujifunza.

Kiwanda cha Silverlands Tanzania Ltd kinazo sifa zote hizo nne nilizozitaja. Kinaajiri watu wengi. Tumesikia hivi punde kuwa Kiwanda kimetoa ajira zipatazo 938.  Hii ni idadi kubwa. Kiwanda pia kinatumia malighafi nyingi za hapa nchini. Wamesema wenyewe hapa, asilimia 80 ya malighafi za Kiwanda chao zinapatikana hapa hapa nchini. Mahindi na Soya. Hii inamaanisha kuwa wakulima wa mazao hayo, hususan wa Wilaya hii ya Iringa Vijijini, hivi sasa wana uhakika wa soko la mazao yao. Aidha, bidhaa zinazozalishwa na Kiwanda (yaani chakula cha kuku) zinatumika kwa wingi hapa nchini. Kama mnavyofahamu, siku hizi Watanzania wengi wanafuga kuku. Lakini kama mlivyosikia, chakula cha kuku wanachozalisha, wanakiuza pia nje ya nchi. Wanauza Ethiopia, Kenya, Nigeria na Uganda. Hii maana yake ni kwamba Kiwanda cha Silverlands kinaingiza nchi yetu fedha za kigeni.

Napenda nitumie fursa kuwapongeza wamilikiwa Kiwanda cha Silverlandskwa kuamua kuwekeza kiasi cha Dola za Marekani milioni 71 hapanchini. Mmetoa ajira kwa Watanzania, mmewapa wakulima soko la mazao yao, mnaipatia Serikali yetu mapato kupitia kodi, na pia kuingiza fedha za kigeni nchini. Ninawashukuru na kuwapongeza sana. Aidha, nawapongeza kwa kuanzisha Kituo cha Mafunzo, ambapo mpaka sasa mmesema mmetoa mafunzo ya watu wapatao 895. Tunawashukuru na kuwapongeza sana. Na ninawahakikishia kuwa Serikali ipo pamoja nanyi. Ninafahamu kuwa yapo matatizo madogo kati ya Kiwanda na wananchi wa hapa, lakini nimefurahi Uongozi wa Kiwanda umeahidi kuyashughulikia. Hilo ni jambo zuri; na ni imani yangu kuwa Kiwanda hiki pia sasa kitaanza kulipa kodi kwa Serikali.

Napenda pia kuipongeza Wizara ya Viwanda kwa kuendelea kuwahamasisha wawekezaji wa hapa nchini na nje ya nchi kuwekeza kwenye sekta ya viwanda nchini. Vilevile, naupongeza uongozi wa Mkoa wa Iringa kwa kuweka mazingira mazuri yaliyowezesha Kiwanda cha Silverlands Tanzania Ltd kujengwa. Nimeambiwa Mkoa wa Iringa hivi sasa una jumla ya viwanda 2,663. Hongereni sana wana-Iringa. Endeleeni kuwavutia wawekezaji kwenye Mkoa wenu ili kusaidia kuondoa tatizo la ukosefu wa ajira, hususan kwa vijana.

Ndugu Wananchi Wenzangu, Mabibi na Mabwana:

         Ili sekta yetu ya viwanda izidi kukua, kustawi na kushamiri, tunahitaji kufanya mambo mawili muhimu. Kwanza, kuimarisha upatikanaji wa nishati ya umeme. Umeme ni injini ya viwanda. Mitambo mingi ya viwandani inahitaji umeme ili iweze kufanya kazi. Pili, miundombinu ya usafiri. Ili malighafi ziweze kufika viwandani zinahitaji kusafirishwa. Na vilevile, ili bidhaa za viwandani ziweze kufika kwenye masoko, zinahitaji huduma ya usafiri. Mathalan, ili mahindi na soya yaweze kufika kwenye Kiwanda cha Silverlands inabidi yasafirishwe. Na vivyo hivyo, ili chakula cha kuku cha Kiwanda cha Silverlands kiweze kufika kwenye masoko, huduma ya usafiri inahitajika. Hii inadhihirisha kuwa miundombinu ya usafiri ni muhimu katika kujenga viwanda.

Ni kwa kutambua hilo, Serikali imeweka mkazo mkubwa katika kujenga miundombinu ya usafiri. Tunajenga reli. Tunapanua Bandari. Tunajenga viwanja vya ndege. Na halikadhalika, tunajenga barabara. Wiki iliyopita nilizindua Barabara ya Dodoma – Babati yenye urefu wa kilometa 251. Juzi tena (Jumapili) nimezindua Barabara ya Fufu – Migori – Iringa yenye urefu wa kilometa 189. Na leo nimefurahi kuja hapa Ihemikuzindua barabara hii ya Iyovi – Iringa – Mafinga yenye urefu wa kilometa 218.6. Nimefurahi sana.

Barabara hii ya Iyovi – Iringa – Mafinga ni muhimu sana, sio tu katika kujenga viwanda, bali pia katika kukuza uchumi wa nchi yetu. Kama mlivyosikia, Barabara hii ni sehemu ya Barabara Kuu ya TANZAM (Tanzania na Zambia) inayoanzia Dar es Salaam na kupita Mikoa ya Pwani, Morogoro, Iringa, Njombe, Mbeya na kuishia Tunduma, Mkoani Songwe, kwenye mpaka wa nchi yetu na Zambia, yenye urefu wa kilometa 918. Barabara hii pia inaungana na Barabara Kuu ya Kaskazini (The Great North) inayoanzia Cairo hadi Cape Town, ambayo inapita kwenye nchi 8. Kwa kuzingatia hilo, ni wazi kuwa, kukamilika kwa barabara hii kutafungua fursa nyingi za kiuchumi kwenye maeneo inakopita. Kuanzia biashara, kilimo, ufugaji, shughuli za misitu, n.k. Na kwa kuwa Barabara hii inapita kwenye maeneo ya vivutio vingi vya utalii, ikiwemo Hifadhi za Taifa za Ruaha, Mikumi, Selous, Milima ya Udzungwa, n.k., ni imani yangu kuwa watalii wengi watakuja. Kwa sababu hiyo, nawasihi sana wananchi wanaoishi kandokando ya barabara hii, kuchangamkia fursa. Itumieni barabara hii kuinua vipato vyenu na kuboresha hali yenu ya maisha. Hayo ndio malengo makuu ya Serikali kukopa fedha ili kujenga barabara hii.

Waheshimiwa Viongozi;

Wageni Waalikwa;

Ndugu Wananchi, Mabibi na Mabwana:

Kama mlivyosikia, ujenzi wa Barabara hii ya Iyovi – Iringa – Mafinga umegharimu shilingi bilioni 283.715. Fedha hizo ni mkopo kutoka kwa marafiki zetu wa Denmark. Mbali na kutufadhili mradi huu, Denmark tulishirikiana nao katika ukarabati wa barabara ya Ubungo – Mlandizi yenye urefu wa kilometa 65.7; Chalinze – Melela yenye urefu wa kilometa 129 pamoja na Chalinze – Segera – Tanga yenye urefu wa kilometa 245. Vilevile, Denmark wamefadhili ukarabati wa barabara za kiwango cha changarawe zenye urefu wa kilometa 900 hapa nchini.

Hivyo basi, napenda kutumia fursa hii, kwa niaba yangu binafsi na kwa niaba ya Serikali na Wananchi wa Tanzania, kutoa shukran zangu nyingi kwa Serikali na Wananchi wa Denmark kwa kutufadhili kutekeleza mradi huu pamoja na miradi mingine ya maendeleo. Tunawashukuru sana, tena sana. Nimefurahi kuona Naibu Balozi wa Denmark, Bibi Camilla yupo hapa. Tunaomba utufikishie shukrani zetu kwenye Serikali na Wananchi wa Denmark. Endeleeni kutuunga mkono. Misaada mtakayotupatia, tutaitumia vizuri. Hakuna senti itakayopotea.

Lakini kupitia kwako, Naibu Balozi, Bi. Camilla, naomba nichomekee jambo moja. Barabara hii mliyotufadhili imejengwa vizuri sana. Na napenda nitumie fursa hii kumpongeza sana Mkandarasi aliyeijenga. Hata hivyo, Barabara hii tatizo lake inapita katikati ya Mji wa Iringa na hivyo imeanza kusababisha msongamano wa magari. Zaidi ya hapo, kama unavyofahamu, kupitisha barabara kubwa kama hii katikati ya mji ni hatari. Hivyo basi, nitumie fursa hii, kuiomba Serikali ya Denmark kuona uwezekano wa kufadhili ujenzi wa Barabara ya Mzunguko ya takriban kilometa 12 ili magari makubwa yasilazimike kupita mjini. Ni imani yangu kuwa  Serikali ya Denmark itakubali ombi letu, hata kama itakuwa mkopo.

Mheshimiwa Waziri wa Ujenzi;

Wageni Waalikwa;

Ndugu Wananchi, Mabibi na Mabwana;

Nimekuja hapa kwa ajili ya kuzindua Kiwanda cha Silverlands Tanzania Ltd na Barabara ya Iyovi - Iringa –Mafinga yenye urefu wa kilometa 218.6. Nimetumia fursa hii pia kuwasalimu na kuwashukuru kwa kunipigia kura. Hata hivyo, kabla sijahitimisha hotuba yangu, naomba niseme maneno machache ya mwisho.

 Kwanza, napenda kutumia fursa hii kuendelea kuwahamasisha Watanzania na pia watu kutoka nje kuja kuwekeza nchini. Nchi yetu ina fursa nyingi za kuwekeza kwenye sekta ya viwanda. Tuna sheria nzuri za kuwalinda wawekezaji. Na halikadhalika, tunalo soko kubwa la kuuzia bidhaa. Kama mjuavyo, sisi ni wanachama wa EAC na SADC, ambapo kwa pamoja, Jumuiya hizi zina idadi ya watu wapatao milioni 500. Hili ni soko kubwa la bidhaa.

Pili, wahimiza wananchi na watumiaji wa barabara nitakayoizindua hivi punde, kuhakikisha mnaitunza. Ujenzi wa miundombinu ya barabara kama hii unagharimu fedha nyingi. Hivyo, ni lazima tuzitunze. Aidha, barabara hii haipaswi kuwa chanzo cha ajali. Hivyo, nawasihi madereva kuwa waangalifu pindi wanapoendesha vyombo vya moto barabarani.

Tatu na mwisho, lakini sio mwisho kwa umuhimu, ni kwenu wana-Ihemi na wana-Iringa kwa ujumla. Fursa nyingi sasa zinakuja kwenye Mkoa wenu. Tumeanza kutekeleza mpango kabambe wa kutangaza vivutio vya utalii vilivyopo katika Ukanda huu wa Kusini. Tunajenga Kiwanja cha Ndege cha Nduli. Barabara ndio kama hivi zinajengwa. Sambamba na hilo, hapa Iringa ni karibu kabisa na Dodoma, ambako Serikali imeamua kuhamishia Makao yake Makuu. Waswahili wanasema, “ukikaa karibu na uaridi lazima utanukia”. Hivyo, nawasihi mjiandae kutumia fursa ambazo Serikali inawaletea.

Lakini nina maombi mawili kwenu. Nawasihi muendelee kuiunga mkono Serikali, hususan kwa kudumisha amani na umoja wetu, kuchapa kazi kwa bidii na bila kusahau kulipa kodi. Ulipaji wa kodi ni muhimu sana. Aidha, nawasihi mjitahidi kujikinga na ugonjwa wa ukimwi. Hali ya ugonjwa huu katika Mkoa wenu sio ya kuridhisha sana.

Wageni Waalikwa, Mabibi na Mabwana, napenda kuhitimisha hotuba yangu kwa kuwashukuru Waheshimiwa Mawaziri kwa kunialika kwenye shughuli hii. Nawapongeza Wamiliki wa Kiwanda cha Silverlands kwa kuamua kuwekeza hapa nchini. Aidha, naipongeza Wizara ya Ujenzi, TANROADS, wakiongozwa na Mhandisi Mfugalea, pamoja na Mkandarasi kwa kujenga Kiwanda hiki. Mwisho lakini sio kwa umuhimu, naushukuru uongozi wa Mkoa wa Iringa pamoja na wana-Iringa kwa ujumla kwa mapokezi yenu mazuri mliyonipa tangu nimewasili kwenye Mkoa wenu.

Baada ya kusema hayo, sasa nipo tayari kutekeleza jukumu lililonileta la kuzindua barabara ya Iyovi - Iringa – Mafinga yenye urefu wa kilometa 218.6 iliyojengwa kwa gharama za shilingi bilioni 283.715 kwa ufadhili wa Serikali ya Denmark.

Mungu Ibariki Iringa!

Mungu Ubariki Uhusiano kati ya Tanzania na Denmark!

Mungu Ibariki Tanzania!

“Ahsanteni sana kwa kunisikiliza”

HOTUBA YA MHESHIMIWA DKT. JOHN POMBE JOSEPH MAGUFULI, RAIS WA JAMHURI YA MUUNGANO WA TANZANIA,

KWENYE SHEREHE ZA SIKUKUU YA WAFANYAKAZI DUNIANI

IRINGA, TAREHE 1 MEI, 2018

Mheshimiwa Kassim Majaliwa, Waziri Mkuu

wa Jamhuri Muungano wa Tanzania;

Mheshimiwa Job Ndugai, Spika wa Jamhuri

         ya Muungano wa Tanzania;

Ndugu Tumaini Nyamhokya, Rais wa Shirikisho

la Vyama vya Wafanyakazi Tanzania (TUCTA);

Mheshimiwa Jenista Mhagama, Waziri wa Nchi,

Ofisi ya Waziri Mkuu, Sera, Bunge, Kazi,

Vijana, Ajira na Wenye Ulemavu;

Waheshimiwa Mawaziri wengine mliopo;

Mheshimiwa Balozi Mhandisi John Kijazi,

Katibu Mkuu Kiongozi;

Mheshimiwa Amina Masenza, Mkuu wa Mkoa wa Iringa pamoja na Wakuu wa Mikoa mingine

mliopo;

Mheshimiwa Aisha Nyerere, Jaji Mfawidhi wa Divisheni ya Kazi ya Mahakama Kuu;

Ndugu Wellington Chibebe, Mkurugenzi wa Shirika la Kazi Duniani (ILO), Ofisi ya Nchi za Afrika Mashariki;

Ndugu Jayne Nyimbo, Mwenyekiti wa Chama

cha Waajiri Tanzania (ATE);

Waheshimiwa Wabunge na Madiwani mliopo;

Waheshimiwa Mabalozi mliopo;

Ndugu Makatibu Wakuu mliopo;

Waheshimiwa Wakuu wa Wilaya mliopo;

Dkt. Yahya Msigwa, Katibu Mkuu wa Shirikisho

la Vyama vya Wafanyakazi (TUCTA);

Viongozi Wengine wa Vyama vya Wafanyakazi mliopo;

Viongozi Wengine wa Serikali mliopo;

Viongozi wa Vyama vya Siasa na Viongozi wa

Dini mliopo;

Ndugu Wafanyakazi Wenzangu;

Wageni Waalikwa wote;

Ndugu Wana-Iringa, Mabibi na Mabwana:

Kwanza kabisa napenda nitumie fursa hii kumshukuru Mwenyezi Mungu kwa kutujalia afya njema na kutuwezesha kukutana hapa. Namshukuru pia Mheshimiwa Waziri Mhagama pamoja na Viongozi wa Shirikisho la Vyama vya Wafanyakazi nchini (TUCTA), wakiongozwa na Rais wake, Bwana Nyamhokya, kwa kunialika tena kushiriki kwenye maadhimisho haya ya Siku ya Wafanyakazi Duniani, au Mei Mosi, ambayo mwaka huu kitaifa yanafanyika hapa Iringa. Nawashukuru sana kwa kunialika.

 Napenda pia kutumia fursa hii kuungana na wazungumzaji walionitangulia katika kutoa pole nyingi za misiba ya viongozi wa vyama vya wafanyakazi iliyotokea tangu tulipoadhimisha sherehe hizi mwaka jana. Vilevile, nawakumbuka wafanyakazi wote waliotutoka katika kipindi cha mwaka mmoja uliopita. Tuzidi kuwaombea marehemu wote ili Mwenyezi Mungu azipumzishe roho za marehemu mahali pema peponi. Amina.

Ndugu Wafanyakazi na Ndugu Wananchi;

Hii ni mara yangu ya kwanza kuja Iringa tangu nichaguliwe kuwa Rais wa Awamu ya Tano wa nchi yetu. Hivyo basi, napenda kutumia fursa hii kuwashukuru wana-Iringa kutoka dini zote, makabila yote na vyama vyote kwa kunichagua kuwa Rais wenu. Nawashukuru sana wana-Iringa. Sina cha kuwalipa. Ninachowaahidi tu ni kwamba, nitashirikiana na viongozi wenzangu wa Serikali pamoja na wengine mliowachagua, wakiwemo Waheshimiwa Wabunge na Madiwani, katika kuhakikisha kuwa yale yote tuliyowaahidi tunayatekeleza. Na bila shaka, mtakubaliana nami kuwa, baadhi ya mambo tuliyoahidi tumeyatekeleza kwa mafanikio makubwa na mengine tunaendelea kuyatekeleza.

Ndugu Wafanyakazi Wenzangu;

Leo ni Mei Mosi. Ni Siku ya Wafanyakazi. Naamini wengi wetu hapa tunafahamu kwa nini kila mwaka dunia inaadhimisha Siku hii. Hivyo basi, napenda kutumia fursa hii kuwapongeza wafanyakazi wote nchini kwa kuadhimisha Siku hii muhimu. Aidha, nawapongezeni kwa mchango wenu mkubwa mnaoutoa katika kuiletea maendeleo nchi yetu. Hongereni sana wafanyakazi wa Tanzania.

Kwa hakika, mnafanya kazi kubwa. Mnastahili pongezi nyingi kwa mchango wenu mkubwa katika kuliletea maendeleo Taifa letu. Nitumie fursa hii, hapa mwanzoni kabisa, kuwahakikishia wafanyakazi wote nchini kuwa Serikali ya Awamu ya Tano inatambua mchango wenu na kuuthamini sana. Tunawapenda sana wafanyakazi. Tupo pamoja nanyi. Tutaendelea kushughulikia kero zenu zinazowakabili na kuboresha mazingira yenu ya kazi.

Ndugu Wafanyakazi Wenzangu,

Hivi punde tumetoka kusikia Risala nzuri ya TUCTA iliyosomwa na Katibu wake Mkuu, Bwana Msigwa. Kupitia Risala hiyo, TUCTA imeipongeza Serikali kwa kuchukua hatua mbalimbali za kuiletea maendeleo nchi yetu na halikadhalika kutatua baadhi ya kero za wafanyakazi nchini. Zaidi ya hapo, TUCTA imeeleza kuwa haitakuwa tayari kuwatetea wafanyakazi “mabazazi”, yaani wazembe, wavivu, watovu wa nidhamu, wajeuri, wala rushwa, mafisadi, wenye majungu, wafitini, walevi na wote wenye kufanana na sifa hizo. Nawashukuru sana TUCTA.  

Ndugu zangu, nidhamu na uwajibikaji kwa mfanyakazi ni jambo la msingi sana. Kwenye hotuba yake ya Mei Mosi mwaka 1974, Baba wa Taifa, Mwalimu Julius Kambarage Nyerere alisema, naomba nimnukuu “Mkulima asiyefanya juhudi katika shamba lake wakati wa kilimo anapunguza mapato ya nchi. Lakini angalau yeye anapata adhabu yake: hatopokea malipo yoyote, mazao yakikosekana au kuharibika kwa sababu ya uvivu wake. Kwa mfanyakazi ipo tofauti. Yeye hapati adhabu anayoipata mkulima. Yeye anaweza kuharibu kazi lakini mwisho wa mwezi anaendelea kupata mshahara wake kamili kama kawaida”, mwisho wa kunukuu.

Hii maana yake ni kwamba nidhamu katika kazi kwa mtumishi ni kitu cha muhimu na cha lazima. Mtumishi au mfanyakazi akiwa mzembe na mvivu, anakosa kutoa mchango katika maendeleo ya Taifa, lakini zaidi ya hapo, anakuwa mnyonyaji kupitia mshahara anaopokea. Hivyo basi, narudia tena kuwashukuru na kuwapongeza viongozi wa TUCTA kwa kuiunga mkono Serikali katika kusimamia nidhamu na uwajibikaji kwenye watumishi wa umma.  

Ndugu Wafanyakazi Wenzangu,

Sambamba na pongezi walizotoa kwa Serikali na ahadi ya kutotetea ubazazi kwa wafanyakazi, Risala ya TUCTA imewasilisha hoja mbalimbali kwa Serikali. Baadhi ya hoja hizo zinahusu kero za wafanyakazi ambazo wameomba Serikali izishughulikie. Hoja nyingine ni mapendekezo yao kwa Serikali yenye lengo la kuiletea nchi yetu maendeleo zaidi. Kwa ujumla, niseme tu kwamba, hoja zenu zote ni sahihi. Serikali inazikubali na tunazipokea kwa ajili ya kuzifanyia kazi, ikiwa ni pamoja na zile zenye kuhusu Mikataba ya Kimataifa, Fomu za Polisi Na 3 (PF3), ushirikishwaji Wafanyakazi, uboreshaji elimu, masuala ya Walemavu, n.k. Kwa bahati nzuri, watendaji wakuu wa Serikali karibu wote wapo hapa. Naamini wamezisikia, watazichukua na kwenda kuzifanyia kazi. Hata hivyo, pamoja na kwamba tunazichukua hoja zenu zote, naomba mniruhusu na mimi nieleze baadhi ya mambo ambayo Serikali imefanya.

Ndugu Wafanyakazi;

Tangu Serikali ya Awamu ya Tano iingie madarakani imefanya mambo mengi yenye manufaa na faida kwa Wafanyakazi. Baadhi ya mambo hayo ni kama ifuatavyo;

(i)           Tumefanikiwa kudhibiti mfumko wa bei za bidhaa muhimu nchini. Mathalan, wakati tunaingia madarakani, mwezi Novemba 2015, mfumko wa bei ulikuwa ni wastani wa asilimia 6.6. Tumefanikiwa kuishusha, na hivi sasa, kwa mujibu wa takwimu za mwezi Machi 2018, mfumko wa bei umefikia asilimia 3.9. Hii imekuwa njia nzuri ya kumsaidia mfanyakazi. Kama mnavyofahamu, unaweza kupandisha mshahara, lakini endapo bei za bidhaa zitapanda kiholela, uongezaji wa mishahara unakuwa hauna maana yoyote ile.  Kwa sababu hiyo, Serikali itaendelea kufanya jitihada za kudhibiti mfumko wa bei za bidhaa muhimu zisipande kiholela ili kuwapa unafuu wafanyakazi na wananchi kwa ujumla, lakini pia tutahakikisha kuwa bidhaa zote muhimu, kama vile vyakula, mafuta na dawa zinapatikana maeneo yote na tena kwa urahisi zaidi.

(ii)         Tunatoa elimu bure, ambapo kila mwezi tunatoa shilingi bilioni 23.8, sawa na shilingi bilioni 285.6 kwa Mwaka. Katika miaka miwili na nusu zimetolewa takriban shilingi bilioni 714. Elimu bila malipo imewanufaisha hadi wafanyakazi kwa vile watoto wenu nao sasa hawalipishwi ada na michango.

(iii)       Tumelipa Madeni ya Mifuko ya Hifadhi za Jamii.  Serikali ilikuwa ikidaiwa michango ya wafanyakazi, ambapo tangu mwaka 2013 ilikuwa haijalipwa au kulipwa kidogo. Madai yalifikia shilingi Trilioni 1.6. Lakini mpaka sasa tumelipa shilingi trilioni 1.4.

(iv)       Tumelipa madeni ya Wazabuni na Wakandarasi kiasi cha shilingi trilioni 2. Kufuatiwa kulipwa kwa madeni hayo, wazabuni wameendelea kutoa huduma kwenye taasisi zetu. Aidha, wakandarasi wameendelea kutekeleza miradi mbalimbali ya maendeleo iliyokuwa imekwama; na kukamilika kwa miradi hiyo kumeleta na kutazidi kuleta manufaa kwa wafanyakazi.

(v)         Madeni ya Ndani na Nje tunalipa kila mwezi takribani shilingi bilioni 900. Kwa miaka miwili na nusu tumelipa shilingi trilioni 2.7

(vi)       Mishahara kila mwezi zinalipwa shilingi bilioni 564.501 baada ya kutoa Watumishi hewa. Awali tulikua tukilipa shilingi bilioni 777. Hii maana yake kwa mwaka tunalipa shilingi trilioni 6.77 na kwa miaka miwili na nusu tumelipa shilingi trilioni 16.935. Na bila shaka, mtakubaliana nami kuwa, siku hizi mishahara inalipwa kwa wakati.

(vii)     Tunatekeleza miradi mbalimbali ya miundombinu na kuboresha huduma za jamii, ambapo kukamilika kwake kutaleta manufaa kwa nchi yetu, ikiwa ni pamoja na kwenu wafanyakazi. Miradi hiyo ni ujenzi wa SGR kutoka Dar es Salaam hadi Dodoma unaotarajiwa kugharimu kiasi cha shilingi trilioni 7.06 na hadi sasa tumelipa shilingi trilioni 1.1. Miradi mingine mikubwa ni mradi wa kuzalisha umeme wa Stiglier’s Gorge; ununuzi wa ndege; ujenzi wa barabara na madaraja; miradi ya umeme; viwanja vya ndege; ujenzi wa meli; ujenzi wa miundombinu ya afya na elimu; mikopo elimu ya juu, ambapo mwaka huu wa fedha tunatumia shilingi bilioni 483; ujenzi wa Bandari kubwa Dar es salaam, Mtwara na Tanga (shilingi trilioni 1.1); miradi ya maji (takriban shilingi bilioni 600); ukarabati wa Reli ya Kati na Reli kutoka Tanga na Arusha; ujenzi wa Rada Dar es salaam, Mwanza, Songwe na Kilimanjaro; kusambaza vifaa vya maabara kwenye shule 1,696, n.k. Aidha, kuna miradi mingine mingi inayoendelea ikiwa ni pamoja na mradi wa Bomba la Mafuta; miradi ya kilimo, uvuvi na ufugaji. Miradi na shughuli zote hizi zinaigharimu Serikali fedha nyingi .

Sambamba na hayo, tangu tumeingia madarakani mwaka 2015, tumepata mafanikio makubwa katika kubadilisha taswira ya Utumishi wa Umma. Tulianza na zoezi la kuhakiki Watumishi wa Umma ili kuhakikisha kwamba Watumishi wa Umma wanakuwa wale wenye sifa stahiki. Tumefanikiwa kuondoa Watumishi hewa 19,708 na watumishi wenye vyeti feki 14,152. Haya ni mafanikio makubwa ambayo yametuwezesha kuokoa mabilioni ya shilingi, lakini pia tumeweza kubaki na watumishi wenye sifa ya kufanya kazi. Mazoezi haya mawili yamekamilika mwezi Oktoba mwaka 2017.

Kukamilisha kwa mazoezi hayo ya uhakiki, yametufanya tuanze kuajiri watumishi wapya. Mpaka sasa tumeajiri watumishi wapya 18,101 (walimu 6,495, watumishi wa afya 3752, watumishi wa Mambo ya Ndani 6164, Mahakama watumishi 200, Mafundi Sanifu wa Maabara 386, na watumishi wengine) na tunatarajia kuajiri watumishi wengine 22,150 kabla ya kumalizika kwa mwaka huu wa fedha. Aidha, tumeweza pia kuwapandisha madaraja (promotion) watumishi 88,016 mpaka hivi sasa. Tunategemea kukamilisha promosheni nyingine 25,504 kabla ya kumalizika kwa Mwaka huu wa Fedha. Hivyo, jumla, tutakuwa tumetoa promosheni 113,520 kabla ya mwezi Julai, mwaka huu 2018. Napenda kuwahakikishia kwamba Serikali itaendelea kuajiri watumishi wapya na kuwapandisha madaraja kadri bajeti inavyoruhusu.

Ndugu Wafanyakazi;

Kama mnavyojua, tofauti na ilivyokuwa zamani, siku hizi Serikali siyo mwajiri mkubwa. Sekta Binafsi ndiyo mwajiri mkubwa. Na katika hili, napenda kuipongeza sekta binafsi ya hapa nchini kwa kuendelea kutoa fursa nyingi za ajira kwa Watanzania. Wakati Serikali ya Awamu ya Tano inaingia madarakani, Sekta Binafsi ilikuwa na watumishi 2,334,969. Katika miaka miwili na nusu iliyopita, ajira hizo zilizoongezeka hadi kufikia 582,073, ambayo ni sawa na ongezeko la asilimia 24.9. Hili ni ongezeko kubwa la ajira.

Aidha, tukijumlisha na ajira za sekta isiyo rasmi, ajira zilizoongezeka zimefikia 1,826,743. Ongezeko hili ni kutokana na miradi mingi inayoendelea kutekelezwa, hususan kwenye miundombinu ya barabara, madaraja, reli, viwanja vya ndege na rada, bandari, miradi ya umeme, ujenzi wa shule na vyuo, miradi ya afya, miradi ya maji, viwanda, miradi ya gesi, pamoja na miradi katika sekta za kilimo, mifugo, uvuvi, madini na utalii, n.k. Haya ni mafanikio ya kujivunia ya Serikali ya Awamu ya Tano.

Tunaendelea kuboresha mazingira ya sekta binafsi ili izidi kustawi nchini na kutoa ajira nyingi kwa Watanzania. Kama mnavyojua, dhamira yetu ya Tanzania ya viwanda inaendelea kushika kasi. Viwanda vingi vimeanzishwa nchini na vinaendelea kuanzishwa. Kwa mujibu wa matokeo ya sensa ya viwanda iliyotolewa mwezi Juni 2017, viwanda vipya 3,306 vimejengwa, vikiwemo viwanda vya kati na vikubwa; na vingine vingi vinaendelea kujengwa. Katika Mkoa wa Pwani pekee, zaidi ya viwanda vikubwa 80 vinaendelea kujengwa hivi sasa. Hivi vyote maana yake ni ajira mpya kwa Watanzania.

Ndugu Wafanyakazi;

Kukamilika kwa mazoezi ya uhakiki pia kumeiwezesha Serikali kuanza kulipa malimbikizo ya madeni ya watumishi. Mpaka hivi sasa, tumeshalipa malimbikizo ya madeni ya mishahara ya watumishi 52,851 yenye thamani ya shilingi bilioni 68.323. Aidha, tumelipa madeni yasiyo ya mishahara yeye thamani ya shilingi bilioni 152.304. Hii imefanya jumla ya madeni yote ya watumishi tuliyolipa kufikia shilingi bilioni 220.627, ambapo mengi yalikuwa hayajalipwa tangu mwaka 2007.

Wizara ya Fedha kwa kushirikiana na Ofisi ya Rais, Menejimenti ya Utumishi wa Umma wanaendelea kuhakiki na kulipa madeni yaliyosalia kila mwezi. Napenda kuwahakikishia Watumishi wa Umma wote kwamba, yeyote mwenye madai halali atalipwa haki yake. Lakini mwenye madai ya uongo, hatolipwa kamwe.

Ndugu Wafanyakazi;

Kama nilivyosema, Serikali imefanya mambo mengi. Tumetoa ajira, tumelipa madeni yote niliyotaja; tunatoa elimu bure; tunatekeleza miradi mikubwa ya Reli, Bandari, Barabara, Maji, Umeme, Afya. Masuala haya yote yanategemea fedha kutoka mfuko mmoja tu. Sio rahisi kufanya mambo hayo yote, na pia kuweza kupandisha mishahara. Msema kweli ni mpenzi wa Mungu. Ni lazima tuchague. Na mimi kwa mtazamano wangu, nilidhani tuanze kwanza kutekeleza miradi hii mikubwa ya maendeleo ambayo itakapomalizika itatupatia fedha nyingi za kuweza kuongeza mishahara na kufanya mambo mengine ya maendeleo.

Kwa mfano, mimi naamini, tukijenga reli na ikianza kufanya kazi ya kubeba mizigo kwenda nchi za Burundi, Rwanda na pia kuhudumia nchi za DRC na Uganda, itatupatia fedha nyingi za kuweza kupandisha mishahara. Vivyo hivyo, tuktekeleza miradi ya barabara na umeme, tutapata fedha nyingi za kuweza kuongeza mishahara. Tukiongeza bajeti ya afya, wananchi watakuwa na afya njema na hivyo kuweza kushiriki kwenye shughuli mbalimbali za maendeleo. Kwangu mimi naona mambo hayo ni ya msingi zaidi kwa sasa kuliko kupeleka fedha mahali kwingine.

Nchi yetu imeazimia kujenga uchumi wa viwanda, lakini umeme tulionao ni takriban Megawati 1,500. Hivyo, kwangu mimi naona kutekeleza Mradi wa Umeme wa Stiglier’s Gorge utakaogharimu takriban shilingi trilioni 3 kuzalisha Megawati 2,100 ni muhimu zaidi kwa sasa kuliko kupeleka fedha hizo mahali kwingine. Kwangu mimi naona ni busara kutoa fedha za kujenga barabara za kuunganisha Mkoa wa Iringa na mikoa mingine pamoja na kujenga Uwanja wa Ndege wa Nduli ili utuletee watalii wengi, hususan katika kipindi hiki ambacho tumeamua kuifanya Iringa kuwa kitovu cha utalii kwenye Ukanda huu wa Kusini, kuliko fedha hizo kuzipeleka mahali kwingine. Kwangu mimi naona ni jambo jema kutoa fedha takriban shilingi bilioni 23.8 kwa mwezi kugharamia elimu bure ili watoto wengi wa maskini wapate elimu, kuliko kutumia fedha hizo kulipana mishahara. Kwangu mimi pia naona ni vizuri kutoa shilingi bilioni 483 kuwakopesha watoto wa maskini ili waweze kwenda kwenye Vyuo Vikuu, kuliko kutumia fedha hizo kujiongezea mishahara. Kupanga ni kuchagua.

Lakini, mbali na miradi hiyo ya maendeleo, nawaomba wafanyakazi mkumbuke kuwa, kwenye nchi yetu wapo pia wakulima, wafugaji na wavuvi, ambao nao wanahitaji maisha yaliyo bora. Hivyo, wakati tunajifikiria sisi, na wao pia tuwafikirie.

Pamoja na ukweli huo, matumaini bado yapo. Napenda nitumie fursa hii kuwahakikishia Wafanyakazi kuwa, baada ya kukamilisha mazoezi ya kuhakiki na kuanza kuajiri watumishi wapya, jambo kubwa ambalo sasa ni kipaumbele changu kwa watumishi wa umma ni kuboresha mishahara na maslahi mengine ya wafanyakazi. Nafarijika sana kwamba sasa tumeanza kukaa kwenye mstari, nidhamu imerejea, uadilifu unazidi kujengeka, mnafanya kazi kwa uzalendo na weledi, isipokuwa wachache ambao tutazidi kuwachukulia hatua stahiki. Tunaendelea kukamilisha ulipaji wa madeni ya watumishi. Lakini mwaka huu pia tutaendelea kutoa nyongeza ya mwaka ya mishahara (Annual increment). Naomba mniamini.

Ni bahati mbaya tu Katibu Mkuu wa TUCTA amenichomekea kuwa kwenye Sherehe za Mei Mosi mwaka jana niliahidi kupandisha mishahara. Hiyo sio kweli. Mwaka jana sikuahidi kupandisha mishahara. Na hotuba yangu ipo. Hata hivyo, leo ndio naweza kuahidi. Kama miradi hii itaenda vizuri, kama wafanyakazi mtaendelea kujituma na kuchapaka kazi kama mnavyofanya sasa, na kama Vyama vya Wafanyakazi vitaendelea kutoa ushirikiano wa kutosha kwa Serikali kama sasa, nawaahidi, na naomba mninukuu vizuri kuwa, kabla sijamaliza muhula wangu wa uongozi nitapandisha mshahara. Na nitakapopandisha, itakuwa kiwango kikubwa. Sio shilingi elfu 10. Narudia tena. Naomba wafanyakazi mniamini. Mimi ni mfanyakazi mwenzenu. Nilikuwa Mwalimu. Ninafahamu shida za wafanyakazi na kwa kweli ninawapenda sana wafanyakazi wenzangu. Kama ingekuwa inawezekana hata leo ningepandisha. Hata hivyo hali kwa sasa hairuhusu. Hivyo, narudia tena kuwasihi muwe wavumilivu na kuendelea kuchapa kazi kwa bidii ili tuweze kukuza uchumi wetu na hatimaye tutengeneze maisha bora ya baadaye.  Mimi naamini kuwa miradi ya maendeleo tunayoitekeleza itakapokamilika, haitachukua muda mrefu kupandisha mishahara. Hata hivyo, kwa sasa, tutaendelea kuweka mkazo mkubwa katika kudhibiti mfumko wa bei.

Ndugu Wafanyakazi;

Mwaka jana katika risala yenu mliomba zoezi la kuunganisha mifuko likamilike mapema. Napenda kuwafahamisha kwamba zoezi hilo limekamilika baada ya Bunge kupitisha Sheria tarehe 31/01/2018 na mimi kuisaini tarehe 08/02/2018. Kilichobaki sasa ni kuanza kutumika kwa Sheria hiyo ambapo kutakuwa na mifuko miwili. Mfumko mmoja wa Watumishi wa Umma na mwingine kwa ajili ya Sekta Binafsi. Sheria iliyotungwa mbali na kuanzisha Mfuko wa Hifadhi ya Watumishi wa Umma (PSSSF) imefanya marekebisho katika Sheria ya Shirika la Taifa la Hifadhi ya Jamii (The National Social Security Fund Act) Sura ya 50 ili kuifanya NSSF kuhudumia Watumishi wa Sekta Binafsi wakiwemo Wakulima, Wafugaji, Wavuvi, Wajasiriamali wadogo (machinga na mama lishe).

Uunganishaji wa mifuko hii, unategemewa kurahisisha ulipaji wa mafao, kupunguza gharama za uendeshaji wa mifuko na hivyo kuboresha mafao ya wanachama. Katika kipindi hiki pia, kama nilivyoeleza hapo awali, tumeweza kulipa deni la shilingi trilioni 1.4 ya malimbikizo ya michango ya wanachama kwenye mifuko ya pensheni. Malipo haya yamewezesha wastaafu kuendelea kulipwa mafao yao kama wanavyostahili. Napenda kutumia fursa hii kuziagiza Mamlaka husika kukamilisha kwa haraka taratibu husika ili Mifuko hii ianze kazi mara moja; maana naanza kuona dalili za kuwepo kwa kigugumizi na kusuasua katika kukamilisha taratibu za kuanzisha Mifuko hiyo.

Ndugu Wafanyakazi,

Risala yenu pia imegusia suala la makato ya kodi ya mshahara (Pay As You Earn – PAYE); viwango vya mishahara, hususan ya kima cha chini; na vikao vya Bodi za Kima cha Chini cha Mishahara, Bodi za Mishahara pamoja na Chombo cha Ushauri (Labour Economic and Social Council – LESCO). Kuhusu suala hili, napenda kwanza niseme kuwa masuala haya ya maslahi kimsingi yanategemea pia uwezo wa kifedha wa Serikali. Baba wa Taifa Mwalimu Nyerere aliwahi kusema ‘A calf can only suck the amount of milk her mother cow produces (yaani, ndama hunyonya kulingana na kiwango cha maziwa aliyonayo mama yake)”. 

Lakini, pamoja na ukweli huo, Serikali kwa kile kidogo ilichonacho, imekuwa ikijitahidi sana kuboresha maslahi ya watumishi wake. Mathalan, kuhusu suala la PAYE, mwaka juzi tulipunguza kwa asilimia 2 kodi ya mshahara kutoka asilimia 11 hadi asilimia 9. Hii ilitufanya tufanikiwe kufikia malengo tuliyokubaliana (kati ya Serikali na Vyama vya Wafanyakazi) ya kuwa na kiwango cha tarakimu moja (single digit), miaka miwili kabla ya muda uliotakiwa.

Ndugu Wafanyakazi;

Kuhusu suala la ucheleweshaji wa kesi za Mahakama Kuu Kitengo cha Kazi, kama mlivyosikia hivi karibuni nimeteua Majaji 12 wa Mahakama Kuu. Hivyo basi, ni imani yangu kuwa uteuzi huo utapunguza tatizo lililokuwepo la uhaba wa majaji na hivyo kusaidia kupunguza kero ya ucheleweshaji wa kesi kwenye Mahakama Kuu Kitengo cha kazi.

Kuhusu suala la Watumishi wenye Vyeti vya Darasa la Saba, napenda tu niwakumbushe kuwa uamuzi wa Serikali kuendesha zoezi la ukaguzi wa vyeti ulilenga kulinda hadhi ya elimu nchini lakini pia kuamsha ari ya utendaji kazi kwa watumishi wenye sifa. Ni bahati mbaya tu katika kutekeleza zoezi hilo, yalitokea mapungufu. Lakini bahati nzuri, Serikali iliona mapungufu hayo, na kama mlivyosikia Waziri mwenye dhamana tayari ametoa msimamo wa Serikali Bungeni hivi majuzi. Kilichobaki sasa ni utekelezaji. Lakini, endapo bado mfanyakazi ataona ameonewa, namshauri afuate taratibu. Kama ambavyo nimekuwa nikisema, Serikali hii inawapenda wafanyakazi. Hatutaki kumwonea mfanyakazi yoyote. Hatutaki kuona mfanyakazi akinyanyasika. Na katika hili, napenda kurudia, kwa mara ya mwisho, agizo langu kuhusu kutomwamisha mtumishi kabla ya kumlipa fedha zake. Sitarudia tena kusema hili. Atakiuka agizo hili, hatutasita kumshughulikia. Na naomba Mheshimiwa Waziri Mkuu kulisimamia hilo.

Ndugu Wafanyakazi Wenzangu,

Kama nilivyosema, mbali na hoja hizo zilizohusu kero za wafanyakazi, Risala ya TUCTA pia imetoa mapendekezo na ushauri mbalimbali kwa Serikali kwa lengo la kuiletea nchi yetu maendeleo. Pendekezo lenu la kwanza linahusu umuhimu wa kutangaza vivutio vya utalii. Risala imeeleza kuwa Tanzania inashika nafasi ya pili kwa vivutio vya utalii duniani baada ya Brazil. Licha ya ukweli huo, idadi ya watalii wanaotembelea nchi yetu ni ndogo. Mmetaja sababu mojawapo yenye kusababisha hali hii kuwa ni kushindwa kwetu kutangaza vivutio vyetu. Hilo ni kweli kabisa. Lakini naomba niongeze sababu nyingine. Hatupati watalii wengi kwa vile, kwa muda mrefu, sekta ya usafiri wa anga nchini ilikuwa hoi bin taabani. Na kama mnavyofahamu, asilimia 70 ya watalii hutumia usafiri wa anga.

Kwa kutambua hilo, tumeanza kuchukua hatua za kutangaza vivutio vyetu mbalimbali na kuimarisha usafiri wa anga. Ninyi wana-Iringa mnafahamu vizuri. Mwezi Februari 2018, Mheshimiwa Makamu wa Rais, Samia Suluhu Hassan, alizindua mpango kabambe wa kutangaza vivutio vya Ukanda huu wa Kusini ujulikanao kwa jina la Resilient Natural Resorce for Tourism and Growth (REGROW), ambapo takriban Dola za Marekani milioni 150, ambazo ni sawa na takriban shilingi bilioni 330 zitatumika. Kama mnavyofahamu, Ukanda huu wa Kusini, kama ulivyo Ukanda wa Kaskazini, una vivutio vingi, ikiwemo Hifadhi ya Ruaha yenye kusifika kuwa na tembo wengi, Hifadhi ya Kitulo, au maarufu kama Bustani ya Mungu, ambayo ina maua ndwele ambayo hayapatikani mahali popote duniani, Maporomoko ya Kalambo ambayo ni ya pili Barani Afrika, maeneo ya kihistoria ya Kalenga na Isimila, n.k.

Sambamba na mkakati huo wa kutangaza vivutio, kama nilivyosema awali, tunaimarisha pia usafiri wa anga. Hivi sasa, tunajenga viwanja takriban 11 vya ndege kikiwemo kiwanja cha hapa Iringa, ambacho ujenzi wake utagharimu zaidi ya shilingi bilioni 90. Tumenunua pia ndege mpya 7, tatu tayari zimewasili na zimeanza kufanya kazi, na nyingi nne zinatarajiwa kuwasili baadaye mwaka huu, zikiwemo ndege kubwa mbili aina ya Boieng Dreamliner zenye uwezo wa kubeba watu 264. Tuna matumaini makubwa kuwa kutokana na hatua hizi, watalii wengi watatembelea nchi yetu na mchango wa sekta ya utalii, ambayo hivi sasa inaongoza kwa kuipatia fedha nyingi za kigeni nchi yetu, itazidi kuimarika.

Ndugu Wafanyakazi;

Kwenye Risala yenu pia mmegusia umuhimu wa kuwaelimisha wananchi kuhusu viwanda pamoja na kuwekeza kwenye miundombinu wezeshi. Serikali imekuwa ikijitahidi sana kuwaelimisha wananchi kuhusu umuhimu wa viwanda na aina ya viwanda tunavyovitaka.

Kwa kifupi napenda kusema kuwa viwanda vina faida nyingi, ajira, mapato; n.k. Na kuhusu aina ya viwanda tunavyovilenga ni vile vyenye kuajiri watu wengi; vyenye kutumia malighafi zinazopatikana kwa wingi nchini; vyenye kutumia teknolojia ya kati; na ambavyo bidhaa zake zinahitajika kwa wingi hapa nchini lakini pia zinaweza kuuzwa nje ya nchi. Aina hizi za viwanda ni kama vile vya nguo, bidhaa za ngozi pamoja, usindikaji mazao ya kilimo, n.k. Kwa bahati nzuri, wana- Iringa ni wakulima wazuri wa mazao mbalimbali, hivyo wanayo nafasi kubwa katika kujenga Uchumi wa Viwanda nchini.

Ndugu Wafanyakazi;

Risala yenu pia imetoa ushauri kwa Serikali kuimarisha sekta ya elimu, hususan kuliangalia kwa makini suala la tofauti kubwa kati ya wavulana na wasichana kwenye taasisi za elimu; na halikadhali kusimamia suala la ubora wa elimu inayotolewa. Niseme tu kwamba suala la elimu ni ajenda muhimu ya Serikali ya Awamu ya Tano. Tangu tumeingia madarakani tumechukua hatua mbalimbali za kuboresha na kuimarisha sekta hii nyeti na muhimu kwa maendeleo ya nchi. Hatua hizo tayari nimezieleza hapo awali. Elimu bure, nyongeza kubwa ya bajeti ya mikopo ya wanafunzi wa vyuo vikuu kutoka shilingi bilioni 365 mwaka 2015/2016 hadi kufikia shillingi bilioni 427 Mwaka huu wa Fedha, ujenzi wa miundombinu mbalimbali ya elimu (shuleni, vyuoni na kwenye vyuo vikuu). Haya yote yamewezekana kufuatia uamuzi wa Serikali kuongeza bajeti ya elimu. Mwaka 2016/2017 tulitenga shilingi trilioni 1.36 na Mwaka huu wa Fedha shilingi trilioni 1.4. Hivyo basi, niwaombe wazazi kote nchini, kuwahimiza watoto wao, wa kike na wa kiume, kutumia fursa hiyo iliyotolewa na Serikali.

Kwa upande wa kuboresha elimu yenyewe, Serikali inaendelea kuchukua hatua mbalimbali. Mathalan, kwenye shule za sekondari tumesambaza vifaa vya maabara kwenye shule takriban 1,696. Tumewaajiri mafundi sanifu wa maabara wapatao 386. Aidha, katika Mwaka huu wa Fedha, mpaka sasa, tumewaajiri walimu takribani 6,500 wa shule za msingi na sekondari, wakiwemo walimu 3,728 wa masomo ya sayansi na hisabati. Kwa upande wa elimu ya juu, bila shaka, mlisikia hatua tuilizochukua za kufungia baadhi ya vyuo kudahili wanafunzi au kutodahili wanafunzi kwenye baadhi ya fani, baada ya kujiridhisha kuwa havina sifa. Tulifanya hivyo ili kuhakikisha tunalinda ubora wa elimu inayotolewa hapa nchini.

Ndugu Wafanyakazi Wenzangu,

Nimezungumza mengi sana. Na leo ni Siku ya Wafanyakazi. Hata hivyo, kama nilivyosema mwanzoni, leo ni mara yangu ya kwanza kufika Iringa tangu niingie madarakani. Kwa sababu hiyo, kabla sijahitimisha hotuba yangu, naomba kwa haraka haraka mniruhusu niseme mambo machache yenye kuhusu Mkoa huu wa Iringa. Tayari nimeeleza kuhusu Uwanja wa Ndege wa Nduli, tumepanga kupeleka umeme kwenye vijiji vyote 179 vya Mkoa huu ambavyo havina umeme kupitia REA Awamu ya Tatu.

Sambamba na hayo, tunaendelea kuboresha huduma za afya. Hivi sasa tunafanya ukarabati wa Hospitali ya Mkoa, na napenda kuwaahidi hata mgogoro wa kiwanja wa Hospitali hiyo, nao tutaushughulikia. Tumekamilisha upanuzi wa Hospitali ya Wilaya ya Iringa Manispaa, na hivi sasa tupo kwenye upanuzi wa Hospitali ya Wilaya ya Halmashauri ya Mafinga. Na kesho naenda kuweka Jiwe la Msingi la Ujenzi wa Wilaya Kilolo. Tunafanya ukarabati na upanuzi wa vituo vya Idodi (Iringa Vijijini); Kidabaga (Kilolo); Ihongole (Mafinga) na Malangali (Mufindi). Haya yote yamewazekana kutokana na Serikali kuongeza bajeti za Wizara ya Afya. Mwaka wa Fedha 2016/2017 tulitenga shilingi trilioni 1.8 na Mwaka huu wa Fedha (2017/2018) shilingi trilioni 2.2.

Kuhusu maji, nafahamu kuwa kuna Wilaya tatu za Mkoa huu zenye kukabiliwa na shida kubwa ya uhaba wa maji, ambazo ni Kilolo, Ilula na Mafinga. Lakini nafahamu pia kuwa hivi sasa kuna takriban miradi 14 yenye thamani ya shilingi bilioni 18.24 inayotekelezwa kwenye Mkoa huu. Aidha, wadau wa maendeleo wanatekeleza miradi mingine 10 kwa thamani ya shilingi bilioni 3.512. Kwenye barabara, TANROADS ilitengewa kiasi cha shilingi bilioni 17.948 kwa ajili ya kuhudumia barabara zake; na TARURA imetengewa shilingi bilioni 9.657 kwa ajili ya kuhudumia barabara zake. Vilevile, tupo mbioni kuanza ujenzi wa barabara ya lami kutoka Iringa mjini hadi Msembe katika Wilaya hii ya Iringa Vijijini yenye urefu wa kilometa 104, ambayo Mheshimiwa Waziri Mahiga ameilezea vizuri.

Mabibi na Mabwana; nafahamu ninyi wana-Iringa ni wakulima wazuri wa mazao mbalimbali. Mwezi Julai mwaka jana Serikali ilifuta tozo 87 za kilimo ili kuwapunguzia wakulima kero ya utitiri wa kodi. Aidha, tulipiga marufuku utozaji kodi wa mazao yanayosafirishwa kutoka Halmashauri moja kwenda nyingine, ambayo hayazidi tani moja. Ni matumaini yangu kuwa kwenye halmashauri hii hamlipishwi ushuru. Kwa marafiki zangu, Wamachinga na Mama Nitilie, Serikali imeanza kuwarasimisha wajasiliamali wadogo kwa kuwapatia vitambulisho maalum, ambavyo mtavilipia kwa kiasi kidogo. Lengo la kuanzisha vitambulisho hivyo ni kuwawezesha kufanya shughuli zenu bila kubughuziwa lakini pia kuchangia maendelea ya nchi yetu.

Ndugu Wafanyakazi wenzangu;

         Napenda kuhitimisha kwa kurudia tena kuwashukuru kwa kunialika. Napenda niwahakikishie wafanyakazi kote nchini kuwa Serikali yenu inawathamini sana. Nawaahidi tutaendelea kuboresha mazingira yenu ya kufanyia pamoja na maslahi yenu, kadri uwezo wa kufanya hivyo utakavyokuwa ukiongezeka. Napenda niwapongeze Chama Cha Wafanyakazi wa Viwanda, Biashara, Taasisi za Fedha, Huduma na Ushauri (TUICO) kwa maandalizi mazuri ya shughuli hii. Nawapongeza pia waandamanaji kwa namna mlivyopendeza. Kwa hakika, shughuli zimefana sana.

Napenda pia kuwashukuru wageni wote waalikwa, wakiwemo Mabalozi, kwa kushiriki kwenye Siku hii muhimu. Mwisho lakini sio kwa umuhimu, napenda kuwashukuru wana-Iringa, mkiongozwa na Mkuu wenu wa Mkoa, Mheshimiwa Amina Masenza, Wakuu wa Wilaya pamoja na wana-CCM kwa mapokezi yenu mazuri. Napenda niwahakikishie kuwa yale yote tuliyoahidi, tutayatekeleza. Niwaombe tu tuendelee kudumisha amani na umoja wetu.

Mwisho kabisa, ni kuhusu suala la UKIMWI. Kwa mujibu wa matokeo ya utafiti uliotajwa na ofisi yetu ya Taifa ya Takwimu inaonesha kuwa Mkoa wa Iringa umeshika nafasi ya pili baada ya Njombe.  Hapa maambukizi ni asilimia 11.2 wakati Njombe ni asilimia 11.6.  Hii inatisha. Hivyo, nawaomba wana – Iringa kuchukua tahadhari dhidi ya ugonjwa huu hatari.  UKIMWI  bado ni tishio. 

Mungu Wabariki Wafanyakazi wa Tanzania!

Mungu Ibariki Tanzania!

“Ahsanteni sana kwa kunisikiliza”

HOTUBA YA MHESHIMIWA DKT. JOHN POMBE JOSEPH  MAGUFULI, RAIS WA JAMHURI YA MUUNGANO WA TANZANIA, WAKATI WA SHEREHE ZA MIAKA 54 YA MUUNGANO, DODOMA, 26 APRILI, 2018

Mheshimiwa Dkt. Ali Mohamed Shein, Rais wa Zanzibar

na Mwenyekiti wa Baraza la Mapinduzi;

Mheshimiwa Samia Suluhu Hassan,

Makamu wa Rais wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania;

Mheshimiwa Dkt. Akinwumi Ayodeji Adesina,

         Rais wa Benki ya Maendeleo ya Afrika;

Mheshimiwa Kassim Majaliwa,

Waziri Mkuu wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania;

Mheshimiwa Balozi Seif Ali Iddi, Makamu wa Pili

wa Rais wa Zanzibar;

Mheshimiwa Job Ndugai,

         Spika wa Bunge la Jamhuri ya Muungano wa Tanzania;

Mheshimiwa Zubeir Ali Maulid, Spika wa Baraza la Wawakilishi;

MheshimiwaMartin Ngoga, Spika wa Bunge

la Afrika Mashariki;

MheshimiwaProf. Ibrahim Juma, Jaji Mkuu wa Tanzania;

Mheshimiwa Omar Othman Makungu, Jaji Mkuu wa Zanzibar;

Waheshimiwa Mzee Mkapa, Rais Mstaafu wa Awamu

ya Tatu wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania;

Waheshimiwa Viongozi  Wastaafu wote mliopo;

Waheshimiwa Wake wa Viongozi Wakuu,

mkiongozwa na Mama Fatuma Karume;

Waheshimiwa Mawaziri mliopo;

Mheshimiwa Balozi John Kijazi, Katibu Mkuu Kiongozi;

Mheshimiwa Dkt. Binilith Mahenge, Mkuu wa Mkoa wa Dodoma;

Waheshimiwa Wabunge mliopo;

Waheshimiwa Wajumbe wa Baraza la Wawakilishi mliopo;

Waheshimiwa Mabalozi na Viongozi wa Taasisi za Kimataifa;

Waheshimiwa Viongozi wa Vyama vya Siasa na Dini mliopo;

Wazee wa Mkoa wa Dodoma, Wageni Waalikwa wote;

Ndugu Wananchi Wenzangu, Mabibi na Mabwana:

Tarehe kama ya leo Mwaka 1964, Mataifa mawili ya Jamhuri ya Tanganyika na Jamhuri ya Watu wa Zanzibar yaliungana na kuunda Taifa jipya, ambalo kwa sasa linajulika kwa jina la Jamhuri ya Muungano wa Tanzania. Taifa hili jipya lilizaliwa baada ya aliyekuwa Rais wa Jamhuri ya Watu wa Zanzibar, Hayati Sheikh Abeid Amani Karume, na aliyekuwa Rais wa Jamhuri ya Tanganyika, Hayati Mwalimu Julius Kambarage Nyerere, kutia saini Hati ya Muungano kuunganisha nchi hizi mbili mwezi Aprili, 1964 na baadaye Hati hiyo kuridhiwa na Mabunge ya nchi zote mbili.

Mambo mengi yamewezesha kuwepo kwa Muungano huu. Kwanza, ni maono ya mbali ya waasisi wa Muungano, Mwalimu Nyerere na Mzee Karume, hususan kuhusu utengamano wa Bara la Afrika. Pili, ukaribu wa Kijiografia uliopo kati ya Tanganyika na Zanzibar. Tatu, ni mahusiano ya kidugu na urafiki baina ya wananchi wa Zanzibar na Tanganyika, ambayo yalichagizwa na lugha moja ya Kiswahili na mwingiliano wa masuala ya utamaduni. Na nne, uhusiano wa karibu na kirafiki uliokuwepo kati ya vyama vilivyopigania uhuru wa nchi zetu mbili, yaani Tanganyika African National Union (TANU) na Afro Shiraz Party (ASP).

Ndugu wananchi, Mabibi na Mabwana;

Napenda nitumie fursa hii kumshukuru Mwenyezi Mungu kwanza kabisa kwa kutuwezesha kuiona siku ya leo; lakini pili kwa kuendelea kuulinda Muungano na Taifa letu kwa ujumla. Aidha, napenda kutumia fursa hii kuwapongeza Watanzania wote; wa dini zote, makabila yote, vyama vyote, rangi zote, waliopo hapa nchini na nje ya nchi, kwa kuadhimisha Sherehe hizi za Miaka 54 ya Muungano wetu na kuzaliwa Taifa letu. Happy Birthday Tanzania! Happy Birthday Watanzania wenzangu! Happy Birthday Muungano wetu!

Naomba pia mniruhusu niwashukuru wageni wetu mbalimbali, Waheshimiwa Mabalozi pamoja na Wawakilishi wa Taasisi za Kimataifa, ambao wamekuja kuungana nasi kwenye Sherehe hizi, ikiwa ni pamoja na Spika wa Bunge la Afrika Mashariki pamoja na Wabunge wote wa Afrika Mashariki. Lakini, kwa namna ya pekee kabisa, napenda nimshukuru na kumkaribisha Mgeni wetu, Mheshimiwa Dkt. Akinwumi Adesina, Rais wa Benki ya Maendeleo ya Afrika, pamoja na ujumbe wake wote. Mheshimiwa Dkt. Adesina karibu sana nchini kwetu.  Mimi pamoja na Wanazania wenzangu tumepokea kwa furaha kubwa ujio wako na tunakushukuru kwa sana kuungana nasi kwenye Maadhimisho haya

Ndugu wananchi, Mabibi na Mabwana;

Benki ya Maendeleo ya Afrika ni taasisi muhimu sana yenye kutoamchango mkubwa wa maendeleo kwa Bara letu. Inatoa ufadhili wa fedha lakini pia ushauri wa kitaalam. Kwa bahati nzuri, Tanzania ni miongoni mwa nchi waanzilishi na piawanufaika wakubwawa Benki hii. Mathalan, tangu imeanza kufanya shughuli zakehapa nchinimwaka 1971, tumenufaika na ufadhili wa kifedha yenye thamani ya Dola za Marekani bilioni 3.457, ambapo kwa sasa wanatekeleza hapa nchini jumla ya miradi 25 yenye thamani ya Dola za Marekani bilioni 1.986.

Kesho natarajia kuambatana na Mhe. Dkt. Adesina kwenda Kondoa kuzindua barabara ya Dodoma – Babati yenye urefu wa kilometa 251 ambayo tumeshirikiana na Benki ya Maendeleo Afrika kuijenga. Benki hii pia ndio waliotufadhili kujenga barabara ya Dodoma – Iringa  yenye urefu wa kilometa 260, barabara ya Bububu – Mkokotoni yenye urefu wa kilometa 31 pamoja na kuboresha barabara za vijijini zenye urefu za urefu kilometa 21 Zanzibar.

Kwa niaba yangu binafsi na kwa niaba ya Serikali na Watanzania wote napenda kutumia fursa hii kutoa shukrani zangu nyingi Benki ya Maendeleo Afrika kwa ufadhili wanaotoa kwa nchi yetu. Baada ya kutokahapa Uwanjani, nitaenda kufanya mazungumzo na Dkt. Adesina. Na kwa jinsi ninavyomfahamu, nina uhakika, ataahidi mambo mengine mazuri kwa nchi yetu, ikiwemo miundombinu katika Manispaa ya Dodoma.

Waheshimiwa Viongozi;

Wageni Waalikwa;

Ndugu Watanzania wenzangu;

Mabibi na Mabwana;

Sio siri kuwa katika kipindi cha Miaka 54 ya Muungano wetu, nchi yetu imepata mafanikio mengi makubwa. Fanikio la kwanza na kubwa kabisa ni kudumisha na kuimarisha Muungano wenyewe. Wapo wenzetu wengi walijaribu kuunda Muungano kama wetu, lakini hawakufanikiwa. Sisi tumeweza, na leo Muungano wetu umefikisha miaka 54. Sambamba na hilo, tumeweza kuuimarisha. Mathalan, tumeongeza idadi ya maeneo ya ushirikiano. Mwaka 1964 wakati nchi zetu zinaungana, maeneo ya ushirikiano yalikuwa 11 tu. Lakini mpaka sasa tuna maeneo ya ushirikiano 22, na yote yameongezwa kwa mujibu wa sheria na kufikia maridhiano.

Vilevile, Muungano wetu umeifanya nchi yetu kuwa yenye sauti, nguvu, kujiamini na kuheshimika kimataifa. Tumeweza kulinda uhuru na mipaka yetu; na tunajiamulia mambo yetu sisi wenyewe. Zaidi ya hapo, Muungano wetu umeiwezesha nchi yetu kutoa mchango mkubwa katika masuala mbalimbali ya kimataifa, ikiwemo kusaidia harakati za ukombozi, kutetea haki za wanyonge pamoja na kusuluhisha migogoro sehemu mbalimbali duniani.

Halikadhalika, Muungano wetu umetuwezesha kupata mafanikio makubwa katika nyanja za kiuchumi, kisiasa na kijamii. Sio siri kuwa Tanzania ya leo sio ile ya mwaka 1964.Tumejenga miundombinu ya umeme pamoja na usafiri wa nchi kavu, anga na majini. Aidha, tumeimarisha na kuboresha upatikanaji wa huduma za jamii. Idadi ya taasisi za kutolea elimu na na huduma za afya nazo zimeongezeka maradufu. Haya ni baadhi tu ya mafanikio tuliyopata katika kipindi cha miaka 54 ya Muungano wetu. Yapo mengine mengi.  Nikiyataja yote tutakesha.

Napenda kutumia fursa hii kwanza kabisa kuwashukuru na kuwapongeza waasisi wetu, Baba wa Taifa, Mwalimu Nyerere pamoja na Sheikh Karume kwa mchango wao mkubwa uliosaidia kupatikana kwa mafanikio haya. Nimefurahi kuona kuwa katika Sherehe hizi tunaye Mama Fatuma Karume. Tunawashukuru sana mama yetu pamoja na Mama Maria Nyerere kwa kuendelea kuunga mkono Muungano wetu.

Napenda pia kuwashukuru na kuwapongeza viongozi waliowafuatia kwa michango yao mbalimbali waliyoitoa. Natambua mchango wa Marais Wastaafu Mzee Mwinyi, Mzee Mkapa na Mzee Kikwete; Marais wote wa Zanzibar Wastaafu, Makamu wa Rais na Mawaziri Wakuu Wastaafu, pamoja na viongozi na wazee wote wastaafu ambao wametumikia Taifa kwa uaminifu na uadilifu mkubwa katika kuimarisha Muungano wetu. Tunawashukuru sana wazee wetu. Lakini kwa namna ya pekee kabisa, napenda niwashukuru Watanzania wote kwa michango yenu mbalimbali iliyowezesha kupatikana kwa mafanikio haya. Niseme tu kwamba, bila ninyi, mafanikio haya niliyoyataja kamwe yasingepatikana.

Ndugu Watanzania wenzangu, Mabibi na Mabwana:

Hakuna jambo zuri lenye kukosa kasoro. Muungano wetu pia changamoto zake. Lakini. kwa bahati nzuri, pande zote mbili za Muungano zimeweka utaratibu mzuri wa kushughulikia changamoto zilizopo. Nitumie fursa hii kumpongeza Makamu wa Rais, Mama Samia Suluhu Hassan, Mwenyekiti wa Kamati ya kushughulikia masuala ya Muungano, kwa kazi kubwa na nzuri, ambayo Kamati yake inafanya kushughulikia changamoto zilizopo. Nawapongeza pia Mheshimiwa Waziri Mkuu pamoja na Makamu wa Pili wa Rais wa Zanzibar, Mawaziri na Makatibu Wakuu wa Serikali zote mbili, ambao ni wajumbe wa Kamati hiyo.

Nina matumaini makubwa kuwa, kupitia majadiliano yanayoendelea kwenye Kamati hii na kwa ushirikiano wa wananchi wote, hatimaye tutaweza kumaliza changamoto zilizopo. Na katika hili, niseme tu kwamba nimefurahishwa na kaulimbinu ya Sherehe za Muungano Mwaka huu, ambayo inasema “Miaka 54 ya Muungano: Muungano wetu ni Mfano wa Kuigwa Duniani; Tuuenzi, Tuulinde, Tuuimarishe na Kuudumisha kwa Maendeleo ya Taifa Letu”. Tukitekeleza kwa vitendo kaulimbiu hii tutaweza kutekeleza dhamira ya waasisi yetu.

Waheshimiwa Viongozi na Wageni Waalikwa;

 Ndugu Watanzania wenzangu, Mabibi na Mabwana:

Leo sio siku ya hotuba. Ni siku ya sherehe. Na kwa hakika, baada ya kushuhudia burudani nzuri kutoka kwa askari wetu, vijana chipukizi na vikundi mbalimbali vya burudani, haitakuwa busara niendelee kuwachosha kwa hotuba ndefu. Hata hivyo, kabla sijahitimisha hotuba yangu, naomba mniruhusu niseme masuala machache ya mwisho.

Kwanza, napenda kurudia tena kuwakumbusha Watanzania wenzangu kwamba Muungano wetu ndiyo nguvu yetu na silaha yetu kama Taifa. Hivyo, kila mmoja wetu ana wajibu wa kuulinda. Wananchi mna wajibu wenu, na Serikali nayo ina wajibu wake. Kwa upande Serikali, napenda niwahakikishie kuwa Serikali zetu mbili, yaani ya Jamhuri ya Muungano na ile ya Zanzibar, inaoongozwa na Mhe. Dkt Shein, zipo imara katika kuulinda Muungano wetu. Tutashirikiana katika kuulinda na kamwe, narudia tena, kamwe hatutamwonea aibu au huruma mtu yeyote, awe wa hapa nchini au nje ya nchi, mwenye nia ya kuvuruga Muungano wetu.

Pili, napenda kuendelea kuwahimiza Watanzania wenzangu tuendelee kuilinda na kuitunza amani yetu. Amani ni suala muhimu. Amani ni msingi wa maendeleo. Hivyo, Watanzania tushirikiane katika kuilinda amani yetu. Msikubali kutumika na watu wachache wenye nia ya kuharibu amani yetu; lakini pia toeni ushirikiano kwa vyombo vya ulinzi na usalama. Kwa upande wetu Serikalini, kama nilivyosema kuhusu Muungano, ipo imara katika kuilinda na kuitunza amani yetu. Hatutamwonea soni mtu yeyote mwenye nia ya kuvuruga  amani tuliyonayo nchini kwetu.

Tatu, napenda kutumia fursa hii, leo tunaposheherekea Miaka 54 ya Muungano wetu, kuwahakikishia Watanzania na hasa wana-Dodoma kuwa, azma ya Serikali kuhamia hapa Dodoma ipo palepale. Hakuna kurudi nyuma. Na tayari watumishi zaidi ya 3,800 wameshahamia, nami kama nilivyoahidi, nitahamia mwaka huu. Dodoma ndio Makao Makuu ya Tanzania. Nimefurahi sana kumsikia Mwanamuziki Mkongwe, Mzee Chidumule, akiimba wimbo kuhusu Makao Makuu Dodoma. Huwa nafurahi pia kumsikiliza Mtangazaji wa TBC, Marini Hassan, akiipamba na kuisifu Dodoma. Na kwa kweli, hivi sasa, Dodoma inapendeza. Juzi wakati nikija Dodoma, nilikuja kwa ndege. Nimeshuhudia Dodoma inavyozidi kukua na kupendeza. Kwa sababu hiyo, na kwa mamlaka niliyonayo, leo napenda kutamka rasmi kuipandisha hadhi Manispaa ya Dodoma, kuwa Jiji. Naziagiza Mamlaka husika zikamilishe taratibu za sheria zinazotakiwa. Sambamba na hilo, napenda nimtamke rasmi aliyekuwa Mkurugenzi wa Manispaa ya Dodoma kuwa Mkurugenzi wa Jiji la Dodoma. Serikali tutaendelea kuchukua hatua za kuliboresha Jiji hili kulingana na hadhi yake.  Dodoma Oyee!

Ndugu Wananchi, Mabibi na Mabwana, napenda kuhitimisha hotuba yangu kwa kutoa shukrani zangu nyingi kwa Kamati ya Maandalizi kwa kufanikisha Maadhimisho haya. Yamefana sana. Uwanja umefurika na nimeona wananchi wengi walikuwa nje. Hongereni sana wana-Kamati.

Tunavishukuru vyombo vya ulinzi na usalama, vikundi vya burudani, chipukizi na wakufunzi, pamoja na waandishi wa habari kwa kufanikisha sherehe hii. Napenda pia kutoa shukrani nyingi kwa wananchi wa Mkoa wa Dodoma, chini wa kiongozi wenu Mheshimiwa Dkt. Mahenge, kwa kutukaribisha vizuri kwenye Mkoa wenu. Mmedhihirisha kuwa kweli hapa ni Makao Makuu ya Nchi yetu. Hongereni sana.

Mungu Ubariki Muungano wetu!

Mungu Ibariki Tanzania!

“Ahsanteni Sana kwa kunisikiliza”

HOTUBA YA MHESHIMIWA DKT. JOHN POMBE MAGUFULI,

RAIS WA JAMHURI YA MUUNGANO WA TANZANIA

KWENYE BUNGE LA AFRIKA MASHARIKI

DODOMA, TAREHE 24 APRILI, 2018

Mheshimiwa Martin Ngoga, Spika wa Bunge

la Afrika Mashariki;

Mheshimiwa Job Ndugai, Spika wa Bunge

la Jamhuri ya Muungano wa Tanzania;

Mheshimiwa Kassim Majaliwa, Waziri Mkuu

wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania;

Mheshimiwa Dkt. Ali Kivenjija, Naibu wa Pili

wa Waziri Mkuu wa Jamhuri ya Uganda,

ambaye pia ni Waziri  wa Afrika Mashariki

na Mwenyekiti wa Baraza la Mawaziri la

Jumuiya ya Afrika Mashariki;

Waheshimiwa Mawaziri mliopo;

Waheshimiwa Wabunge wa Bunge la Afrika Mashariki;

Waheshimiwa Wabunge wa Bunge

la Jamhuri ya Muungano wa Tanzania;

Mheshimiwa Dkt. Liberat Mfumukeko, Katibu Mkuu

wa Jumuiya ya Afrika Mashariki;

Mheshimiwa Balozi John Kijazi, Katibu Mkuu Kiongozi;

Mheshimiwa Binilith Mahenge,

         Mkuu wa Mkoa wa Dodoma;

Waheshimiwa Mabalozi pamoja na Wakuu

wa Taasisi za Kimataifa mliopo;

Wadau Mbalimbali wa Maendeleo mliopo;

Waheshimiwa Wakuu wa Vyombo vya Ulinzi

na Usalama;

Waheshimiwa Wageni Waalikwa, Mabibi na Mabwana:

Najisikia furaha na heshima kubwa kusimama mbele yenu leo kuhutubia kwa mara ya kwanza Bunge la Afrika Mashariki, ambalo nalo linafanyika hapa Dodoma kwa mara ya kwanza. Nakushukuru Mheshimiwa Ngoga, Spika wa Bunge la Afrika Mashariki, kwa kunialika; lakini pia nawashukuru Wabunge wote wa Bunge hili la Afrika Mashariki kwa uamuzi wenu wa kufanya kikao hiki hapa Dodoma.

Kwa hakika, mmefanya uamuzi mzuri sana. Baadhi yenu mnafahamu kuwa moja ya sababu zinazotajwa kusababisha kuvunjika kwa Jumuiya yetu ya mwanzo ya Afrika Mashariki mwaka 1977, ilikuwa ushiriki mdogo wa sekta binafsi na wananchi. Wananchi walio wengi hawakuifahamu vizuri Jumuiya yetu. Hivyo basi, utaratibu huu wa kufanya vikao vya Bunge hili sehemu tofauti tofauti ndani ya Jumuiya unatoa fursa kwa wana-Afrika Mashariki wote kuifahamu vyema Jumuiya yao, shughuli inazofanya pamoja na manufaa yake.

Kwa sababu hiyo, napenda kurudia tena kupongeza uamuzi huu wa kufanya kikao hapa Dodoma. Na niseme tu kwamba hamjakosea kuamua kufanya kikao chenu hapa Dodoma. Hapa ni katikati mwa nchi yetu. Ni Makao Makuu ya Serikali pamoja na Chama Tawala, Chama Cha Mapinduzi (CCM). Sambamba na hilo, wananchi wa Dodoma ni wakarimu. Lakini hapa Dodoma kuna sifa nyingine. Hapa ni maarufu sana kwa kuzalisha zabibu tamu zaidi duniani, ambayo hata ukinywa mvinyo wake huwezi kupata “hangover”. Kwa hiyo, unaweza kufanya mkutano mchana, jioni ukapata mvinyo na kesho yake ukaendelea na Mkutano kama kawaida. Haya yote yanafanya Dodoma iwe sehemu nzuri sana ya kufanyia Mikutano. Hivyo basi, ni imani yangu kuwa Waheshimiwa Wabunge wa Afrika Mashariki mmefurahia uwepo wenu hapa Dodoma.

Waheshimiwa Viongozi;

Wageni Waalikwa, Mabibi na Mabwana;

Nimetangulia kusema kuwa hii ni mara yangu ya kwanza kuhutubia Bunge hili tangu nichaguliwe kuwa Rais wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania mwezi Oktoba 2015. Lakini, nafahamu pia kuwa Bunge hili la Nne la Afrika Mashariki, nalo ni jipya. Limeanza kazi mwezi Desemba 2017. Hivyo basi, napenda kutumia  fursa hii kuwapongeza Wabunge wote wa Bunge hili la kwa kuchaguliwa kwenu. Hakuna shaka, mmechaguliwa kwa vile wana-Afrika Mashariki wana imani kubwa juu yenu. Wana uhakika kuwa mtawawakilisha vyema katika kusukuma mbele gurudumu la maendeleo la Jumuiya yetu. Niwaombe sana msiwaangushe.

Naomba pia mniruhusu kutumia fursa hii, kwa namna ya pekee kabisa, kumpongeza Mheshimiwa Ngoga kwa kuchaguliwa kuwa Spika wa Bunge hili. Kwa bahati nzuri, yeye ni Spika wa Tano wa Bunge la Afrika Mashariki. Na mimi ni Rais wa Awamu ya Tano wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania. Hivyo basi, namuahidi kumpa ushirikiano wa kutosha katika kipindi chote cha uongozi wake wa Bunge hili.

Mheshimiwa Spika na Waheshimiwa Wabunge;

Wakati ninapowapongeza kwa kuchaguliwa, napenda mtambue kuwa jukumu lililo mbele yenu ni kubwa sana. Ninyi ni Wawakilishi na pia ni sauti ya wana-Afrika Mashariki wote. Hili ni jukumu kubwa. Lakini, zaidi ya hapo, kama mnavyofahamu, mmechaguliwa katika kipindi cha kipekee sana. Kipindi ambacho Jumuiya yetu imepiga hatua kubwa za kimaendeleo lakini pia inakabiliwa na changamoto nyingi.

Kama mjuavyo, Ukanda wetu wa Afrika Mashariki hivi sasa unasifika kwa ukuaji uchumi wa kasi duniani. Aidha, tumefanikiwa kwa kiwango kikubwa kuondoa vikwazo vya biashara na uwekezaji. Hii imefanya biashara na uwekezaji miongoni mwa Nchi Wanachama kuongezeka maradufu. Mathalan, kabla ya kuanza kwa Umoja wa Forodha (Customs Union) mwaka 2005 biashara yetu (yaani intra-East African trade) ilikuwa na thamani ya Dola za Marekani bilioni 1.8. Lakini, tangu tuanzishe Umoja wa Forodha na kuanza kutekeleza Itifaki ya Soko la Pamoja (Common Market), biashara yetu imeongezeka hadi kufikia zaidi ya Dola za Marekani bilioni 5 hivi sasa. Zaidi ya hapo, idadi ya wanachama nayo inaongezeka, na kuna nchi nyingi tu zinatamani kujiunga nasi.

Haya, bila shaka, ni mafanikio makubwa. Hivyo basi, ninyi Waheshimiwa Wabunge wa Bunge la Nne la Afrika Mashariki mnao wajibu mkubwa kwanza wa kuhakikisha mafanikio haya yanalindwa lakini pili yanaendelezwa kwa nguvu zaidi. Na katika hilo, nimefurahi kusikia kuwa kwenye kikao chenu hiki, pamoja na masuala mengine, mmejadili Miswada miwili muhimu; mmoja kuhusu Taasisi ya Fedha ya Jumuiya (East African Monetary Institute) na mwingine kuhusu Takwimu (Statistics Bill). Kama mnavyofahamu, Jumuiya yetu imeweka hatua nne za ushirikiano. Utekelezaji wa hatua mbili za mwanzo, yaani Umoja wa Forodha na Soko la Pamoja, kama nilivyoeleza awali unaendelea. Sasa tunaelekea hatua ya tatu, ambayo ni Ushirikiano wa Masuala ya Kifedha (Monetary Union). Ili kufikia hatua hiyo, miswada hii miwili mliyoijadili ni muhimu sana. Hivyo basi, nawapongeza sana kwa kuijadili miswada hiyo.

Sambamba na hilo, nimeambiwa kuwa kabla ya kuja hapa Dodoma, mmetembelea miradi mbalimbali ya maendeleo kwenye Jumuiya yetu kwa lengo la kujielimisha na kujionea wenyewe utekelezaji wake. Hapa nchini, mmetembelea Bandari ya Dar es Salaam, Kituo cha Ukaguzi wa Magari pale Vigwaza, Zanzibar; lakini pia mmeshiriki kwenye zoezi la upandaji miti katika Chuo Kikuu cha Dodoma. Hili nalo ni jambo jema. Moja ya majukumu mliyonayo ni kusimamia utekelezaji wa maamuzi na miradi ya maendeleo. Hivyo basi, nawapongeza kwa kuamua kutembelea maeneo hayo ili kujionea utekelezaji wa miradi hiyo ya maendeleo.

Mheshimiwa Spika na Waheshimiwa Wabunge

wa Bunge Afrika Mashariki;

Kama nilivyosema awali, mbali na mafanikio yaliyopatikana, Jumuiya yetu pia inakabiliwa na changamoto kadha wa kadha. Tuna matatizo ya migogoro, ambayo imekuwa ikigharimu maisha ya watu wengi. Vikwazo vya biashara na uwekezaji pia bado vipo. Kuna changamoto za kutoaminiana. Changamoto hizi na nyingine ambazo sikuzitaja, ninyi Wabunge, mkiwa sauti na wawakilishi wa wana-Afrika Mashariki wote, mnao wajibu wa kuzitafutia majibu ili kuzimaliza, na hatimaye kuweza kuimarisha utengamano wa Jumuiya yetu na halikadhalika kujenga umoja miongoni mwa viongozi, watendaji na wana-Afrika Mashariki wote kwa ujumla.

Kama mjuavyo, sisi wana-Afrika Mashariki ni kitu kimoja. Hivyo, tunapaswa kupendana. Sisi ni ndugu. Mheshimiwa Spika Ngoga ni raia wa Rwanda lakini nafahamu ameishi na kusoma hapa nchini hadi Chuo Kikuu. Lugha yetu pia ni moja, na nimefurahi Mheshimiwa Spika Ngoga umesisitiza umuhimu wa kutumia lugha ya Kiswahili kwenye shughuli zetu badala ya kuendelea kutumia za Mataifa mengine. Haya yote yonadhihirisha kuwa sisi ni ndugu. Nimefurahi hata hapa mmekaa kama ndugu na watu wanaopendana. Hivi ndivyo haswaa inapaswa iwe. Hatupaswi kutengana, bali  kushirikiana katika kuleta maendeleo kwa nchi zetu pamoja na Jumuiya yetu kwa ujumla. Tusipofanya hivya hivyo, tutawaangusha wananchi wetu ambao wanatuamini.

Mheshimiwa Spika na Waheshimiwa

Wabunge wa Afrika Mashariki

Ukiachilia mbali changamoto hizo nilizozitaja, zipo changamoto nyingine mbili zenye kuikabili Jumuiya yetu ambazo naomba mniruhusu nizielezee kidogo.    Changamoto ya kwanza, ni ukosefu wa viwanda. Nchi zetu zina utajiri mkubwa wa rasilimali. Tuna madini, mifugo, bidhaa za kilimo, uvuvi, misitu, n.k. Kwa bahati mbaya, utajiri huo bado haujatunufaisha vya kutosha. Na moja ya mambo yenye kusababisha hali hii ni kukosekana kwa viwanda kwenye nchi zetu. Matokeo yake tumekuwa tukiuza rasilimali hizo nje ya nchi huku zikiwa ghafi na hivyo kutukosesha mapato ya kutosha. Kama mnavyofahamu, bei ya bidhaa ghafi kwenye soko la dunia mara nyingi huwa zipo chini. Mbali na upotevu huo wa mapato, tatizo jingine, ambalo mimi naliona kuwa kubwa, ni kwamba, kwa kuuza rasilimali ghafi nje ya nchi, maana yake tunapeleka fursa za ajira kwa watu wa mataifa mengine. Kama tungekuwa na viwanda vyetu vya kuchakata, kusindika au kuongeza thamani rasimali hizo, fursa hizo za ajira zingeenda kwa wananchi wetu.

Ni kwa kutambua hilo, Serikali ninayoiongoza imeweka mkazo mkubwa sana kwenye suala la ujenzi wa viwanda. Na nafurahi mwitikio umekuwa mkubwa. Wawekezaji wengi, wakiwemo kutoka Nchi Wanachama wa Afrika Mashariki, hivi sasa wanawekeza kwenye sekta ya viwanda hapa nchini. Nitumie fursa hii, kuwaomba Waheshimiwa Wabunge wa Afrika Mashariki kulipa mkazo suala hili la ujenzi wa viwanda, hususan kwa kuhakikisha Sera na Sheria zinazotungwa kwenye Jumuiya yetu pamoja na Nchi Wanachama zinawavutia wawekezaji wengi, lakini pia zinalinda viwanda vyetu. Ndio! Ni lazima tulinde viwanda vyetu. Tusipofanya hivyo, vitakufa. Jumuiya yetu ina watu wapatao milioni 170. Hili ni soko kubwa kwa viwanda vyetu.

Mheshimiwa Spika na Waheshimiwa Wabunge;

Changamoto ya pili ambayo ningependa kuielezea inahusu uimarishaji wa miundombinu, hususan ya usafiri na nishati ya umeme. Miundombinu hii ni muhimu sana katika kuimarisha ushirikiano wa kiuchumi miongoni mwa Mataifa. Hata suala la kukuza sekta ya viwanda haliwezi kufanikiwa endapo nchi zetu hazitaboresha au kuimarisha miundombinu hii. Lakini, kwa bahati mbaya, tafiti nyingi zilizofanyika miaka ya nyuma kidogo iliyopita zilionesha kuwa Ukanda wetu wa Afrika unakabiliwa na matatizo ya miundombinu ya usafiri na nishati ya umeme. Hii imefanya gharama za usafiri na umeme kuwa juu. Mathalan, tafiti zilionesha kuwa gharama za usafiri kwenye Ukanda wetu ni mara 4 hadi 5 ukilinganisha na nchi za Asia Mashariki, Marekani na Ulaya; na zinachangia kuongeza gharama za bidhaa kwa asilimia 40.

Sekta ya umeme pia ina matatizo. Mathalan, kwa mujibu wa Power Africa, mwaka 2015, nchi zote sita wanachama wa Afrika Mashariki, ukijumlisha Sudan Kusini, zilikuwa na takriban Megawati 6,500. Nadhani sio lazima mtu awe mtaalam wa hesabu au uchumi ili kufahamu kuwa kiwango hiki cha umeme ni kidogo kuweza kuhimili mahitaji ya uchumi wa kisasa. Na mbaya zaidi ni kwamba, hata bei ya umeme nayo ipo juu ukilinganisha na maeneo mengine duniani. Hali hii imechangiwa na mambo mengi; mojawapo nchi zetu kushindwa kutelekeleza miradi ya umeme kwa kutumia vyanzo vilivyopo. Tumekuwa tukiwategemea sana wawekezaji kutoka nje ambapo wengi wanataka kupata faida kubwa.

Mheshimiwa Spika na Waheshimiwa Wabunge;

Pamoja na changamoto za miundombinu nilizozitaja, ni wazi kuwa katika miaka ya hivi karibuni, Nchi Wanachama zimejitahidi sana kuimarisha miundombinu. Kwa mfano, kwenye barabara, hivi sasa mtu anaweza kutoka hapa Dodoma kwenda Kampala, ama Kigali au Nairobi kwa barabara ya lami. Na barabara nyingi bado zinaendelea kujengwa. Sisi Tanzania hivi sasa tunaendelea na ujenzi barabara za kuungaisha mikoa ya Tabora, Rukwa na Kigoma ambazo zitarahisisha usafiri kati yetu na wenzetu wa Burundi na Rwanda. Aidha, tunajenga barabara ya Nyakanazi hadi Kidahwe ambayo itaboresha usafiri kati yetu na wenzetu wa Uganda. 

Ukiachilia mbali barabara, hivi sasa ndani ya Jumuiya yetu kuna miradi mingi mikubwa ya miundombinu ya usafiri inatekelezwa; na baadhi inatekelezwa kwa ushirikiano wa Nchi Wanachama. Mathalan, Kenya tayari wamekamilisha ujenzi wa reli ya kisasa kutoka Bandari ya Mombasa kwenda Nairobi, ambayo inalenga kuboresha usafiri kwenye Ushoroba wa Kaskazini (Northern Corridor). Sisi Tanzania tumeanza kutekeleza mradi wa kupanua Bandari ya Dar es Salaam pamoja na ujenzi Reli ya Kati kwa kiwango cha kimataifa (standard gauge) ili kuboresha usafiri kwenye Ushoroba wa Kati (Central Corridor) ambao unahudumia nchi za Burundi, Rwanda, Uganda na pia nchi ya DRC. Tunakarabati meli zetu na tumeanza kutengeneza meli mpya kubwa kwa ajili ya kuboresha usafiri kwenye Ziwa Victoria. Kama mnavyofahamu, Ziwa hili ni kiungo muhimu cha usafiri kwenye Jumuiya yetu, hususan kwa nchi zinazozunguka Ziwa hilo (Tanzania, Kenya na Uganda). Inakadiriwa kuwa takriban watu milioni 40 wanaishi karibu na Ziwa hili.

Kwenye miundombinu ya usafiri pia tunashirikiana na wenzetu wa Uganda kutekeleza mradi mkubwa wa Bomba la Kusafirisha Mafuta (East African Oil Pipeline) kutoka Hoima hadi Bandari ya Tanga. Tumenunua ndege mpya 6 na tunapanua viwanja vyetu vya ndege 11 ili kuwezesha ndege kubwa kutua. Tunategemea hatua hizi zitaboresha usafiri wa anga sio tu hapa nchini bali kwenye Ukanda mzima wa Afrika Mashariki.

Kuhusu nishati ya umeme; kama mnavyofahamu, nchi yetu imegundua kiasi kikubwa cha gesi. Takriban futi za ujazo trilioni 57. Tumeanza kutumia gesi hiyo kutekeleza miradi ya kuzalisha umeme. Vilevile, tupo mbioni kuanza ujenzi wa mradi mkubwa wa kufufua umeme kwa kutumia maji wa Stiglier’s Gorge, ambao utazalisha takriban Megawati 2,100. Tunataka kwanza tuwe na umeme mwingi ambao ikibidi tutauza hadi kwa Nchi nyingine Wanachama; lakini pili tunalenga kupunguza uzalishaji wa umeme wa mafuta ili kuifanya bei ya umeme nayo iwe chini. Sambama na hayo, tunashirikiana na Nchi nyingine Wanachama kutekeleza baadhi ya miradi. Tunatekeleza na wenzetu wa Kenya mradi wa kusafirisha umeme wa msongo wa kilovoti 400 unaoanzia Zambia, kupita hapa Tanzania na kuelekea Kenya. Tunatekeleza na Uganda mradi wa kufufua umeme wa Kikagati – Murongo. Aidha, tupo kwenye majadiliano na Rwanda pamoja na Uganda kutekeleza mradi wa kuzalisha umeme pale Songezi.

   Ni imani yangu kuwa miradi hii, pamoja na ile inayotekelezwa kwenye Nchi nyingine Wanachama itakapokamilika; tutakuwa tumefanikiwa kuimarisha huduma ya usafiri na upatikanaji umeme kwenye nchi zetu. Na hilo likitokea, sio tu tutakuza sekta ya viwanda, bali pia tutaimarisha Jumuiya yetu na kukuza uchumi kwenye nchi zetu. Ombi langu kwa wana-Afrika Mashariki tuendelee kujiamini. Mimi naamini, tukijiamini, tutaweza. Hivi punde, nimeeleza kuhusu ujenzi wa reli, ununuzi wa ndege na ujenzi wa meli mpya; haya yote tunayafanya kwa fedha zetu wenyewe. Naamini hata nchi nyingine zinaweza kufaya hivyo. Nitumie fursa hii pia kutoa wito kwa Sekretarieti ya Afrika Mashariki, kupitia kwa Katibu Mkuu wake  ambaye nimefurahi yupo hapa, kuendelea kuratibu na kufuatilia kwa karibu utekelezaji wa miradi mbalimbali ya miundombinu kwenye Jumuiya. Baadhi ya miradi inachukua muda mrefu kutekelezwa, ukiwemo wa Barabara ya Bagamoyo – Horohoro – Malindi.

Sambamba na hayo, nawasihi Waheshimiwa Wabunge wa Afrika Mashariki nanyi kulipa kipaumbele suala hili la ujenzi wa miundombinu. Kama mnavyofahamu, ujenzi wa miundombinu unahitaji fedha nyingi. Kwenye Mkutano wa Wakuu wa Nchi kuhusu Miundombinu uliofanyika mapema mwaka huu Jijini Kampala ilielezwa kuwa nchi za Afrika Mashariki zinahitaji angalau Dola za Marekani bilioni 78 ili kuboresha na kuimarisha miundombinu. Hiki ni kiasi kikubwa. Hivyo basi, ninyi Waheshimiwa Wabunge mnao wajibu wa kuwashawishi na kuwahamasisha wawekezaji kutoka ndani na nje ya Jumuiya yetu kuwekeza kwenye eneo hili la miundombinu. Nimefurahi leo hapa tunao Waheshimiwa Mabalozi na Wawakilishi wa Taasisi za Kimataifa. Ninaamini wataendelea kutuunga mkono katika eneo hili.

Mheshimiwa Spika wa Bunge la Afrika Mashariki;

Nimeongea mengi. Lakini, kabla sijahitimisha hotuba yangu, naomba uniruhusu niseme mambo machache ya mwisho.

Jambo la kwanza, napenda kutumia fursa hii kueleza kuwa Tanzania ikiwa miongoni mwa waanzilishi wa Jumuiya hii itaendelea kuwa mwanachama mwaminifu. Tutaendelea kushirikiana na Nchi wengine Wanachama katika kutimiza dira na malengo ya Jumuiya hii. Tutaheshimu na kutekeleza maamuzi mbalimbali ambayo kama Nchi Wanachama tutayafikia kwa pamoja. Na katika hili, napenda kuarifu kuwa mwaka jana nchi yetu iliridhia Itifaki ya Jumuiya kuhusu Masuala ya Amani na Usalama (Protocol on Peace and Security).  Mapema mwaka huu, nchi yetu imezindua Pasipoti Mpya ya Kielektroniki ya Afrika Mashariki ya Tanzania, kama ilivyoamualiwa na Jumuiya yetu. Hii yote inathibitisha kuwa Tanzania inaheshimu maamuzi ya Jumuiya hii.  

Pili, Jumuiya yetu inazidi kukua. Hivi sasa ina Nchi Wanachama sita; na idadi ya watu wapatao milioni 170, kama ilivyoeleza. Hii imeziongezea nguvu nchi zetu. Na kama tukiendelea kushikamana, nina imani, Jumuiya yetu itazidi kuimarika, sauti yake itaongezeka na tutaheshimika kimataifa. Ninyi Wabunge wa Afrika Mashariki ni kiungo muhimu katika kuhakikisha hili linafanikiwa. Mkiwa wawakilishi wa wananchi mnayo nafasi kubwa ya kuwaunganisha wana-Afrika Mashariki wote; lakini pia kuwaelimisha na kuwatahadharisha dhidi ya watu wenye nia mbaya na Jumuiya yetu.  Ni wajibu wenu kuwaelimisha wananchi ili umoja na mshikamano wetu uzidi kudumu kwa manufaa ya kizazi cha sasa na kijacho. Baba wa Taifa letu na mmoja wa waasisi wa Jumuiya hii, Mwalimu Julius Kambarage Nyerere, aliwahi kusema, naomba nimnukuu “Unity will not make us rich, but it can make it difficult for Africa and the African peoples to be disregarded and humiliated”. Mwisho wa kunukuu.

Suala la tatu na mwisho, lakini sio mwisho kwa umuhimu; nadhani nitafanya makosa kama nitahitimisha hotuba yangu bila kueleza japo kwa ufupi hali ilivyo hapa nchini. Kwa ujumla, nchi yetu inaendelea vizuri. Kama mnavyofahamu, tu miongoni mwa nchi tano ambazo uchumi wake unakua kwa kasi Barani Afrika. Mwaka jana uchumi ulikua kwa asilimia Kisiasa, kama mnavyoona nchi yetu ni tulivu na ina amani. Muungano wetu pia unazidi kuimarika. Kesho kutwa unafikisha miaka 54. Kwa kuwa bado mtakuwa hapa Dodoma, nitumie fursa hii kuwaalika Sherehe za Muungano wetu, ambao ni wa pekee Barani Afrika, ambazo kwa bahati nzuri zitafanyika hapa Dodoma.

Mheshimiwa Spika wa Bunge la Afrika Mashariki;

Waheshimiwa Wabunge wa Afrika Mashariki

Waheshimiwa Viongozi mliopo;

Wageni Waalikwa Wote, Mabibi na Mabwana;

Naomba nihitimishe kwa kuwashukuru Wabunge wa Afrika Mashariki kwa kunialika kuhutubia Bunge lenu. Narudia tena, Serikali ninayoingoza itatoa ushirikiano wa kutosha kwa Bunge hili. Namshukuru pia Mheshimiwa Spika Job Ndugai pamoja na Wabunge wote wa Bunge la Jamhuri ya Muungano wa Tanzania kwa kuridhia shughuli hii ifanyike hapa kwenye eneo lenu. Na hii inadhihirisha uhusiano mzuri uliopo kati ya Bunge hili la Afrika Mashariki pamoja na Mabunge ya Nchi Wanachama.

Napenda pia kutumia fursa hii kuwashukuru na pia kuwapongeza Vyombo vya Ulinzi na Usalama pamoja na Wananchi wa Mkoa wa Dodoma wakiongozwa na Mkuu wa Mkoa, Mheshimiwa Dkt. Binilith Mahenge, kwa kuwapokea vizuri wageni wetu na kwa kuhakikisha amani na utulivu vinaendelea kudumishwa.

Waheshimiwa Viongozi, nilifundishwa na Mbunge wa hapa Dodoma kuwa wanasiasa huwa tuna mwisho na mwisho kabisa. Sasa naomba niseme la mwisho kabisa. Na hapa naomba ninukuu maneno mengine ya Mwalimu Nyerere aliyosema kwenye Sherehe za Miaka 50 Uhuru wa Ghana, nanukuu, “Kizazi changu kiliongoza jitihada za kuleta uhuru wa kisiasa wa Bara letu. Kizazi cha sasa cha Waafrika hakina budi kuchukua kijiti pale tulipoishia, na kwa nguvu mpya, kusukuma mbele maendeleo ya Bara letu”, mwisho wa kunukuu. Kwa kutumia maneno hayo ya Mwalimu Nyerere, napenda nitoe wito kwenu ninyi Waheshimiwa Wabunge na wana-Afrika Mashariki wote kushikamana na kushirikiana, na kwa pamoja tushike kijiti na kuendeleza pale walipoishia waasisi na viongozi wetu waliotangulia.

“Mungu Libariki Bunge la Nne la Afrika Mashariki”

“Mungu Ibariki Jumuiya Yetu ya Afrika Mashariki”

“Ahsanteni Sana kwa Kunisikiliza”

HOTUBA YA MHE. DKT. JOHN POMBE JOSEPH MAGUFULI,

RAIS WA JAMHURI YA MUUNGANO WA TANZANIA,

KWENYE UFUNGUZI WA JENGO LA PSPF NA OFISI

ZA MAKAO MAKUU YA BENKI YA NMB

DODOMA, TAREHE 23 APRILI, 2018

Mheshimiwa Job Ndugai, Spika wa Bunge

la Jamhuri ya Muungano wa Tanzania;

Mheshimiwa Mizengo Peter Pinda, Waziri Mkuu

         Mstaafu wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania;

Mheshimiwa Jenista Mhagama, Waziri wa Nchi

         Ofisi ya Waziri Mkuu, Sera, Bunge, Kazi

         Vijana, Ajira na Walemavu;

Mheshimiwa Dkt. Ashatu Kijaji, Naibu

Waziri wa Fedha na Mipango;

Mheshimiwa Dkt. Binilith Mahenge,

Mkuu wa Mkoa wa Dodoma;

Waheshimiwa Wabunge mliopo;

Waheshimiwa Makatibu Wakuu mliopo;

Waheshimiwa Wazee wa Mkoa wa Dodoma;

Waheshimiwa Wakuu wa Vyombo vya Ulinzi

         na Usalama mliopo;

Wenyeviti wa Bodi za PSPF na NMB;

Mheshimiwa Makongoro Nyerere,

Mwakilishi wa Mama Maria Nyerere;

Naibu Gavana wa Benki Kuu ya Tanzania;

Mama Irene Isaka, Mkurugenzi Mkuu Mamlaka

ya Usimamizi ya Mifuko ya Jamii

Bwana Adam Mayingu,

Mkurugenzi Mkuu wa PSPF;

Mama Ineke Bussemaker,

Mkurugenzi Mkuu wa NMB;

Waheshimiwa Viongozi wengine wa Serikali,

Vyama vya Siasa na Dini mliopo;

Ndugu Wafanyakazi wa NMB na PSPF mliopo;

Wageni Waalikwa wote, Mabibi na Mabwana:

         Awali ya yote, napenda nimshukuru Mwenyezi Mungu kwa kutupa uhai na kutuwezesha kukutana hapa. Aidha, nawashukuru Waheshimiwa Mawaziri Wahusika kwa kunialika kwenye hafla hii ya uzinduzi wa Jengo la PSPF pamoja na Ofisi za Makao Makuu ya NMB na Tawi lake la Kambarage hapa Dodoma.

Napenda pia niwashukuru wana-Dodoma pamoja na wageni waalikwa wote kwa kujitokeza kwa wingi kushuhudia tukio hili. Nimefurahi kumwona Spika wa Bunge, Waziri Mkuu Mstaafu Mzee Pinda pamoja na wazee wengine wa Dodoma. Lakini, nimefarijika zaidi kuona kuwa katika hafla hii tunaye Ndugu Makongoro Nyerere, Mwakilishi wa Mama Maria Nyerere. Ahsante sana kwa kujumuika nasi.

Waheshimiwa Viongozi;

Wageni Waalikwa, Mabibi na Mabwana;

Kama nilivyotangulia kusema, tupo hapa kwa ajili ya kufanya matukio makubwa mawili. Kwanza, kuzindua Jengo hili la PSPF, lijulikanalo kwa jina la Dodoma Plaza; na pili, kuzindua Makao Makuu ya NMB hapa Dodoma pamoja na Tawi la Kambarage.

Napenda nitoe pongezi nyingi kwa PSPF kwa kujenga jengo hili zuri na la kisasa kabisa hapa Dodoma. Limeboresha na kupendezesha mandhari ya hapa Dodoma, ambako ni Makao Makuu ya Nchi yetu. Nimefurahi kusikia kuwa Jengo hili limesanifiwa na ujenzi wake kusimamiwa na Watanzania; na kwamba takriban Watanzania 250 walipata ajira wakati wa ujenzi. Zaidi ya hapo, nimefurahi sana kusikia takriban asilimia 98 ya Jengo hili tayari limepangishwa. Nafahamu kuwa ipo baadhi ya Mifuko ya Jamii imejenga majengo kama haya lakini yamekosa wapangaji. Ninyi inaonekana mlifanya utafiti wa kutosha kabla ya kujenga jengo hili. Hivyo, hongereni sana PSPF.

Kwa upande wa NMB, nanyi nawapongeza sana. Kama mnavyofahamu, mimi ni mteja wenu; tena wa muda mrefu. Zaidi ya hapo, kama mjuavyo, Serikali inamiliki asilimia 32 ya hisa kwenye Benki hii. Nikiwa kama mteja wenu na Kiongozi wa Serikali ambayo ina hisa asilimia 32, huwa najisikia furaha sana kila nikiona Benki hii inazidi kufanikiwa. Napenda kutumia fursa kuipongeza NMB kwa kuwa Benki namba moja kwa kufikisha huduma zake sehemu kubwa ya nchi yetu, ikiwemo vijijini. Mkurugenzi Mtendaji, Mama Bussemaker ameeleza kuwa, kupitia matawi yake 216, ATMs 800 na Mawakala 6,000; Benki hii imeweza kufikisha huduma sehemu kubwa ya nchi yetu, takriban asilimia 98 ya Wilaya za nchi yetu. Na asilimia 60 ya huduma hizo zipo maeneo ya vijijini. Hongera sana NMB. Ninyi mmejitofautisha na benki nyingine ambazo huwa zinafanya kazi maeneo ya mijini pekee.

Sambamba na hilo, napenda kuwapongeza NMB kwa kufungua Ofisi za Makao Makao na kuanzisha Tawi ambalo mmeliita Kambarage, jina la Baba wa Taifa letu. Huu ni uamuzi wa busara, na niwaambie tu kuwa hamjakosea kulipa Tawi lenu Jina la Kambarage. Kwanza, kwa sababu historia benki yenu kimsingi ilianzia 1967 ambapo Serikali iliyoongozwa na Baba wa Taifa ilianzisha Benki ya Taifa ya Biashara (National Bank of Commerce – NBC) baada ya kutaifisha benki zilizokuwepo. Mwaka 1997, NBC iligawanywa na kuundwa taasisi tatu, yaani NBC Holding Corporation, NBC (1997) na Benki hii ya NMB, ambayo ilibinafishwa mwaka 2005 na kuendelea mpaka sasa. Pili, kama mnavyofahamu, mwaka 1973, wakati Baba wa Taifa akiwa Rais wa nchi yetu, Serikali ilifanya uamuzi wa kuhamia Dodoma. Hivyo, kuliita Tawi lenu la hapa Dodoma jina la Baba wa Taifa ni jambo sahihi kabisa. Na napenda nitumie fursa hii kumshukuru Mama yetu, Mama Maria Nyerere, kwa kuridhia Tawi hili kupewa jina la Baba wa Taifa. Ni matumaini yangu kuwa wafanyakazi wa Tawi hili watamuezi Baba wa Taifa kwa vitendo. Watachapa kazi kwa bidii na uadilifu mkubwa.

Waheshimiwa Viongozi;

Wageni Waalikwa, Mabibi na Mabwana;

Benki pamoja na Mifuko ya Hifadhi ya Jamii inatoa mchango mkubwa katika maendeleo ya nchi yetu. Kwanza, kupitia huduma za kifedha inazotoa kwa wananchi. Inakadiriwa kuwa Watanzania wapatao milioni 4.7 wana akaunti za benki ambazo huzitumia kuhifadhi fedha zao. Benki pia zinatoa mikopo kwa wananchi na hivyo kusaidia kupunguza umaskini. Kwa upande wa Mifuko ya Hifadhi ya Jamii, takwimu zinaonesha kuwa hivi sasa ina wanachama milioni 2.2 nchini. Wanachama hao hunufaika na huduma mbalimbali za kifedha zinazotolewa na Mifuko hiyo, ikiwemo mafao ya uzeeni, pensheni, mikopo, n.k.

Pili, Mifuko ya Hifadhi na Benki inachangia kukuza uchumi wa nchi. Mathalan, hivi punde tumesikia kuwa PSPF imewekeza kwenye Kiwanda cha Sukari Kagera, Kiwanda cha Nguo cha 21^st Century kilichopo Morogoro na wanaendelea kushirikiana na mifuko mingine kufufua kiwanda cha maturubai, ambacho nacho kipo Morogoro. Kupitia viwanda hivi, Serikali inapata mapato, ambayo yanatumika kutekeleza miradi mbalimbali ya maendeleo na kuboresha huduma za jamii. Kwa upande wa Benki, tumesikia kuwa katika kipindi cha miaka mitano iliyopita, NMB imelipa kodi kwa Serikali kiasi cha shilingi bilioni 402. Aidha, mwaka jana (2017), NMB imetoa kwa Serikali gawio la shilingi bilioni 16.525. Wamewawezesha wakulima wadogo wadogo wapatao 800,000 na kutoa misaada mbalimbali ya kijamii, ambapo mwaka jana pekee, walitoa shilingi bilioni 1.4 kwa ajili ya kununua madawati 6,000 na kompyuta 300. Na hivi punde tu hapa wamekabidhi shilingi milioni 50 za msaada. Mambo hayo yote kwa ujumla wake yanachangia kukuza uchumi.

Pamoja na ukweli huo, napenda niseme jambo moja kwa NMB. Kama mlivyosema ninyi wenyewe, mwaka jana mlitoa gawio la shilingi bilioni 16.525. Lakini mimi nimefuatilia na miaka ya nyuma, kuanzia mwaka 2010. Katika kufuatilia huko, nikagundua kuwa kwa kipindi cha miaka mitatu mfululizo, kuanzia 2014/2015 hadi 2016/2017, mmekuwa mkitoa gawio linalofanana, yaani shilingi bilioni 16.525. Hii kwa kweli imenishtua na kunikwaza. Nimejiuliza hivi ni kweli kwa miaka yote hiyo faida ilikuwa ikifanana? Sikupata majibu ya uhakika. Hivyo basi, niuombe Uongozi wa NMB kuliangalia suala hili; na ni matumaini yangu kuwa gawio la mwaka huu wa fedha (2017/2018) litakuwa tofauti. Nitumie fursa hii pia kutoa wito kwa Watendaji wa Serikali wanaotuwakilisha kwenye NMB nanyi kufuatilia kwa karibu.

Mabibi na Mabwana, faida ya tatu ya Mifuko ya Hifadhi ya Jamii na Benki ni kutoa fursa za ajira kwa wananchi. Wapo Watanzania wengi ambao wameajiriwa kwenye Benki na Mifuko ya Hifadhi ya Jamii. Mathalan, nimeambiwa kuwa, hivi sasa, Mifuko yetu ya Hifadhi ya Jamii ina watumishi wapatao 2,000, bila kujumlisha wafanyakazi waliopo kwenye miradi iliyoazishwa na mifuko hii. Kwa upande wa NMB, tumesikia kuwa wenyewe wana watumishi wapatao 3,400 na kama nilivyosema awali, ina mawakala 6,000. Nchi yetu ina benki zaidi ya 50 kwa hiyo mnaweza kukadiria fursa za ajira zilizotolewa.

 Hizi ni baadhi tu ya faida za taasisi za kifedha ambazo zinachangia maendeleo ya nchi yetu. Hivyo basi, napenda kutumia fursa hii, kuzipongeza taasisi zote za fedha nchini kwa michango yao kwenye maendeleo ya nchi yetu. Kwa namna ya pekee, naipongeza sana PSPF pamoja na mifuko mingine ya hifadhi nchini kwa kuitikia vizuri wito wa Serikali wa kujenga viwanda. Nimearifiwa kuwa kwa pamoja, Mifuko ya Hifadhi ya Jamii, ipo kwenye hatua mbalimbali za kutekeleza miradi ya viwanda 16.  Aidha, nazipongeza benki ambazo zimekuwa zikitoa mikopo kwa wawekezaji mbalimbali kujenga viwanda nchini.

Waheshimiwa Viongozi;

Wageni Waalikwa, Mabibi na Mabwana;

Licha ya faida hizo pamoja na pongezi hizo nilizozitoa, ni ukweli usiopingika kuwa sekta ya fedha nchini bado inakabiliwa na changamoto nyingi. Lakini nitataja kubwa mbili. Kwanza, ni uchanga wa sekta yenyewe. Ni kweli kuwa hivi sasa tuna benki zaidi ya 50 na tulikuwa na takriban Mifuko ya Hifadhi ya Jamii saba. Lakini hii haiondoi ukweli kuwa sekta ya fedha nchini bado ni changa. Mathalan, nimeeleza hapo awali kuwa hivi sasa ni takriban Watanzania milioni 4.7 tu ndio wana akaunti za benki na wanachama wa Mifuko ni milioni 2.2. Kwa nchi yenye idadi ya watu milioni 55, idadi hii ni ndogo sana. Lakini zaidi ya hapo, kwa taarifa nilizonazo, Mifuko yetu ya Hifadhi ya Jamii ina ukwasi wenye thamani ya shilingi trilioni 12.23 na ukwasi wa Benki zetu zote hauzidi shilingi trilioni 30. Hiki ni kiasi kidogo sana cha ukwasi kwa kuzingatia ukubwa wa nchi yetu na mahitaji tuliyonayo. Hivyo basi, taasisi za fedha hazina budi kujiimarisha, hususan kwa kuongeza idadi ya wanachama ili hatimaye kuweza kukuza mitaji iliyonayo.

         Changamoto ya pili, ambayo mimi naiona ni ubora wa huduma zinazotolewa na taasisi za fedha nchini. Nimeeleza hapo awali kuwa, ukiondoa Benki hii ya NMB, benki nyingi zimejikita zaidi mijini na kuacha maeneo ya vijijini ambako ndiko kuna Watanzania wengi. Takriban asilimia 70 ya Watanzania wanaishi vijinini. Lakini, zaidi ya hapo, riba kwenye benki zetu zipo juu sana. Kwa upande wa Mifuko ya Hifadhi ya Jamii, nako kuna matatizo ya ucheleweshaji wa malipo lakini pia hata viwango vya mafao vinalalamikiwa kuwa vipo chini. Na hii ndio sababu iliyoifanya Serikali kuamua kuiunganisha Mifuko ya Hifadhi ya Jamii iliyopo na kuunda Mifuko miwili, yaani National Social Security Fund (NSSF) na The Public Service Social Security Fund (PSSSF), ambao utahudumia watumishi wa umma.

Tumeamua kuunda mifuko hii miwili ili kuondoa utitiri wa mifuko uliokuwepo na ushindani usio na tija baina ya mifuko hiyo, ambao ulikuwa ukiongeza gharama za uendeshaji na kusababisha wanachama kulipwa mafao madogo. Hivyo basi, tuna imani kuwa, baada ya kuuganisha mifuko hiyo na kuunda miwili, sasa aina na viwango vya mafao vitaongezeka. Na binafsi nadhani, suala hili la kuunganisha mifuko, linafaa pia kuigwa na benki zetu. Nimefurahi kusikia kuwa baadhi ya benki, hususan zenye kusuasua katika utendaji kazi, zimeanza taratibu za kuungana. Hili ni jambo zuri.

Waheshimiwa Viongozi;

Wageni Waalikwa, Mabibi na Mabwana;

Nimekuja hapa kuzindua Jengo la PSPF na kufungua Ofisi za Makao Makuu NMB hapa Dodoma pamoja na Tawi la Kambarage. Hata hivyo, kabla sijahitimisha hotuba yangu, naomba mniruhusu niseme maneno machache ya mwisho. Kwanza, narudia tena kuwapongeza wafanyakazi wa NMB na PSPF kwa kazi nzuri mnayoifanya. Endeleeni kujituma. Serikali ipo pamoja nanyi. Nitumie fursa hii kuwahimiza Watanzania kujiunga na Mifuko ya Hifadhi ya Jamii lakini pia kufungua akaunti za benki kwa ajili ya usalama wa fedha zenu.

Suala jingine, ni kwa watani zangu wa Dodoma. Kwanza, nimemsikia kilio chenu kupitia Mbunge wenu kuhusu adha ya kodi na tozo mbalimbali, ambazo zimekuwa zikiathiri biashara ya mchuzi wa zabibu. Kwa bahati nzuri Mawaziri, Watendaji wa Serikali pamoja na Waheshimiwa wako hapa. Bila shaka wamesikia; na nina imani wataenda kulifanyia kazi suala hilo. Nitumie fursa hii pia kuwaarifu wana-Dodoma kuwa sasa mambo mazuri mengi yanakuja kwenye Mkoa wenu. Mwezi Machi mwaka huu nilikutana na Bwana Ricardo Tadeu, Makamu wa Rais wa Kampuni ya AB INBEV, ambayo inamiliki asilimia 57 ya hisa za TBL. Aliniambia kuwa TBL imepaga kujenga kiwanda hapa Dodoma kwa gharama ya Dola za Marekani milioni 100. Hivyo, nawasihi wana-Dodoma kuchangamkia fursa zinazokuja. Kwa upande wake, Serikali itaendelea kuimarisha miundombinu na kuboresha huduma za jamii. Nitumie fursa hii kuwapongeza viongozi wa Mkoa wa Dodoma kwa jitihada wanazozifanya za kuufanya Mji wa Dodoma kuwa wa kisasa.

Suala la mwisho ni kuhusu ombi la Mwenyekiti wa Bodi ya PSPF kuhusiana na viwanja vilivyopo karibu na eneo hili. Katika hili, napenda niwe tu mkweli. Suala hili siwezi kuliingilia. Namini wenye viwanja hivyo wamevipata kihalali. Hivyo basi, kama mnataka kuwaondoa, ni vyema ninyi wenyewe mzungumze nao. Wakikubali, wawauzie au muwape viwanja maeneo mengine. Lakini hilo ni lenu ninyi wenyewe. Mimi siwezi kuliingilia.

Baada ya kusema hayo sasa nipo tayari kutekeleza jukumu lililonileta hapa la kuzindua Jengo la Dodoma Plaza, lenye thamani ya shilingi bilioni 37.02 mali ya PSPF, pamoja na Ofisi za Makao Makuu ya NMB na Tawi la NMB Kambarage hapa Dodoma.

Munngu Ibariki PSPF!

Mungu Ibariki NMB!

Mungu Ibariki Sekta ya Fedha Nchini!

Mungu Ibariki Tanzania!

“Ahsanteni sana kwa kunisikiliza”

HOTUBA YA MHE. DKT. JOHN POMBE JOSEPH MAGUFULI,

RAIS WA JAMHURI YA MUUNGANO WA TANZANIA

KWENYE UZINDUZI WA TAASISI YA JAKAYA

MRISHO KIKWETE

DAR ES SALAAM, TAREHE 11 APRILI, 2018

Mheshimiwa Jakaya Mrisho Kikwete, Rais Mstaafu

wa Awamu ya Nne wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania

na Mwenyekiti wa Taasisi ya Jakaya Mrisho Kikwete;

Mheshimiwa Mzee Ali Hassan Mwinyi,

Rais Mstaafu wa Awamu ya Pili wa Jamhuri

ya Muunganowa Tanzania;

Mheshimiwa Samia Suluhu Hassan, Makamu wa Rais

wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania;

Waheshimiwa Wake wa Viongozi mliopo;

Waheshimiwa Mawaziri mliopo;

Waheshimiwa Mabalozi na Wakuu wa Taasisi

za Kimataifa mliopo;

Waheshimiwa Wadhamini wa Taasisi ya

         Jakaya Mrisho Kikwete kutoka

Mataifa mbalimbali;

Waheshimiwa Wakuu wa Vyombo vya Ulinzi na Usalama;

Waheshimiwa Wabunge mliopo;

Waheshimiwa Wawakilishi wa Asasi za Kiraia mliopo;

Wageni Wote Waalikwa, Mabibi na Mabwana:

Awali ya yote, napenda nimshukuru Mwenyezi Mungu kwa kutupa uhai na kutuwezesha kukutana hapa katika hafla hii. Aidha, kwa namna ya pekee kabisa, napenda nimshukuru sana Mheshimiwa Rais Mstaafu, Mzee Jakaya Mrisho Kikwete kwa kunialika kushiriki naye katika hafla hii ya kuzindua taasisi yake inayojulikana kwa jina la Jakaya Mrisho Kikwete Foundation. Nakushukuru sana Mzee Kikwete.

Napenda pia kuwakaribisha wageni mbalimbali hapa Ikulu. Ningependa niwaarifu kuwa Ukumbi huu ambapo tupo leo, ulijengwa wakati wa Uongozi wa Rais Mstaafu Mzee Kikwete. Hivyo, alivyonialika kwenye Ukumbi mwingine kuzindua Taasisi yake; nilisema hapana, na kumwambia tutafanya kwenye Ukumbi huu, ambao aliujenga. Nashukuru alikubali, na nawashukuru pia wageni wote kwa kuhudhuria kwa wingi.

Kwa mliotoka nje ya Tanzania, ambao wengi wenu ni wadhamini wa Taasisi ya Jakaya Mrisho Kikwete, karibuni sana hapa Tanzania. Nchi yetu ni tulivu, ina amani na watu wake ni wakarimu sana. Aidha, nchi yetu ina vivutio vingi vya utalii. Mbuga za Serengeti na Ngorongoro, Visiwa vya Zanzibar, Mlima Kilimanjaro na vigine vingi. Ni imani yangu kuwa kabla hamjaondoka mtapata fursa ya kutembelea baadhi ya vivutio hivyo.

Waheshimiwa Viongozi;

Wageni Waalikwa, Mabibi na Mabwana;

Kama mnavyojua, tupo hapa kwa ajili ya kuzindua Taasisi ya Jakaya Mrisho Kikwete. Napenda kutumia fursa hii, hapa mwanzo kabisa, kumpongeza kwa dhati, Mheshimiwa Rais Mstaafu, Mzee Kikwete, kwa uamuzi wake wa kuanzisha Taasisi hii. Sote hapa tunafahamu, Mzee Kikwete ametoa mchango mkubwa sana kwa nchi yetu; tangu akiwa mtumishi wa Chama, Jeshini na kwenye Wizara mbalimbali alizoziongoza. Lakini alitoa mchango mkubwa zaidi, wakati akiwa Rais wa nchi yetu, kuanzia mwaka 2005 hadi aliponiachia mimi kijiti mwaka 2015. Aliitumikia kwa uadilifu na uaminifu mkubwa nchi yetu. Najua sisi wanadamu hatuna kawaida ya kuwasifu watu wakati wakiwa hai. Lakini leo mimi naomba nimsifu Mzee Kikwete akiwa hai.

Alisimamia vizuri mageuzi ya kiuchumi; ujenzi wa miundombinu; uboreshaji wa huduma mbalimbali za jamii, hususan afya, elimu na maji; ukuzaji wa demokrasia; na pia aliitangaza vyema nchi yetu kimataifa. Watanzania tutaendelea kumkumbuka kwa kusimamia ujenzi wa Shule za Kata, Chuo Kikuu cha Dodoma, Hospitali ya Mloganzila, ujenzi wa miundombinu, ikiwemo barabara na Bomba la Gesi, n.k. Kwa hakika, umetufanyia mambo mengi sana. Tunakushukuru sana; na nina uhakika, mchango wako, utaendelea kukumbukwa vizazi hadi vizazi.

Waheshimiwa Viongozi;

Mabibi na Mabwana;

Pamoja na mchango mkubwa ambao tayari ameutoa kwa nchi yetu, Mzee huyu, baada ya kustaafu; kutokana na mapenzi makubwa aliyonayo kwa nchi yetu na Bara letu la Afrika, na baada ya kuona bado ana nguvu za kutosha na kwa kutambua uzoefu mkubwa alionao. Kama mnavyofahamu, Mzee Kikwete, mbali na kuwa Rais wa nchi yetu, ameshika nyadhifa mbalimbali ndani na nje ya nchi. Amekuwa Mwenyekiti wa Jumuiya ya Afrika Mashariki (EAC); Mwenyekiti wa Jumuiya ya Maendeleo Kusini mwa Afrika (SADC); Mwenyekiti wa Umoja wa Afrika (AU); Mjumbe wa Jopo la Watu Mashuhuri la Kumshauri Katibu Mkuu wa Umoja wa Mataifa kuhusu kukabiliana na Majanga ya Afya, ikiwemo Ebola; Mjumbe wa Jopo la Kumshauri Katibu Mkuu wa Umoja wa Mataifa kuhusu Lishe; Jopo la Kumshauri Katibu Mkuu wa Umoja wa Mataifa kuhusu Afya ya Wanawake, Watoto na Vijana; Balozi wa Heshima wa Chanjo Duniani; aliwahi kuwa Mjumbe wa Kamati ya Usuluhishi wa Mgogoro wa Cote d’Ivoire na hivi sasa ni Mwakilishi wa Umoja wa Afrika kwenye Mgogoro wa Libya.

Kwa kuzingatia hayo yote, Mzee Kikwete, ameona aendelee   kuitumia nchi yetu na Bara letu zima la Afrika; kupitia Taasisi hii aliyoianzisha. Nakupongeza sana Mzee Kikwete. Kwa hakika, umefanya jambo jema. Umeiga mifano ya watangulizi wako, Hayati Baba wa Taifa, Mwalimu Nyerere, Mzee Mwinyi na Mzee Mkapa; ambao nao baada ya kustaafu wameendelea kutoa michango yao kwa njia mbalimbali, ikiwemo kuanzisha taasisi kama hii. Na hii inapaswa kuwa changamoto kwa wastaafu na wazee wengine. Kustaafu sio mwisho wa kutoa mchango kwa Taifa lako. Kustaafu ni hatua tu. Kila mtu, ambaye Mwenyezi Mungu amemjalia umri mrefu, itafika wakati atastaafu. Mimi pia Mwenyezi Mungu akinipa umri, na ukomo wangu wa kuongoza nchi yetu kwa mujibu wa Katiba ukifika, nitastaafu. Na kwa kweli sifikirii na wala sina mpango wa kuongeza muda. Muda ukifika nitaachia kijiti kwa mwingine, na kuungana na watangulizi wangu akina Mzee Mwinyi, Mzee Mkapa na Mzee Kikwete.

Waheshimiwa Viongozi, Mabibi na Mabwana;

Tumesikia hivi punde kuwa Taasisi hii ya Jakaya Mrisho Kikwete itajishughulisha na masuala makubwa manne. Kwanza, masuala ya afya.  Sisi sote hapa tunafahamu umuhimu wa sekta ya afya. Taifa haliwezi kupata maendeleo endapo wananchi wake hawatakuwa na afya njema. Eneo la pili, ambalo Taasisi hii itashughulikia, ni masuala ya maendeleo ya vijana. Kama tujuavyo, vijana ni kundi rika muhimu katika jamii na Taifa kwa ujumla. Uhai wa Taifa lolote lile upo mikononi mwa vijana. Hii ni kwa sababu vijana wapo wengi. Mathalan, hapa nchini ni takriban asilimia 60. Zaidi ya hapo, vijana wana nguvu na uthubutu. Lakini, licha ya ukweli huo, ni wazi kuwa, duniani kote, kundi hili la vijana ndilo lenye kukabiliwa na matatizo mengi, ikiwemo  ukosefu wa ajira, elimu na ujuzi, pamoja na changamoto nyingine za kimalezi (mmong’onyoko wa maadili, dawa za kulevya, n.k.). Hivyo basi, mikatati ya makusudi inahitajika kushughulikia changamoto mbalimbali zenye kuwakabili vijana.

Eneo la tatu, ambalo tumeambiwa Taasisi hii itashughulikia ni kilimo. Sote hapa tunafahamu umuhimu wa sekta ya kilimo kwa maendeleo ya nchi. Uchumi wa nchi nyingi za Afrika unategemea sekta hii ya kilimo. Nikitoa mfano wa hapa nchini, sekta hii imeajiri takriban asilimia 70 ya Watanzania. Inatuhakikishia usalama wa chakula. Inachangia takriban asilimia 25 ya Pato la Taifa na asilimia 30 ya mauzo ya nje. Sekta ya kilimo pia inatoa takriban asilimia 60 ya malighafi kwa ajili ya viwanda vyetu. Hii yote inadhihirisha kuwa sekta ya kilimo ni muhimu. Hivyo, nimefurahi kuona Taasisi hii itashughulika pia na vijana.

Eneo la nne, ni utawala bora na amani. Hili nalo ni eneo muhimu sana. Hivyo basi, nimefurahi kuona kuwa Taasisi ya Jakaya Mrisho Kikwete imeamua kushughulikia pia eneo hili la Utawala Bora na Amani.

Kwa ujumla, niseme tu kwamba, maeneo yote manne ambayo Taasisi ya Jakaya Mrisho Kikwete imechagua kuyashughulikia ni muhimu sana. Na bila shaka, mtakubaliana nami kuwa, maeneo hayo manne ni ya kipaumbele kwa Serikali nyingi za Afrika hivi sasa, ikiwemo Serikali ninayoingoza. Hivyo basi, nakupongeza sana Mzee Kikwete kwa kuchagua kwa umakini maeneo hayo. Na nimefurahi kuona kuwa kaulimbiu ya Taasisi hii inasema “Transforming Lives Through Collaboration”, yaani “Kuboresha Maisha ya Watu kwa Ushirikiano na Wadau Wote”. Hii ina maana kuwa Taasisi hii imeazimia kufanya kazi kwa kushirikiana na si kushindana na Serikali. Hili ni jambo jema. Na napenda nitumie fursa hii  nikuhakikishie Mzee Kikwete kuwa Serikali ninayoingoza inaunga mkono Taasisi yako na tutashirikiana nayo kwa kwa karibu, kwa hali na mali, katika kutekeleza malengo iliyojiwekea.

Mheshimiwa Rais Mstaafu, Mzee Kikwete;

Umeeleza hivi punde kuwa, japokuwa Taasisi yako itashughulikia mambo manne, lakini mmepanga kuanza na suala la afya, na hasa mtaelekeza nguvu katika mapambano dhidi ya vifo vya akina mama wajawazito na watoto chini ya umri wa miaka mitano. Hili ni jambo jema sana. Kama nilivyosema awali, sekta ya afya ni nyeti na muhimu kwa maendeleo ya Taifa lolote. Lakini, zaidi ya hapo, sote hapa tunafahamu kuwa vifo vya akina mama wajawazito na watoto chini ya umri wa miaka mitano ni miongoni mwa changamoto kubwa zenye kulikabili Bara letu. Takwimu zinaonesha kuwa Nchi za Afrika zilizopo Kusini mwa Jangwa la Sahara ndizo zinakabiliwa zaidi na changamoto ya vifo vya wajawazito na watoto wenye umri chini ya miaka mitano.

Nitumie fursa hii kukupongeza sana Mzee Kikwete. Wakati wa Uongozi wako nchi yetu ilipata mafanikio makubwa katika eneo hili. Tuliweza kupunguza idadi ya vifo vya watoto chini ya umri wa miaka mitano kutoka 112 mwaka 2004/2005 hadi kufikia 67 mwaka 2014/2015, kwa kila watoto 1,000. Aidha, vifo vya wajawazito vilipungua kutoka wastani wa vifo 800 mwaka 2004/2005 hadi kufikia 432 mwaka 2014/2015, kwa kila vizazi hai 100,000. Hongera sana Mzee Kikwete.

Serikali ya Awamu ya Tano ninayoingoza imejipanga kuendeleza mafanikio haya. Na nimefurahi Waziri wa Afya yupo hapa. Suala la kupunguza vifo vya wajawazito na watoto wa chini ya miaka mitano tumeliweka kuwa miongoni mwa vipaumbele vya Mpango wa Taifa wa Maendeleo wa Miaka Mitano (2016/2017 – 2020/2021). Kupitia Mpango huo, tunalenga kupunguza vifo vya watoto wa chini ya miaka mitano kutoka 67 hadi 45 kwa kila watoto 1,000, na vifo vya wajawazito kutoka 432 hadi kufikia 250, kwa kila vizazi hai 100,000. Na tayari tumeanza kuchukua hatua. Mathalan, ili kukabiliana na tatizo la vifo vya akina mama wajawazito, hivi sasa tunavipanua na kuviboresha takriban vituo vya afya 208 nchi nzima ili kuviwezesha kutoa huduma dharura za upasuaji. Hatua hii bila shaka itasaidia kupunguza vifo vya wajawazito wakati wa kujifungua.

Kuhusu vifo vya watoto chini ya umri wa miaka 5, hivi sasa watoto wote wanapata huduma za chanjo bure; na dawa za chanjo zipo za kutosha. Ni matumaini yetu kuwa, kutokana na hatua hizi na nyingine nyingi tunazozichukua, na kwa kushirikiana na wadau wengine, ikiwemo Taasisi ya Jakaya Mrisho Kikwete, tutaweza kukabiliana na changamoto ya vifo vya wajawazito na watoto wenye umri chini ya miaka mitano. Dying while giving life is unacceptable. Vilevile, vifo vya watoto wetu wadogo havikubaliki. Ni lazima tushirikiane kuzuia vifo hivyo.

Mheshimiwa Rais Mstaafu, Mzee Kikwete;

Waheshimiwa Viongozi mliopo;

Wageni Waalikwa, Mabibi na Mabwana:

Hapa sio mahali pa hotuba. Tupo hapa kwa ajili ya kushuhudia uzinduzi wa Taasisi ya Rais wetu mstaafu ya Jakaya Mrisho Kikwete. Hata hivyo, kabla sijahitimisha hotuba yangu naomba niseme masuala machache ya mwisho.

Jambo la kwanza, napenda kurudia tena kukupongeza Mheshimiwa Rais Mstaafu Mzee Kikwete kwa kuanzisha Taasisi hii na napenda nikuahidi tena kuwa Serikali ninayoingoza itashirikiana na karibu sana na Taasisi yako. Nawaomba pia wadau mbalimbali waiunge mkono Taasisi hii. Nawashukuru na kuwapongeza wadhamini waliojitolea kumsaidia Rais wetu Mstaafu katika kuendesha Taasisi hii. Niwaombe pia Mabalozi, hususan wa nchi za Afrika, mlioshiriki katika uzinduzi huu, kuitangaza Taasisi kwenye nchi zenu. Kama mlivyosikia, Taasisi hii sio kwamba itaendesha shughuli hapa Tanzania pekee bali kwenye Bara zima la Afrika. Hivyo, nawasihi muitangaze na kuiunga mkono.

Jambo la pili, napenda kuahidi kuwa Serikali ya Awamu ya Tano itashirikiana na taasisi zote za kiraia zinazofanyakazi hapa nchini zenye lengo la kuwaletea maendeleo Watanzania. Hata hivyo, niwe mkweli, Serikali ninayoingoza, kamwe; haitashirikiana au kuifumbia macho taasisi yoyote ya kiraia yenye malengo ya kuvuruga amani ya nchi yetu au kuharibu maadili ya Watanzania. Taasisi kama ambayo Mheshimiwa Rais Mstaafu amezitolea mfano hivi punde, ambazo zinafadhiliwa ili kuvuruga amani na utulivu ndani ya nchi, kamwe hatutaziuga mkono.

Jambo la tatu na la mwisho, lakini sio mwisho kwa umuhimu, napenda kutoa shukrani zangu kwa Mheshimiwa Kikwete. Nafahamu nimemshukuru mara kadhaa. Lakini, nitaendelea kufanya hivyo kila wakati nikipata nafasi. Bila ya Mzee huyu, huenda leo mimi nisingekuwa Rais. Hivyo, namshukuru sana. Lakini pia, nawashukuru  viongozi wengine wastaafu, Mzee Mwinyi, Mzee Mkapa, Mzee Karume, Makamu wa Rais Mzee Bilal, Mawaziri Wakuu Wastaafu, Makamu Wenyeviti wastaafu wa CCM kwa kunilea na kuniongoza. Sina cha kuwalipa zaidi ya kusema ahsanteni. Naahidi nitaendelea kuwaenzi. Niwaombe Watanzania wote tuendelee kuwaenzi wazee na wastaafu wetu. Na niseme tu kuwa, binafsi, kila ninapokutana na Marais wastaafu, Mzee Mwinyi, Mzee Mkapa, Mzee Kikwete, Mzee Karume pamoja na viongozi wengine wastaafu, huwa najisikia faraja sana.  Wanaifundisha na kuniongoza. Na hii ndio sifa yetu kubwa sisi Watanzania. Sio kwenye nchi nyingi, utakuta viongozi wastaafu; au viongozi wastaafu na waliopo madarakani; wanakutana na kukaa pamoja. Sehemu nyingine jambo hili haliwezekani kabisa. Na mifano ipo mingi.

Baada ya kusema hayo, sasa ninayo furaha kutamka kuwa Taasisi ya Jakaya Mrisho Kikwete imezunduliwa Rasmi. Naitakia mafanikio mema na makubwa Taasisi hii.

Mungu Mbariki Rais Mstaafu Jakaya Mrisho Kikwete!

Mungu Wabariki Marais na Viongozi wengine Wastaafu!

Mungu Ibariki Taasisi ya Jakaya Mrisho Kikwete!

Mungu Zibariki Taasisi zote za Kiraia zenye nia njema na Nchi yetu!

Mungu Ibariki Tanzania!

“Ahsanteni sana kwa kunisikiliza”

HOTUBA YA MHE. DKT. JOHN POMBE JOSEPH MAGUFULI, RAIS WA JAMHURI YA MUUNGANO WA TANZANIA KWENYE UZINDUZI WA NYUMBA ZA ASKARI POLISI ARUSHA, TAREHE 7 APRILI, 2018

Mheshimiwa Dkt. Mwigulu Nchemba,

Waziri wa Mambo ya Ndani ya Nchi;

Mheshimiwa Mhandisi Hamad Masauni;

Naibu Waziri wa Mambo ya Ndani ya Nchi;

Mheshimiwa Mrisho Gambo,

Mkuu wa Mkoa wa Arusha;

Katibu Mkuu wa Wizara ya Mambo ya Ndani;

Mheshimiwa Simon Sirro, Inspekta Jenerali

wa Polisi pamoja na Wakuu wa Vyombo

vya Ulinzi na Usalama mliopo;

Waheshimiwa Viongozi wengine wa Serikali mliopo;

Viongozi wa Vyama vya Siasa na Dini mliopo;

Maafisa na Askari wa Jeshi la Polisi;

Waheshimiwa Wageni Wote Waalikwa;

Ndugu wana- Habari;

Wananchi wa Arusha, Mabibi na Mabwana:

Nitumie fursa hii, kwanza kabisa, kumshukuru Mwenyezi Mungu aliyetupa uhai na kutuwezesha kukutana siku ya leo. Kama mnavyofahamu, tarehe kama ya leo, miaka 46 iliyopita, nchi yetu ilimpoteza mmoja wa viongozi mahiri na shupavu, Hayati Mzee Abeid Aman Karume, ambaye aliuawa kwa kupigwa risasi tarehe 7 Aprili, 1972 wakati akiwa  anacheza bao na marafiki zake kwenye Makao Makuu ya Ofisi ya CCM Kisiwandui, zilizopo Unguja, Zanzibar.

Kwa heshima yake, naomba sote tusimame kwa dakika moja ili tuweze kumkumbuka Kiongozi wetu huyu, ambaye alikuwa mwanamapinduzi na mtetezi mkubwa wa wanyonge. Tuzidi kumwombea kwa Mwenyezi Mungu aipumzishe roho yake mahali pema peponi. Amina.  

Ndugu Wananchi, Mabibi na Mabwana;

Wakati anauwawa, Hayati Mzee Karume alikuwa Rais wa Zanzibar na Makamu wa Kwanza wa Rais wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania. Wazanzibar na Watanzania kwa ujumla, tunamkumbuka Hayati Mzee Karume kwa mambo mengi. Yeye ndiye aliongoza Mapinduzi Matukufu ya Zanzibar ya tarehe 12 Januari, 1964 ambayo ndiyo yalihitimisha utawala wa Sultan na vibaraka wake. Aidha, Mzee Karume pamoja na Hayati Baba wa Taifa letu, Mwalimu Julius Kambarage Nyerere, ndio walioasisi Muungano wa nchi yetu; Jamhuri ya Muungano wa Tanzania.

Wao ndio waliosaini Hati za Muungano baada ya kufikia makubaliano ya kuziunganisha nchi zao mbili, yaani Jamhuri ya Tanganyika na Jamhuri ya Watu wa Zanzibar. Hii maana yake ni kwamba, bila ya jitihada za Hayati Mzee Karume, huenda Zanzibar bado ingekuwa ipo chini ya utawala wa Sultan, kupitia vibaraka wake; na huenda pia Taifa jipya la Tanzania, ambalo baadaye mwezi huu linafikisha miaka 54, lisingezaliwa.

Ndugu Wananchi, Mabibi na Mabwana;

Ukiachilia mbali mchango huo mkubwa alioutoa, Wazanzibar na Watanzania kwa ujumla tutaendelea kumkumbuka Hayati Mzee Karume kwa uamuzi wake wa kugawa ardhi bure kwa wananchi pamoja na kujenga nyumba kwa ajili ya watu wasiojiweza. Leo hii ukienda Zanzibar, utaziona nyumba zilizojengwa na Hayati Mzee Karume wakati wa uongozi wake.

Kwa kutambua mchango mkubwa alioutoa Mzee Karume kwa nchi yetu, Serikali iliamua tarehe 7 Aprili ya kila mwaka iwe siku ya mapumziko (Karume Day). Lengo ni kuwapa Watanzania fursa ya kumkumbuka lakini pia kutafakari namna ya kuenzi maisha yake. Hivyo basi, leo tunapoadhimisha miaka 46 ya Kifo cha Mzee Karume, nawasihi Watanzania tuenzi maisha yake, hususan kwa kulinda uhuru wetu, kudumisha amani na umoja wetu, pamoja na kuchapa kazi kwa bidii. Haya ndiyo mambo ambayo Mzee Karume aliyapigania sana enzi za uhai wake.

Waheshimiwa Viongozi, Mabibi na Mabwana;

Kama nilivyoeleza hivi punde kuwa, moja ya mambo ambayo sisi Watanzania tutaendelea kumkumbuka Mzee Karume, ni uamuzi wake wa kuwajengea wananchi nyumba. Nami leo nimefurahi kuja hapa Arusha, ambapo pamoja na kuiadhimisha Siku hii ya Karume Day, muda mfupi uliopita, nimepata fursa ya kuzindua nyumba 31 za Jeshi la Polisi. Inspekta Jenerali wa Polisi Simon Sirro ameeleza hivi punde kuwa tarehe 27 Septemba, 2017 jumla ya nyumba 13 za askari polisi ziliteketea kwa moto; na kuziacha takriban familia 14 bila makazi ya kuishi.

Kufuatia tukio hilo la kusikitisha, Serikali pamoja na kuzitafutia makazi ya muda familia hizo, ilitoa shilingi milioni 250 kwa ajili ya kujenga nyumba mpya 13. Na kama mlivyosikia, Wafanyabiashara wa Mkoa wa Arusha nao walichangishana na kufanikiwa kupata fedha za kujenga nyumba 18. Hivyo, leo nimezindua jumla ya nyumba 31. Hii ina maana kuwa janga lile la moto, pamoja na kwamba lilituhuzunisha sana, limeleta neema. Kwa “Kisukuma” hii unaweza kusema “It was a blessing in disguise”. Ziliungua nyumba 13, lakini sasa zimejengwa nyumba 31.

Waheshimiwa Viongozi, Mabibi na Mabwana;

Nitumie fursa hii kuwashukuru wananchi wa Arusha, kwanza kwa misaada mbalimbali mliyotoa wakati lilipotokea janga la moto. Nimeambiwa kuwa, wana-Arusha mlitoa chakula, maji, dawa, n.k., kwa waathirika. Nawashukuru na kuwapongeza sana.

Pili, na kwa namna ya pekee kabisa, napenda nitoe shukrani zangu nyingi kwa wananchi waliochangisha fedha zilizowezesha kujengwa kwa nyumba hizo 18. Ahsanteni sana wananchi wa Arusha. Na napenda kusema kuwa, kupitia kwenu wana-Arusha, mimi binafsi nimejifunza jambo, na hasa baada ya kufahamu kuwa nyumba hizi 31 zimejengwa kwa takriban shilingi milioni 700. Nimebaini kuwa kama nikitoa shilingi bilioni 10, na fedha hizo zikasimamiwa na kutumika vizuri, tunaweza kujenga nyumba nyingi kwenye mikoa mbalimbali nchini na hivyo kupunguza tatizo la makazi kwa askari wetu.

Na kwa kweli baada ya kufahamu hilo, na pia baada ya kusikia maelezo mazuri kutoka kwa Inspekta Jenerali wa Polisi na kushuhudia maonesho ya kijasiri kutoka kwa askari wetu wa Jeshi la Polisi, napenda kutumia fursa hii kuahidi kuwa Serikali itatoa shilingi bilioni 10 kwa Jeshi la Polisi ili ziweze kuzitumia kujenga nyumba za askari wa ngazi za chini katika mikoa mbalimbali nchini. Niwaombe Wakuu wa Mikoa mingine pamoja na wananchi kwa ujumla, wakiwemo Waheshimiwa Wabunge, nanyi kuangalia uwezekano wa kusaidia jitihada za Serikali za kupunguza tatizo la makazi kwa askari wetu. Mimi wakati nikiwa Mbunge nakumbuka niliwahi kutoa shilingi milioni 25 kutoka Mfuko wa Jimbo kuchangia ujenzi wa nyumba za askari kwenye Jimbo langu.

Ndugu Wananchi, Mabibi na Mabwana;

Jeshi letu la Polisi linapaswa kuungwa mkono kutokana na kazi nzuri na kubwa linayoifanya. Nchi yetu ipo salama na ina amani kutokana na kazi nzuri inayofanywa na Jeshi la Polisi kwa kushirikiana na vyombo vingine vya ulinzi na usalama. Kama isingekuwa vyombo vyetu vya ulinzi na usalama, huenda amani tunayojivunia hivi sasa isingekuwepo. Na hii ndio maana huwa nawashangaa sana baadhi ya watu, wakiwemo wanasiasa wenzangu, ambao kila siku hawachoki kubeza na kulikebehi Jeshi letu la Polisi. Huwa nawashangaa sana.

Ninyi wananchi ni mashahidi; miezi michache tu iliyopita, katika Mkoa wa Pwani, sehemu za Ikwiriri, Kibiti na Rufiji, watu walikuwa wakiuawa kila kukicha. Jumla ya watu 59, (raia 42 na askari 17) waliuawa. Na jambo la kushangaza na kusikitisha ni kwamba, wengi waliouawa walikuwa viongozi wa Serikali na Chama cha Mapinduzi. Lakini kutokana na kazi nzuri iliyofanywa na askari wetu wa Jeshi letu la Polisi pamoja na vyombo vingine vya ulinzi na usalama, hivi sasa vitendo hivyo vimekomeshwa. Hali ni shwari; na wananchi wanaendelea na shughuli zao kama kawaida.

Nitumie fursa hii kulipongeza sana Jeshi la Polisi kwa kufanikiwa kukomesha vitendo hivyo vya uhalifu. Napenda niwahakikishie kuwa Watanzania wengi wanathamani na kutambua kazi yenu. Kebehi zinazotolewa dhidi yenu na watu wachache zisiwayumbishe au kuwakatisha tamaa. Serikali ipo pamoja nanyi. Tutaendelea kuliboresha Jeshi lenu pamoja na vyombo vingine vya ulinzi na usalama, hususan kwa kuwapatia vifaa na zana za kisasa. Zaidi ya hapo, tutaendelea kuboresha mazingira yenu ya kazi pamoja na maslahi yenu. Inspekta Jenerali wa Polisi ameeleza baadhi ya mambo ambayo Serikali inafanya katika kuliboresha Jeshi la Polisi.

Ndugu Wananchi, Mabibi na Mabwana;

Nitumie fursa hii kujibu pia baadhi ya maombi ambayo hivi Inspekta Jenerali wa Polisi amewasilisha kupitia Risala yake. Niseme tu kwamba maombi yenu yote nimeyapokea na Serikali itayafanyia kazi. Lakini kuhusu ombi lenu la kupewa kibali cha kuajiri askari wapya, niziagiza mamlaka husika kutoa kibali kwa Jeshi la Polisi kuajiri askari wapya 1,500. Hata hivyo, nitoe wito kwa Jeshi la Polisi, kuhakikisha watakaoajiri wawe ni wale tu waliohitimu vizuri mafunzo ya Jeshi la Kujenga Taifa (JKT). Na kuhusu ombi la kupandishwa vyeo Maafisa wa Polisi, nawagiza mkakamilishe uchambuzi wenu wa ndani na kisha mniletee mapendekezo ya askari wanaostahili kupandishwa vyeo. Lakini hapa pia nitoe angalizo, msimpendelee au kumwonea mtu yeyote. Majina mtakayoleta yawe ni wale tu ya wanaostahili kupandishwa.

Sambamba na hayo, napenda kutumia fursa hii kuwahimiza Viongozi wa Jeshi la Polisi kurekebisha kasoro ndogo ndogo chache zilizopo ndani ya Jeshi lenu, ambazo zimekuwa zikichafua sifa yenu nzuri. Wapo askari wachache; wachache sana, ambao wanalichafua Jeshi lenu. Wanapenda kuchukua rushwa, wanawanyanyasa wananchi, ikiwemo kuwabambikizia wananchi kesi. Rekebisheni mapungufu haya, kwanza, kwa kuongeza umakini katika kuajiri; pili, imarisheni mafunzo mnayotoa kwa askari; na tatu, kwa wale wachache watakaothibitika kufanya vitendo vyenye kulichafua Jeshi lenu, msisite kuwachukulia hatua kali za kinidhamu. Nimefurahi Inspekta Jenerali umeeleza baadhi ya hatua za kinadhamu mnazozichukua kwa baadhi ya askari wanaokiuka miiko na maadili ya Polisi. Endeleni kuchukua hatua hizo.

Waheshimiwa Viongozi;

Ndugu Wananchi;

Mabibi na Mabwana;

Leo ni Siku ya Kumbukumbu ya Hayati Mzee Karume. Nimeitumia siku hii pia kufanya uzinduzi wa nyumba 31 za Jeshi la Polisi hapa Arusha. Hata hivyo, haitakuwa vyema kuhitimisha hotuba yangu bila kuwaeleza wana-Arusha mipango na mikakati mbalimbali ambayo Serikali yenu inaitekeleza kwa lengo la kuleta maendeleo kwa nchi yetu.

Tangu tuingie madarakani, takriban miaka miwili na nusu iliyopita, Serikali ya Awamu ya Tano, kwa nia ya kuendeleza jitihada zilizofanywa na Awamu zilizotangulia, imechukua hatua mbalimbali zenye lengo la kuleta maendeleo kwa nchi yetu. Tumeimarisha nidhamu kwenye utumishi wa umma; tumeongeza mapambano dhidi ya rushwa na ufisadi pamoja na biashara haramu ya dawa za kulevya. Aidha, tumeimarisha usimamizi na ulinzi wa rasilimali zetu, ikiwemo madini na maliasili mbalimbali. Bila shaka, jana mmeshuhudia nimezindua Ukuta pale Mererani ili kudhibiti wizi na utoroshaji wa madini yetu ya Tanzanite.

Sambamba na hayo, tumeongeza ukusanyaji mapato. Kwa mujibu wa Takwimu zilizotolewa mara ya mwisho na Mamlaka ya Mapato (TRA), mwezi Desemba 2017, tulikusanya shilingi trilioni 1.6. Haijawahi kutokea nchi yetu kukusanya mapato makubwa ya kodi kiasi hicho. Na napenda kutumia fursa hii kuwapongeza wana-Arusha na Watanzania kwa ujumla kwa kuitikia vizuri wito wa Serikali wa kulipa kodi. Nchi yetu ni lazima tuijenge sisi wenyewe. Hatuna mjomba wala shangazi wa kuja kutujengea.

Wageni Waalikwa, Mabibi na Mabwana;

Kutokana na kuongeza ukusanyaji mapato, tumeweza kutekeleza miradi mbalimbali ya maendeleo na kuboresha huduma za jamii. Tayari mmesikia kuhusu hatua tunazochukua kwenye afya na elimu. Lakini tunajenga pia barabara. Hapa Arusha, tayari tumekamilisha ujenzi wa barabara ya njia nne yenye urefu wa kilometa 14.1 kutoka Sakina hadi Tengeru, kwa gharama ya shilingi bilioni 72.09; na ujenzi wa Barabara ya Mchepuko wa Kusini “Southern Bypass” unaendelea. Vilevile, kwenye Barabara ya Mto wa Mbu – Ngarasero hadi Loliondo, tumeanza ujenzi wa kipande cha Waso – Sale chenye urefu wa kilometa 49 kwa gharama ya shilingi bilioni 87. Halikadhalika, TARURA imetengewa takriban shilingi bilioni 6.28 kufanya ukarabati wa barabara mbalimbali za mijini na vijijini katika Mkoa huu wa Arusha, ambazo hazipo chini ya TANROADS.

Tunakarabati njia ya reli kutoka Tanga kuja hapa Arusha ili kurahisisha usafiri na usafirishaji.   Tunapanua bandari zetu kuu za Dar es Salaam, Mtwara na Tanga kwa gharama ya takriban shilingi trilioni 1.2. Tunataka wananchi wa Arusha wapokee mizigo yao katika Bandari ya Tanga na waisafirishe kwa reli hadi hapa. Tunavipanua pia viwanja vyetu vikubwa vya ndege vya Dar es Salaam na KIA kwa gharama ya shilingi bilioni 650.  Tunatumia fedha nyingine takriban shilingi bilioni 500 katika kujenga au kufanya marekebisho ya viwanja vya ndege 11 kwenye Mikoa mbalimbali ili kutekeleza Sera yetu ya Usafirishaji, ambayo inaelekeza kila Mkoa kuwa na Kiwanja cha Ndege. Tumenunua pia ndege mpya sita. Tunachukua hatua hizi ili kukuza sekta ya utalii nchini. Ninyi wana-Arusha mnafahamu vizuri, asilimia 70 ya Watalii duniani hutumia usafiri wa anga. Hivyo basi, bila kuimarisha usafiri wa anga ni vigumu kukuza sekta ya utalii.

Sambamba na hayo, tunatekeleza pia miradi ya maji karibu kwenye kila mkoa nchini. Mathalan, hapa Arusha, tunatekeleza mradi mkubwa wa kuchimba visima virefu 56 kwa gharama ya shilingi bilioni 476, ambazo tumekopeshwa kwa masharti nafuu na Benki ya Maendeleo ya Afrika. Mkuu wa Mkoa amenieleza suala la kodi ya ongezeko la thamani ambalo linachelewesha utekelezaji wa mradi huo. Tatizo hilo tutalishughulikia ili mradi huo uweze kukamilika.

Waheshimiwa Viongozi;

Ndugu wana-Arusha, Mabibi na Mabwana;

Mbali na kutekeleza miradi ya maendeleo na kuboresha huduma za jamii, tunaendelea kushughulikia kero nyingine zenye kuwakabili wananchi wetu, hususan wananchi wa kipato cha chini. Tumepunguza utitiri wa kodi kwenye kilimo, mifugo na uvuvi. Tumeanza usajili wa wajasiliamali wadogo (mama lishe, machinga, n.k) kwa kuwapatia vitambulisho maalum vitakavyowawezesha kuendesha shughuli zao kwa uhuru bila kubughudhiwa.

Haya ni baadhi tu ya mambo ambayo tumetekeleza katika kipindi cha miaka miwili na nusu iliyopita. Yapo mengine mengi, ambayo kwa sababu ya muda siwezi kutaja. Hivyo basi, nitumie fursa kuwasihi wana-Arusha na Watanzania kuendelea kuiunga mkono Serikali, hususan kwa kudumisha amani na umoja wetu na bila kusahau kuchapa kazi kwa bidii. Amani ndio msingi wa maendeleo. Nawapogeza wana-Arusha hivi sasa mpo mstari wa mbele katika kudumisha amani. Hii imefanya hata shughuli za kiuchumi, ikiwemo utalii na ujenzi wa viwanda, ziendelee kustawi na kushamiri. Nimeambiwa mpaka sasa mmejenga viwanda vipya 46. Hongereni sana wana-Arusha.

Nawasihi muendelee kudumisha amani, lakini pia toeni ushirikiano kwa viongozi wenu wote. Maendeleo hayana chama. Hii ndio sababu ilinifanya kabla ya kuanza kuhutubia niwape fursa Waheshimiwa Wabunge wote wa Arusha kueleza shida na kero zilizopo kwenye majimbo yao. Na napenda nitumie fursa hii kuwahakikishia Waheshimiwa Wabunge wote kuwa kero zenu nimezichukua na tutazishughulikia. Lakini niwe mkweli, suala la kuwapa ng’ombe Wafugaji wa Kimasai ambalo Mbunge wa Longido amenieleza, hilo Serikali haitafanya kwa vile hilo sio jukumu la Serikali. Jukumu la Serikali ni kuwawekea wananchi mazingira mazuri ya kuendesha shughuli zao za maendeleo, ikiwemo kutekeleza miradi ya maji, kujenga barabara, n.k., lakini sio kutoa ng’ombe bure.  Hilo, kwa kweli, hatutafanya.

Waheshimiwa Viongozi;

Mabibi na Mabwana;

Nimezungumza mengi. Naomba nihitimishe kwa kurudia tena kuwaomba Watanzania kuitumia Siku hii ya Kumbukumbu ya Hayati Mzee Karume kutafakari mchango wake na kuuenzi. Aidha, napenda kuwashukuru tena viongozi wa Jeshi la Polisi kwa kunialika kuzindua nyumba 31 za askari polisi hapa Arusha. Nawapongezeni pia kwa kazi nzuri na kubwa mnazozifanya. Nawapongeza pia wale wote walioshiriki kwenye maonesho na burudani mbalimbali. Kila mtu aliyeko hapa, amefurahi. Hongereni na tunawashukuru sana.

Wito wangu kwenu endeleeni kuchapa kazi kwa bidii. Msimuogope au kumwonea mtu yeyote. Vilevile, jitahidini kurekebisha kasoro ndogo ndogo zilizomo kwenye Jeshi letu. Na katika hili, napenda niseme kuwa lipo jambo jingine moja ambalo huwa naona kila mara likifanywa na viongozi wa Jeshi la Polisi japokuwa huwa halinifurahishi sana. Jambo lenyewe ni kuwaona askari polisi wakishiriki shughuli za uchomaji wa mashamba ya bangi. Mimi nadhani hiyo sio kazi ya Jeshi la Polisi. Kazi yenu ni kuwakamata wahalifu. Hivyo basi, badala ya ninyi kuchoma bangi, hakikisheni mnawakamata wahusika ili wao wenyewe ndio wafanye kazi ya kuchoma mashamba hayo. Mkifanya ninyi mnalidhalilisha Jeshi lenu.

Mwisho lakini sio mwisho kwa umuhimu, napenda nitumie fursa hii kuwashukuru wana-Arusha, mkiongozwa na Mkuu wenu wa Mkoa, Mrisho Gambo, kwa mapokezi yenu makubwa. Tangu nimechaguliwa kuwa Rais nimekuja Arusha mara nyingi. Lakini, mara zote nimepata mapokezi mazuri. Ahsanteni sana wana-Arusha.

Baada ya kusema hayo: Mungu Libariki Jeshi la Polisi!

Mungu Wabariki Wana-Arusha!

Mungu Ibariki Tanzania!

“Ahsanteni sana kwa kunisikiliza”

Mheshimiwa Medard Kalemani, Waziri wa Nishati;

Waheshimiwa Mawaziri mliopo;

Mheshimiwa Paul Makonda,

Mkuu wa Mkoa wa Dar es Salaam;

Mheshimiwa Katibu Mkuu wa Wizara ya Nishati;

Bwana Hiroyuki Kubota, Mwakilishi wa Balozi

wa Japan nchini;

Waheshimiwa Wabunge mliopo mkiongozwa na

Mbunge wa hapa Mheshimiwa Bonna Kaluwa;

Dkt. Alexander Kyaruzi, Mwenyekiti wa Bodi

ya Wakurugenzi ya TANESCO;

Dkt. Tito Mwanuka, Mkurugenzi Mtendaji wa TANESCO;

Mwakilishi Mkuu wa Shirika la Maendeleo la Japan (JICA);

Mwakilishi Mkazi wa Benki ya Sumitomo Mitsui

Corporation ya Japan;

Waheshimiwa Viongozi wengine wa Serikali mliopo;

Waheshimiwa Viongozi wa Vyama vya Siasa na Dini mliopo;

Waheshimiwa Wageni wengine Waalikwa;

Wananchi Wenzangu, Mabibi na Mabwana:

Awali ya yote, napenda kumshukuru Mwenyezi Mungu kwa kutuwezesha kukutana hapa. Aidha, namshukuru Mheshimiwa Waziri na Viongozi wa Wizara ya Nishati kwa kunialika kuja kuzindua Mradi huu wa Kufufua Umeme Megawati 240 kwa kutumia gesi asilia hapa Kinyerezi. Ahsanteni sana. Nawashukuru pia wananchi wa Kinyerezi kwa kujitokeza kwenu kwa wingi kushuhudia tukio hili, licha ya mvua nyingi kuendelea kunyesha. Ahsanteni sana wana-Kinyerezi.

Naomba pia mniruhusu nitumie fursa hii, hapa mwanzoni kabisa, niipongeze Wizara ya Nishati pamoja pamoja na Shirika la Umeme Tanzania (TANESCO) kwa kazi nzuri mnayoifanya. Waswahili husema “mnyonge mnyogeni lakini haki yake mpeni”. Siku hizi, TANESCO, mnajitahidi sana kufanya kazi. Hongereni sana. Endeleeni hivyo hivyo. Serikali ipo pamoja nanyi. Nampongeza Mkandarasi, Kampuni ya Sumitomo Corporation ya Japan, kwa kuutekeleza mradi huu kwa haraka. Kama tulivyosikia, Mradi huu, ambao unatekelezwa kwa kutumia teknolojia ya kisasa ya combined cycle (yaani gesi na mvuke unaozalishwa na mtambo wa kufufua umeme), awali ulipangwa kukamilika mwezi Septemba 2018, lakini leo mwezi Aprili 2018, tayari. Hongera sana kwa Kampuni ya  Sumitomo.  Mmetekeleza kwa vitendo dhana yetu ya “Hapa Kazi Tu”. Nawapongeza na kuwashukuru pia kwa kutoa ajira nyingi kwa Kitanzania. Nimeambiwa kuwa kati ya  wafanyakazi takriban 2,000 wa Kampuni hii ambao wameshiriki kwenye utekelezaji wa Mradi huu, asilimia 95 ni Watanzania. Hii maana yake ni kwamba fedha nyingi za kutekeleza Mradi huu zimebaki hapa nchini. Tunawashukuru sana.

Waheshimiwa Viongozi, Mabibi na Mabwana;

Umeme ni injini na mhimili muhimu katika ukuzaji uchumi na kuboresha maisha ya binadamu. Umeme unachochea shughuli za uzalishaji na hivyo kutoa fursa za ajira na kuboresha maisha ya watu.  Azma na dhamira yetu ya kujenga uchumi wa viwanda haiwezi kutimia bila ya kuwa na umeme wa kutosha na wa uhakika. Ni kwa sababu hiyo, inatia moyo sana kuona kuwa, pamoja na matatizo tuliyonayo ambayo nitayaeleza muda mchache ujao, hali ya umeme nchini sio mbaya sana. Mmesikia hivi punde kuwa mahitaji ya umeme nchini hivi sasa ni Megawati 1,051, lakini tunaozalisha ni Megawati 1,513.3. Haya ni mafanikio makubwa ambayo hatuna budi kujipongeza.

Hata hivyo, pamoja na takwimu hizo za kutia matumaini, ni wazi kuwa jitihada za makusudi zinahitajika ili tuweze kuwa na umeme unaokidhi mahitaji ya uchumi wa kisasa. Mathalan, sisi leo tunajivunia kuwa na Megawati 1,513.3; lakini yapo Mataifa mengine, wakiwemo marafiki zetu wa karibu, ambao wana umeme mwingi zaidi. Kwa mfano, wenzetu wa Ethiopia wana takriban Megawati 4,300 na hivi sana wanakamilisha ujenzi wa Bwawa la kuzalisha Megawati nyingine 6,000. Hii peke yake inaonesha kuwa jitihada za makusudi zinahitajika ili kuongeza uzalishaji wa umeme nchini.

Lakini ukiachilia mbali mfano huo, utafiti uliofanywa na Ofisi yetu ya Takwimu mwaka 2015, ulionesha kuwa asilimia 36.6 tu ya Watanzania ndio walikuwa wameunganishwa na umeme, bila shaka, hivi sasa itakuwa imeongezeka. Zaidi ya hapo, Watanzania wengi, takriban asilimia 60 wanatumia mkaa, kuni au mafuta ya taa kupata nishati. Hali hii imechangawia na bei ya umeme nchini kuwa juu na hasa kwa kuwa umeme wetu mwingi vado unazalishwa kwa kutumia mafuta (dizeli); na kama mnavyofahamu baadhi ya mikataba ya kuzalisha umeme tuliyoingia ni mibovu. Athari za kutumia kuni na mkaa zinafahamika. Kwanza, inachangia kuharibu mazingira, ambapo katika nchi yetu inakadiriwa kuwa kila mwaka tunapoteza hekta 400,000 za misitu. Pili, matumizi ya kuni na mkaa yana athari nyingi za kiafya.

Waheshimiwa Viongozi, Mabibi na Mabwana:

 Ni kutokana na sababu hizo, uzalishaji wa umeme imekuwa kipaumbele cha Serikali ya Awamu ya Tano. Na hii ndio sababu leo nimefurahi kuja hapa kuzindua mradi huu wa Kinyerezi II ambao utaongeza kwenye Gridi yetu ya Taifa Megawati 240. Nitumie fursa hii kuishukuru Serikali ya Japan kwa kushirikiana nasi katika kutekeleza mradi huu. Kama mlivyosikia, gharama za mradi huu ni Dola za Marekani milioni 344, sawa na shilingi bilioni 758. Serikali yetu imetoa Dola za Marekani milioni 51.6 sawa na takriban shilingi bilioni 120, na wenzetu wa Japan wametupatia Mkopo wa Masharti nafuu wa Dola za Marekani milioni 292.4. Tunawashukuru sana. Nimefurahi kuona kuwa katika shughuli hii tunaye Mwakilishi wa Balozi wa Japan, Bw. Kubota, pamoja na Wawakilishi wa Shirika la Maendeleo la Japan (JICA) na Benki ya Maendeleo ya Japan. Tunaomba mtufikishie shukrani zetu nyingi kwa Mfalme, Waziri Mkuu pamoja na Wananchi wote wa Japan.

Waheshimiwa Viongozi, Mabibi na Mabwana:

Mbali na mradi huu wa Kinyerezi II, hivi sasa tunafanya upanuzi wa Kinyerezi I ili kuuongezea wa kuzalisha umeme kutoka Megawati 150 za sasa hadi kufikia Megawati 325. Mradi huu ambao unatekelezwa na Serikali kwa asilimia 100 kwa gharama ya Dola za Marekani milioni 188, takriban shilingi bilioni 400, nao nimeambiwa unatarajia kukamilika mwakani (2019).  Miradi mingine ya kuzalisha umeme kwa kutumia gesi asilia ambayo ipo kwenye hatua mbalimbali ni Kinyerezi III utakaozalisha Megawati 600, Kinyerezi IV Megawati 330, Mradi wa Mtwara Megawati 300, Somanga Fungu Megawati 330, n.k. Lakini, zaidi ya hapo, hivi sasa tupo mbioni kuanza utekelezaji wa Mradi mkubwa wa kuzalisha umeme wa maji wa Stiglier’s Gorge, ambao utatoa Megawati 2,100. Ni matumani yangu kuwa Wizara ya Nishati itakamalisha mapema taratibu za kumpata Mkadarasi wa kutekeleza mradi huo.

Lengo letu ni kwamba, ikifika mwaka 2020, nchi yetu iwe na angalau Megawati 5,000. Na tukiweza kutimiza lengo hilo, tutaanza kuwabana TANESCO nao wapunguze bei ya umeme. Nchi yetu ina vyanzo vingi vya kuzalisha umeme, ikiwemo gesi asilia, maji, jua, upepo, makaa ya mawe, nyuklia, n.k. Hivyo, haiwezekani bei ya umeme iendelee kuwa juu. Nitumie fursa hii kukaribisha makampuni au watu binafsi kuwekeza kwenye sekta ya umeme nchini. Lakini nitoe angalizo kwamba hatutakuwa tayari kushirikiana na wawekezaji matapeli na wenye nia ya kujinufaisha wao zaidi.

Waheshimiwa Viongozi, Mabibi na Mabwana:

  Kama mjuavyo, ili umeme uweze kumfikia mtumiaji una hatua tatu muhimu. Hatua ya kwanza, ni kufufua au kuzalisha umeme wenyewe. Pili, usafirishaji; na tatu ni usambazaji. Hivyo basi, mbali na mipango na mikakati ya kuzalisha au kufufua umeme ambayo nimetoka kuielezea hivi punde, Serikali pia inatekeleza miradi mikubwa ya kusafirisha umeme. Hivi karibuni tumekamilisha mradi wa kusafirisha umeme wa msongo wa kilovoti 400 kutoka Iringa hadi Shinyanga umbali wa wa kilometa 632. Miradi ya msongo wa kilovoti 400 kutoka Singida - Namanga umbali wa kilometa 414; Mbeya – Nyakanazi msongo wa kilovoti 400; na Makambako – Songea kilovoti 250 nayo inaendelea.

Kuhusu miradi ya usambazaji umeme, hivi sasa tupo kwenye utekelezaji wa Mradi mkubwa wa Kupeleka Umeme Vijijini Awamu ya Tatu ambapo tunalenga ikifika mwaka 2020/2021 vijiji vyote nchini viwe vimefikiwa na miundombinu ya umeme. Hadi kufikia mwezi Desemba 2016 takriban vijiji 4,395 kati ya 12,268 tayari vilikuwa vimefikiwa na miundombinu ya umeme. Hivyo, Awamu hii ya Tatu utafikisha kwenye vijiji vilivyosalia ambavyo idadi yake ni 7,873. Ni matumaini yangu kuwa kutokana na hatua tunazochukua, baada ya muda mfupi ujao, nchi yetu itakuwa sio tu na umeme wa kutosha, bali pia umeme wa uhakika na wenye kupatikana kwa gharama nafuu. Na hii ndio moja ya sababu iliyonisukuma kuigawa Wizara ya Nishati na Madini ili kuwa Wizara ya Nishati peke yake na Madini peke yake.

Waheshimiwa Viongozi, na Ndugu Wananchi;

Nimekuja hapa kwa ajili ya kuzindua Mradi wa Kufufua Umeme Megawati 240 wa Kinyerezi unaotumia teknolojia ya kisasa ya combined cycle. Tayari nimemshukuru Mheshimiwa Waziri kwa kunialika. Nimeipongeza Wizara, TANESCO pamoja na Mkandarasi kwa kumaliza mradi mapema. Nimewashukuru marafiki zetu wa Japan kwa kutupatia mkopo wa masharti nafuu; na nimeeleza mikakati tuliyonayo ya kuimarisha upatikanaji wa umeme nchini. Hata hivyo, kabla sijahitimisha, napenda nieleze masuala machache ya mwisho.

Kwanza, napenda kuhimiza Wizara ya Nishati, kupitia TANESCO na REA, kuongeza kasi ya kuunganishia wananchi umeme. Niwaombe wananchi nanyi mchangamkie fursa za kuunganishiwa umeme. Serikali imepunguza gharama za kuunganisha umeme kwa kiwango kikubwa. Sambamba na hilo, naziomba taasisi za umma na binafsi, za hapa nchi na nje ya nchi, kuongeza kasi au kuchangamkia fursa ya kusambaza gesi asilia kwa wananchi ili kupunguza athari za matumizi ya mkaa na kuni nchini. Changamkieni pia fursa za kusambaza umeme wa jua.

Pili, Mkurugenzi Mtendaji wa TANESCO ameeleza kuwa channgamoto kubwa iliyokumba mradi huu ni kodi na tozo mbalimbali ambazo zimeongeza gharama za mradi kutoka Dola za Marekani milioni 344 hadi kufikia Dola za Marekani milioni 356.2. Nitumie fursa hii kurudia wito wangu kwa taasisi za Serikali kufanya kazi kwa karibu na  kwa ushirikiano, hususan katika kutekeleza miradi mikubwa ya maendeleo kama hii. Hivi majuzi nilikuwa Bohari ya Dawa kupokea msaada wa magari 181 kutoka Global Fund; nao waliilalamikia Mamlaka ya Chakula na Dawa (TFDA) kuwa kikwazo cha kutoa dawa bandarini. Magari ya Polisi yalikwama muda mrefu Bandari kwa sababu ya kodi. Niziombe basi, taasisi za Serikali kufanya kazi kwa ushirikiano; lakini bila kuathiri utendaji wenu.

Tatu, ni kwenu watani zangu wa Dar es Salaam. Serikali inahamia Dodoma, lakini dhamira yetu ya kuifanya Dar es Salaam kuwa Jiji la Kisasa bado ipo pale pale. Kama tulivyoahidi wakati wa kampeni, hivi sasa tunaendelea na ujenzi wa madaraja ya juu pale TAZARA na Ubungo ili kupunguza tatizo la foleni. Mwaka huu pia tunatarajia kuanza ujenzi wa Awamu ya Pili ya miundombinu ya magari ya mwendokasi kutoka Kariakoo kwenda Mbagala. Ujenzi wa Kiwanja cha Ndege unaendelea vizuri, na kama mlivyosikia jana tumeipokea ndege yetu nyingine mpya. Ujenzi wa Reli ya Kisasa kwenda Morogoro na Dodoma unaendelea. Bandari ya Dar es Salaam nayo inapanuliwa. Vilevile, Serikali imepata Mkopo kutoka Benki ya Dunia wenye thamani ya shilingi bilioni 660 ambazo zitatumika kujenga barabara zenye urefu wa kilometa 210, masoko, Stendi ya Mabasi pamoja mifereji mikubwa ya kilometa 40, ikiwemo katika Bonde la Msimbazi. Miradi hii imepangwa ikamilike mwaka 2020.

Kuhusu elimu, Mkoa wa Dar es Salaam unatengewa wastani wa shilingi bilioni 1 kila mwezi kwa ajili ya elimu bila malipo. Mwaka huu wa fedha, tayari umepokea shilingi bilioni 7.27; na tangu mpango huu uanze, umeshapokea shilingi bilioni 25.84. Sambamba na fedha hizo za elimu bila malipo, katika Mwaka huu wa Fedha, Mkoa umepokea shilingi bilioni 3.5 ili kujenga na kukarabati miundombinu, ambapo jumla ya shule za msingi 4 na sekondari 12 zinakarabatiwa, zikiwemo shule kongwe za Azania, Jangwani na Tambaza.

Kuhusu afya, ninyi ni mashahidi upatikanaji wa dawa katika vituo vya kutolea huduma za afya unazidi kuimarika. Ujenzi wa miundombinu unaendelea. Hospitali za Rufaa za Mkoa za Amana, Mwananyamala na Temeke zimeboreshewa miundombinu. Tunajenga hospitali za Wilaya ya Konondoni (Mabwepande) na Ilala (Kivule). Vituo vya afya vya Kimbiji (Kigamboni), Mtoni Kijichi, Charambe navyo vinakarabatiwa ili viwe na uwezo wa kutoa huduma za dharura, hususan upasuaji kwa wajawazito. Hospitali za Kitaifa zilizopo hapa Dar es Salaam, ikiwemo Muhimbili tunaendelea kuiboresha. Na kama mnavyofahamu, Hospitali ya Mloganzila nayo imeanza kazi na hivyo kupunguza mzigo kwa Muhimbili.

Haya niliyosema ni baadhi tu ya mambo ambayo tuliahidi na tumeanza kuyatekeleza. Niwaombe wana-Dar es Salaama na Watanzania kwa ujumla, endeleeni kuiunga mkono Serikali, lakini tushirikiane kuitunza amani yetu. Tusikubali watu wachache, kwa maslahi yao binafsi, watuondoe katika ajenda yetu ya maendeleo au watufarakanishe kwa misingi ya ukabila, udini, ukanda, n.k. Niliapa kuilinda amani ya nchi yetu, naahidi nitailinda kwa nguvu zangu zote.

Baada ya kusema hayo, sasa nipo tayari kutekeleza jukumu lililonileta hapa la Kuzindua Mradi wa Kufufua Umeme wa Kinyerezi utakaozalisha Megawati 240.

Mungu Ibariki Miradi yetu ya Umeme!

Mungu wabariki Wana-Dar es Salaam!

Mungu Ibariki Tanzania!

“Ahsanteni sana kwa kunisikiliza’

HOTUBA YA MHE. DKT. JOHN POMBE JOSEPH MAGUFULI,

RAIS WA JAMHURI YA MUUNGANO WA TANZANIA,

KWENYE HAFLA YA UZINDUZI WA MRADI WA KUSIMIKA MFUMO WA RADA NNE ZA KUONGOZA NDEGE

KWENYE VIWANJA VYA JULIUS NYERERE,

KILIMANJARO, MWANZA NA SONGWE

DAR ES SALAAM, TAREHE 2 APRILI, 2018

Mheshimiwa Prof. Makame Mbarawa, Waziri wa Ujenzi,

Uchukuzi na Mawasiliano;

Mheshimiwa Dkt. Sira Ubwa, Waziri wa Ujenzi,

Mawasiliano na Usafirishaji wa Zanzibar;

Waheshimiwa Mawaziri na Manaibu Waziri mliopo;

Mheshimiwa Paul Makonda, Mkuu wa Mkoa wa Dar es Salaam

pamoja na Wakuu wa Mikoa mingine mliopo;

Mwenyekiti wa Kamati ya Kudumu ya Bunge ya Miundombinu;

Waheshimiwa Wabunge mliopo hapa;

Waheshimiwa Makatibu Wakuu mliopo hapa;

Wakuu wa Vyombo vya Ulinzi na Usalama;

Ndugu Mkurugenzi Mkuu wa Mamlaka ya Usafiri wa Anga Tanzania;

Viongozi na Wafanyakazi wa TCAA, ATCL, TAA;

 Waheshimiwa Viongozi wengine wa Serikali,

Vyama vya Siasa na Dini mliopo;

Waheshimiwa Wageni wote Waalikwa, Mabibi na Mabwana:

Kwanza kabisa, napenda kumshukuru Mwenyezi Mungu kwa kutuwezesha kukutana hapa kushuhudia tukio hili. Aidha, namshukuru Mheshimiwa Waziri Prof. Mbarawa kwa kunialika katika hafla hii ya Uzinduzi wa Mradi wa Mfumo wa Rada kwa ajili ya kuongoza ndege kwenye Viwanja vyetu vya Julius Nyerere (Dar es Salaam), Kilimanjaro (KIA), Mwanza pamoja na Songwe. Ahsante sana Mheshimiwa Waziri.

Waheshimiwa Viongozi, Mabibi na Mabwana;

Rada ni chombo au nyenzo muhimu sana sio tu kwa ajili ya usafiri wa anga, bali pia usalama na maendeleo ya nchi kwa ujumla. Licha ya ukweli huo, nchi yetu hivi sasa ina rada moja tu ya kiraia, ambayo inatumika kuongozea ndege. Rada hiyo ipo hapa kwenye Uwanja wa Ndege wa Julius Nyerere hapa Dar es Salaam; na ina uwezo wa kuhudumia asilimia 25 tu ya anga letu. Na kwa bahati mbaya, uwezo wa Rada hiyo ambayo ilinunuliwa mwaka 2002 ili itumike kwa kipindi cha miaka 12, nao umepungua sana kutokana na uchakavu. Hii imefanya baadhi ya mashirika ya ndege yasite kufanya shughuli zao hapa nchini.

Ni kutokana na hali hiyo, leo nimefurahi sana kuja hapa kuweka Jiwe la Msingi la Mradi huu wa Usimikaji Mfumo wa Rada Nne kwenye Viwanja vyetu vya hapa Dar es Salaam, Kilimanjaro, Mwanza na Songwe. Kwa hakika, nimefurahi sana. Na nimefurahi kwa sababu, sasa nina hakika kuwa Mradi huu utakapokamilika, tutakuwa na uwezo wa kuliona anga letu lote pamoja na anga za nchi jirani, hususan Burundi na Rwanda, ambazo Shirika la Kimataifa la Anga (ICAO) limetukasimu. Hii pia itaimarisha usalama wa nchi yetu; itarahisisha shughuli za uongozaji ndege na pia itaiongezea nchi yetu mapato. Hivi sasa tunapoteza wastani wa shilingi bilioni 1.2 ya tozo ya kuongozea ndege kwa mwaka kutokana na ICAO kukasimu sehemu ya anga la nchi yetu kwa majirani zetu wa Kenya. Hivyo, nina uhakika kuwa Mradi huu ukikamilika, sehemu hiyo tutarejeshewa na tutaweza kukusanya fedha tunazozipoteza.

Napenda kutumia fursa hii kuipongeza Mamlaka ya Usafiri wa Anga nchini kwa kuanza kutekeleza mradi huu. Kama mlivyosikia, Mradi huu utagharimu takriban shilingi bilioni 67.3. Asilimia 45 ya fedha hizo zinatoka kwenye vyanzo vya ndani vya Mamlaka, ambavyo wamepata baada ya kuamua kujibana. Serikali Kuu imewaunga mkono kwa kuwaongezea asilimia 55 iliyobaki. Hii maana yake ni kwamba fedha zote za kutekeleza mradi huu zimetolewa na Serikali. Hongereni sana TCAA. Nahimiza taasisi nyingine nazo ziige mfano wenu.

Nitutumie fursa hii pia kuwapongeza viongozi na wafanyakazi wa TCAA kwa kazi nzuri mnayoifanya ambayo inailetea sifa nchi yetu. Hivi punde Mheshimiwa Waziri wa Ujenzi, Uchukuzi na Mawasiliano ameeleza  kuwa mmevuka lengo la usalama ICAO la asilimia 60 kwa kupata asilimia 64.35. Nawapongezeni sana kwa kuvuka lengo hilo tena kwa kipindi kifupi sana. Mwaka 2013 mlipata asilimia 37.8. Hongereni sana.  Nikuhakikishie Mheshimiwa Waziri kuwa nitakuwa tayari kumpokea Rais wa ICAO wakati wowote ili niweze kupokea tuzo ambayo TCAA imepata.

Waheshimiwa Viongozi, Mabibi na Mabwana;

Kama alivyogusia Mheshimiwa Waziri kuwa Mradi huu wa Rada ni sehemu ya miradi mingi inayotekelezwa nchini kwa lengo la kuboresha na kuimarisha usafiri wa anga. Kama mnavyofahamu, katika dunia ya sasa usafiri wa anga ni muhimu sana, hususan katika masuala ya biashara (ikiwemo kusafirisha maua, mbogamboga, minofu ya samaki na nyama) na pia kukuza sekta ya utalii. Zaidi ya asilimia 70 ya watalii duniani wanatumia usafiri wa anga. Na kama mjuavyo, nchi yetu ni miongoni mwa nchi zinazoongoza kwa kuwa na vivutio vingi vya utalii, na katika kipindi kifupi kijacho, tumejipanga kuongeza idadi ya watalii wanaotembelea nchi yetu kutoka milioni 1.3 ya sasa hadi milioni 5. Kwa sababu hiyo, uimarishaji wa usafiri wa anga ni jambo lisilokwepeka.

Hivyo basi, mbali na Mradi huu wa Rada, tumenunua ndege mpya sita. Tatu tayari zimewasili, ikiwemo moja ambayo itawasili baadaye leo. Ndege nyingine tatu zinatarajiwa kuwasili baadaye mwaka huu, ikiwemo ndege kubwa ya Boeing Dreamliner yenye uwezo wa kubeba watu 262. Mbali na ununuzi wa ndege, tunafanya upanuzi wa viwanja vikubwa vya Dar es Salaam na Kilimanjaro kwa gharama ya takriban shilingi bilioni 650. Aidha, tunafanya upanuzi wa viwanja vingine 11 vya mikoani kwa gharama ya shilingi bilioni 500. Ni matumaini yangu kuwa miradi hii ikikamilika, usafiri wa anga nchini utaimarika. Na kama mnavyofahamu, tunaendelea pia kuimarisha usafiri wa reli, maji na barabara.

Mheshimiwa Waziri, Mabibi na Mabwana;

Nimekuja hapa kwa ajili ya kuweka Jiwe la Msingi la Mradi wa Rada. Hata hivyo, kabla sijahitimisha hotuba yangu, naomba nieleze masuala mawili ya mwisho.

Mosi, nazihimiza Wizara, Mamlaka ya Viwanja vya Ndege na Msimamizi wa Mradi huu kuhakikisha mnamsimamia kwa karibu Mkandarasi, Kampuni ya Thales Las France SAS, ili mradi huu ukamilike mapema, ikiwezekana kabla ya muda uliopangwa. Niombe pia Mamlaka ya Usafiri wa Anga kuhakikisha mnaandaa wataalam wa kutosha kwa ajili ya kuendesha na kutunza Rada tunazojenga. Nimefurahi kusikia kuwa wataalam takriban 33 tayari wapo Ufaransa kwa ajili ya mafunzo.

Pili, naziagiza mamlaka husika kuimarisha ulinzi na usalama kwenye viwanja vyetu. Hakikisheni viwanja vyote vinakuwa na vifaa vya kisasa vya ukaguzi wa abiria lakini pia mipaka ya viwanja vyote ilindwe. Tukio la aibu na la kusikitisha lililotokea Mwanza halipaswi kujirudia tena.

Tatu, katika maelezo yako Mheshimiwa Waziri umeeleza wasiwasi wako kuwa ujenzi wa Mradi huu unaweza kuchelewa kukamilika kwa sababu ya tatizo la fedha linalokabili ujenzi wa jengo jipya la kuongeza ndege katika Uwanja wa Ndege wa Mwanza. Napenda kuiagiza Wizara ya Ujenzi kumsimamia kwa karibu Mkandarasi anayetekeleza ujenzi wa Uwanja wa Ndege wa Mwanza. Amekuwa akisuasua sana na kutoa visingizio vingi. Fedha za kutekeleza mradi huo zipo. Hivyo basi, narudia tena kuwaagiza kumsimamia Mkandarasi huyo kwa karibu. Mradi huo umechelewa sana kukamilika; hivyo tusiruhusu uendelee kuchelewa na kukwamisha ujenzi wa Rada.

Suala la nne na la mwisho, napenda nitumie fursa hii kuwaarifu wana-Dar es Salaam na Watanzania kwa ujumla kuwa nchi yetu inaenda vizuri. Tupo vizuri. Mwaka jana (2007) uchumi wetu ulikua kwa asilimia 7 na hivyo kuifanya nchi yetu kuwa miongoni mwa nchi tano ambazo uchumi wake unakuwa kwa kasi kubwa Barani Afrika. Na hii pia ndio imetuwezesha kununua ndege sita, tunajenga reli, tunajenga barabara, tunatekeleza miradi ya umeme, tunaboresha huduma za afya, elimu na maji. Tusingekuwa vizuri kiuchumi tusingeweza kufanya mambo hayo yote kwa mpigo. Nitumie fursa hii kuwapongeza Watanzania wote kwa kuendelea kulipa kodi. Miradi hii yote tumeweza kuitekeleza kutokana kodi zenu. Hivyo, endeleeni kulipa kodi, lakini pia chapeni kazi kwa bidii, na bila kusahau tuzidi kudumisha amani na mshikamano wetu. Serikali, kwa upande wake, ipo imara katika kuhakikisha amani ya nchi yetu inaendelea kudumu.

Mheshimiwa Waziri wa Uchukuzi;

Waheshimiwa Viongozi,

Wageni Waalikwa, Mabibi na Mabwana;

Nihitimishe hotuba yangu kwa kukushukuru tena Mheshimiwa Waziri kwa kunialika. Aidha, narudia tena kuipongeza Wizara, Mamlaka ya Usafiri wa Anga pamoja na taasisi nyingine zilizopo chini ya Wizara ya Ujenzi, Uchukuzi na Mawasiliano kwa kazi nzuri na kubwa mnazoendelea kuzifanya. Hongereni sana. Endeleeni kufanya kazi kwa kujituma. Serikali ipo pamoja nanyi.

Mabibi na Mabwana; Baada ya kusema hayo, sasa nipo tayari kutekeleza jukumu lililonileta hapa la kuweka Jiwe la Msingi la Mradi wa Mfumo wa Rada kwa ajili ya Viwanja vya Ndege vya Julius Nyerere, Kilimanjaro, Mwanza na Songwe utakaogharimu shilingi bilioni 67.3, ambazo zote zitatolewa na Serikali yetu.

Mungu Ubariki Mradi huu wa Ujenzi wa Rada!

Mungu Ibariki Tanzania!

“Ahsanteni sana kwa kunisikiliza”

HOTUBA YA MHESHIMIWA DKT. JOHN POMBE JOSEPH MAGUFULI, RAIS WA JAMHURI YA MUUNGANO WA TANZANIA, KWENYE HAFLA YA UZINDUZI WA MAGARI MAPYA 181 YA BOHARI YA DAWA YALIYOTOLEWA NA MFUKO WA DUNIA

WA KUPAMBANA NA UKIMWI, MALARIA NA KIFUA KIKUU

DAR ES SALAAM, TAREHE 26 MACHI, 2018

Mheshimiwa Ummy Mwalimu, Waziri wa Afya,

Maendeleo ya Jamii, Jinsia, Wazee na Watoto;

Waheshimiwa Manaibu Mawaziri mliopo;

Bwana Linden Morrison, Mwakilishi wa Mtendaji Mkuu

wa Mfuko wa Dunia wa Kupambana na UKIMWI,

Kifua Kikuu na Malaria (Global Fund);

Waheshimiwa Wabunge mliopo;

Mheshimiwa Paul Makonda,

Mkuu wa Mkoa wa Dar es Salaam;

Dkt. Mpoki Ulisubisya, Katibu Mkuu wa Wizara ya Afya,

Maendeleo ya Jamii, Jinsia, Wazee na Watoto;

Ndugu Makatibu Wakuu mliopo;

Bwana Laurean Rugambwa Bwanakunu,

Mkurugenzi Mkuu wa Bohari ya Dawa;

Viongozi wengine wa Serikali, Vyama vya Siasa

pamoja na Viongozi wa Dini mliopo;

Ndugu Wafanyakazi wa Bohari ya Dawa;

Wageni waalikwa wote, Mabibi na Mabwana:

Awali ya yote, napenda nimshukuru Mwenyezi Mungu aliyetupa uzima na kutuwezesha kukutana hapa. Aidha, namshukuru Mheshimiwa Waziri wa Afya kwa kunialika kwenye tukio hili muhimu la Uzinduzi wa Magari 181 ya Bohari ya Dawa, ambayo nchi yetu imepatiwa msaada na Mfuko wa Dunia wa Kupambana na UKIMWI, Kifua Kikuu na Malaria (Global Fund. Ahsante sana Mheshimiwa Waziri kwa kunialika.

Napenda pia nitumie fursa hii, hapa mwanzoni kabisa, kutoa shukrani zangu nyingi kwa Global Fund kwa kutoa msaada huu wa magari 181 kwa Bohari yetu ya Dawa. Nimeambiwa kuwa baada ya kupata magari haya, ambayo thamani yake ni shilingi bilioni 20.75, sasa Bohari ya Dawa itakuwa na jumla ya magari 213 kutoka 32 iliyokuwa nayo awali. Hii, bila shaka, itaongeza ufanisi na utendaji kazi wa Bohari yetu ya Dawa, hususan katika kusambaza dawa na vifaa tiba sehemu mbalimbali nchini. Hivyo basi, tunawashukuru sana Global Fund kwa kutupatia msaada huu.

Lakini niseme tu kwamba, hii sio mara ya kwanza kwa Global Fund kutupatia msaada. Tangu Mfuko huu uanzishwe mwaka 2003, nchi yetu imenufaika na misaada yenye thamani ya Dola za Marekani bilioni 1.9, sawa na zaidi ya shilingi trilioni 4, hadi kufikia mwezi Julai 2017. Kama mnavyofahamu, Mfuko huu ndio pia umetoa fedha kwa ajili ya kujenga nyumba 480 za watumishi wa afya sehemu mbalimbali nchini, kupitia Taasisi ya Benjamin William Mkapa.

Ukiachilia mbali misaada hiyo, mwezi Julai mwaka jana, Mfuko huu uliidhinisha kiasi kingine cha Dola za Marekani milioni 591, takriban shilingi trilioni 1.1, kitakachotumika hadi mwaka 2020, kwa ajili ya kupambana na magonjwa ya UKIMWI, Kifua Kikuu, Malaria pamoja na kuboresha na kuimarisha huduma za afya nchini. Tunawashukuru sana marafiki zetu hawa wa Global Fund. Nimefurahi kuona kuwa katika hafla hii tunaye mwakilishi wa Global Fund, Bwana Morrison. Kwa niaba yangu binafsi, na kwa niaba ya Serikali na Watanzania wote, naomba utufikishie shukrani zetu nyingi kwa uongozi wa juu wa Global Fund. Tunawasihi mzidi kuunga mkono jitihada zetu za kupambana na UKIMWI, Kifua Kikuu, Malaria pamoja na kuboresha na kuimarisha sekta ya afya nchini. Tunaahidi kuitumia vizuri misaada yenu.

Waheshimiwa Viongozi;

Wageni Waalikwa, Mabibi na Mabwana;

Sekta ya afya ni nyeti na muhimu kwa maendeleo ya Taifa lolote. Bila kuiimarisha sekta hii ni ndoto kupata maendeleo. Hata azma na dhamira yetu ya kuwa nchi ya uchumi wa kati wenye kuongozwa na viwanda ifikapo mwaka 2025, haiwezi kutimia kama hatutaweka mkazo kwenye sekta ya afya. Hii ni kwa sababu, ili kufikia azma hiyo, tunahitaji wananchi wenye afya njema; watakaoweza kushiriki kikamilifu shughuli za kiuchumi na uzalishaji, kama vile ujenzi wa viwanda, kilimo, uvuvi, ufugaji, utalii, biashara, n.k.

Kwa kuzingatia hilo, na kwa nia ya kuendeleza jitihada zilizofanywa na awamu zilizotangulia, Serikali ya Awamu ya Tano imetoa kipaumbele kikubwa kwenye sekta ya afya. Hivi sasa sekta ya afya ni miongoni mwa zinazoongoza kwa kutengewa fedha nyingi. Mathalan, katika Mwaka wa Fedha 2015/2016 ilitengewa shilingi trilioni 1.8, Mwaka wa Fedha 2016/2017 shilingi trilioni 1.9 na Mwaka huu wa Fedha imetengewa shilingi trilioni 2.2. Moja ya maeneo yaliyonufaika zaidi na ongezeko hili la bajeti ni eneo la dawa na vifaa tiba. Bajeti ya kununua dawa imeongezeka maradufu, kutoka shilingi bilioni 31 Mwaka wa Fedha 2015/2016 hadi kufikia shilingi bilioni 251 Mwaka wa Fedha 2016/2017 na Mwaka huu wa Fedha (2017/2018) imefikia shilingi bilioni 269.

Nitumie fursa hii kuwapongeza sana Wizara ya Afya pamoja na Bohari ya Dawa kwa kazi nzuri ya kuhakikisha dawa zinapatikana nchini. Niwapongeze pia uamuzi wa kuanza kununua dawa na vifaa tiba moja kwa moja kutoka kwa wazalishaji. Uamuzi huo umesaidia sana kudhibiti bei za dawa nchini. Sina shaka, ufanisi na utendaji kazi wenu mzuri ndio umewesha Bohari yetu ya Dawa kukasimiwa jukumu la kununua dawa, vifaa tiba na vitendanishi kwa niaba ya nchi zote za Jumuiya ya Maendeleo Kusini mwa Afrika (SADC). Hongereni sana Bohari ya Dawa. Ni matumaini yangu kuwa magari haya 181 mliyopewa na Global Fund, yataboresha zaidi utendaji wenu wa kazi, na hasa katika kuhakikisha upatikanaji na usambazaji dawa nchini. Na katika hili, niwahimize Bohari ya Dawa kuendelea kufungua Maduka ya Dawa sehemu mbalimbali nchini ili kuongeza uhakika dawa nchini.

Wageni Waalikwa, Mabibi na Mabwana;

Ukiachilia mbali eneo la dawa, Serikali inaendelea na ujenzi pamoja na ukarabati wa miundombinu ya vituo vya kutolea huduma za afya. Tumejenga vituo vipya vya kutolea huduma za afya vipatavyo 268 na hivyo kuifanya nchi yetu kuwa na vituo vya kutolea huduma za afya vipatavyo 7,284. Vituo vingine vya kutoa huduma za afya vinaendelea kujengwa sehemu mbalimbali nchini, ikiwemo ujenzi wa Hospitali za Mikoa mipya ya Njombe, Geita, Katavi na Simiyu. Sambamba na ujenzi wa vituo hivyo vipya, hivi sasa tunaboresha vituo vya afya 204 nchi nzima. Moja ya malengo ya uboreshaji huo ni kuviwezesha vituo hivyo kufanya upasuaji wa dharura lengo likiwa kupunguza vifo vya akimama wajawazito na mtoto kutoka wastani wa vifo 556 katika kila vizazi hai 100,000 hivi sasa hadi kufikia angalau vifo 292 mwaka 2020. Naziipongeza Wizara ya Afya na TAMISEMI kwa kusimamia ujenzi wa vituo hivyo.

 Tumeendelea pia kuimarisha huduma za kibingwa kwenye Hospitali zetu za Rufaa za Muhimbili, Taasisi ya Moyo ya Jakaya Kikwete, Taasisi ya Mifupa (MOI), Taasisi ya Saratani ya Ocean Road pamoja na hospitali za rufaa za Bugando, Mbeya na KCMC. Aidha, tunaziimarisha Hospitali zetu za Benjamini Mkapa iliyopo Chuo Kikuu cha Dodoma pamoja na Hospitali yetu ya kisasa kabisa ya Mloganzila, ambayo niliizindua mwezi Novemba 2017.  Ni wazi kuwa hatua hizi tunazozichukua sio tu zitaboresha na kuimarisha sekta ya afya nchini, bali pia zitaiwezesha nchi yetu kufikia azma yake ya kuwa nchi ya uchumi wa kati ifikapo mwaka 2025.

Mheshimiwa Waziri wa Afya;

Waheshimiwa Viongozi;

Wageni Waalikwa, Mabibi na Mabwana;

Jukumu langu leo ni kuzindua magari haya 181 yaliyotolewa na Global Fund kwa Bohari yetu ya Dawa. Hata hivyo, kabla sijatekeleza jukumu hilo, naomba mniruhusu niseme masuala machache ya mwisho.

Suala la kwanza ni kuhusu utunzaji wa magari haya. Kama mlivyosikia, magari haya yamegharimu fedha nyingi. Hivyo basi, Bohari ya Dawa mnao wajibu wa kuhakikisha magari haya yanatunzwa. Hakikisheni mnatafuta madereva makini ili magari haya yatumike kwa muda mrefu. Nitashangaa sana na kwa kweli nitasikitika sana, endapo baada ya mfupi kupita, nitasikia magari haya yameharibika.

Pili, naendelea kuhamasiha taasisi na wafanyabiashara kuwekeza kwenye viwanda vya dawa nchini. Kama ambavyo mmesikia, Serikali imeongeza bajeti ya dawa hadi kufikia shilingi bilioni 269. Ukijumlisha na michango kutoka kwa wafadhili mbalimbali, bajeti ya dawa hivi sasa inafikia takriban shilingi bilioni 460, kama ambavyo Mheshimiwa Waziri amesema. Zaidi ya hapo, kama nilivyogusia awali, Bohari yetu ya Dawa imepewa dhamana na Global Fund kununua dawa kwa ajili ya nchi zote za SADC.  Lakini, pamoja na mafanikio hayo, inasikitisha kuona kuwa asilimia 94 ya dawa ambazo Bohari ya Dawa inanunua zinatoka nje ya nchi. Kama tungekuwa na viwanda vya dawa, fedha nyingi zingebaki hapa nchini na Watanzania wangepata ajira. Ni kwa sababu hii nazidi kukihimiza ujenzi wa viwanda vya dawa nchini. Na nitumie fursa hii kutoa wito kwa Wizara ya Afya kubuni mkakati wa kuwahamasisha wafanyabiashara na wataalam wa hapa nchi kujenga viwanda vya dawa. Serikali itakuwa tayari kuwaunga mkono.

Tatu, pamoja na jitihada zinazofanywa na Serikali za kuimarisha upatikanaji dawa nchini, ninazo taarifa kuwa wakati mwingine Bohari ya Dawa imekuwa ikikumbana na vikwazo katika kuingiza dawa nchini kutoka taasisi mbalimbali za Serikali. Kwa kweli, mimi huwa nashangaa sana. Inakuwaje taasisi moja ya Serikali inaikwamisha taasisi nyingine. Taasisi za Serikali hazipaswi kukwamishana katika utendaji kazi. Zinao wajibu wa kufanya kazi kwa ukaribu na ushirikiano. Hivyo basi, napenda kutumia fursa hii kuzihimiza taasisi za Serikali kuacha kukwamishana. Na niseme tu kwamba, Serikali haitavumilia kuona taasisi yake moja ikikwamisha shughuli za taasisi nyingine. Hilo likitokea, hatutasita kuchukua hatua. Lakini kuhusu suala hili la Bohari ya Dawa, naagiza Wizara ya Wizara ya Afya kulishughulikia na  hasa kwa sababu, kwa mujibu wa taarifa nilizonazo, kikwazo kikubwa cha uingizaji dawa kimekuwa Mamlaka ya Chakula na Dawa (TDFA), ambayo nayo ipo chini ya Wizara ya Afya. Hili ni suala lenu la ndani; hivyo hamna budi kulishughulikia ninyi wenyewe.

Waheshimiwa Viongozi;

Wageni Waalikwa, Mabibi na Mabwana;

Napenda kuhitimisha kwa kumshukuru tena Mheshimiwa Waziri kwa kunialika. Aidha, narudia tena kuwashukuru Global Fund kwa kutupatia msaada huu wa magari pamoja na misaada mingine wanayotoa kwa nchi yetu. Nawapongezeni tena Bohari ya Dawa kwa kazi nzuri na kubwa mnayoifanya, lakini pia nawahimiza kutunza magari haya.

Baada ya kusema hayo, sasa nipo tayari kuzindua magari 181 yenye thamani ya shilingi bilioni 20.75 ambayo yametolewa na Mfuko wa Dunia wa Kupambana na UKIMWI, Kifua Kikuu na Malaria.

Mungu Ibariki Global Fund!

Mungu Ibariki Bohari ya Dawa!

Mungu Ibariki Tanzania!

“Ahsanteni sana kwa kunisikiliza”

HOTUBA YA RAIS WA JAMHURI YA MUUNGANO WA TANZANIA, DKT. JOHN POMBE JOSEPH MAGUFULI KWENYE HAFLA YA KUWEKA JIWE LA MSINGI LA UJENZI WA RELI MPYA YA KISASA (STANDARD GAUGE RAILWAY – SGR) STESHENI YA IHUMWA, DODOMA, TAREHE 14 MACHI, 2018

Mheshimiwa Kassim Majaliwa, Waziri Mkuu

wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania;

Mheshimiwa Tulia Ackson, Naibu Spika wa Bunge

la Jamhuri ya Muungano wa Tanzania;

Mheshimiwa Mizengo Pinda, Waziri Mkuu Mstaafu

wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania;

Mheshimiwa Philip Mangula, Makamu Mwenyekiti

         wa Chama Cha Mapinduzi – Bara;

Mheshimiwa Prof. Makame Mbarawa,

Waziri wa Ujenzi, Uchukuzi na Mawasiliano;

Waheshimiwa Mawaziri mliopo hapa;

Mheshimiwa Dkt. Binilith Mahenge,

         Mkuu wa Mkoa wa Dodoma;

Waheshimiwa Makatibu Wakuu mliopo hapa;

Waheshimiwa Wabunge mliopo;

Mheshimiwa Balozi wa Uturuki nchini;

Waheshimiwa Mabalozi na Wawakilishi wa Taasisi za Kimataifa;

Waheshimiwa Wakuu wa Vyombo vya Ulinzi na Usalama;

 Profesa John Kandoro, Mwenyekiti wa Bodi

         ya Shirika la Reli Tanzania;

Bwana Masanja Kadogosa, Mkurugenzi Mtendaji

         wa Shirika la Reli Tanzania;

Waheshimiwa Viongozi wengine wa Serikali mliopo;

Waheshimiwa Viongozi wa Vyama vya Siasa na Dini mliopo;

Viongozi na Wafanyakazi wa Makampuni

ya Yapi, Merkezi (Uturuki) na Mota Engil ya Ureno;

Wafanyakazi wa Shirika la Reli nchini;

Ndugu Wananchi, Wana-Habari, Mabibi na Mabwana:

Awali ya yote, napenda kumshukuru Mwenyezi Mungu kwa kutuwezesha kukutana hapa leo hii. Aidha, napenda kuushukuru Uongozi wa Wizara ya Ujenzi pamoja na Shirika la Reli nchini kwa kunialika kushiriki kwenye tukio hili muhimu na la kihistoria la kuweka Jiwe la Msingi la Mradi wa Reli ya Kisasa (Standard Gauge) kutoka Morogoro hadi Dodoma (Makutopora), umbali wa kilometa 422. Nakumbuka, tarehe 12 Aprili mwaka jana, mlinialika kuweka Jiwe la Msingi la Awamu ya Kwanza la Mradi huu pale Pugu, Dar es Salaam. Na leo mmenialika tena, nawashukuruni sana.

Napenda pia kutumia fursa hii kuwashukuru wananchi wa hapa Ihumwa, maeneo jirani pamoja na Mkoa mzima wa Dodoma kwa kujitokeza kwa wingi kushiriki katika tukio hili. Nimepita hapa Ihumwa mara nyingi, lakini sikuwa nikifahamu kuwa Kitongoji hiki ni kikubwa. Leo nimejionea mwenyewe; na kwa namna mlivyojitokeza kwa wingi kwenye tukio hili, napenda kuwaahidi kuwa Serikali itajenga barabara kutoka pale Barabara Kuu (Dar –es Salaam – Dodoma) hadi hapa stesheni. Waziri wa Ujenzi yupo hapa, hivyo basi, ni matumaini yangu kuwa amenisikia.

Mheshimiwa Waziri wa Ujenzi;

Waheshimiwa Viongozi, Mabibi na Mabwana;

Ni jambo lililo wazi kuwa miundombinu imara ya usafiri ni kichocheo muhimu cha ukuaji uchumi katika nchi. Bila kuwa na miundombinu hiyo, ni ndoto kupata maendeleo. Moja ya changamoto kubwa zenye kulikabili Bara la Afrika ni kukosekana kwa miundombinu imara na ya uhakika ya usafiri.

Hali hii inasababisha gharama za usafiri kuwa juu ukilinganisha na Mabara mengine. Tafiti zinaonesha kuwa gharama za usafiri katika Bara la Afrika ni kubwa kuliko maeneo mengine duniani. Mathalan, wastani wa bei ya kusafirisha kontena moja la futi 20 kwenye nchi za Afrika Mashariki, umbali usiozidi kilometa 1,500, ni Dola za Marekani 5,000.  Bei hii ni sawa kabisa na gharama ya kusafirisha kontena lenye ukubwa kama huo kutoka China hadi Tanzania, umbali wa kilometa 9,000.

Kwa ujumla, tafiti zinaonesha kuwa kukosekana kwa miundombinu imara ya usafiri kunashusha Pato la nchi za Afrika kwa asilimia 2 na kuongeza gharama za usafirishaji kwa asilimia 40. Hii ndio moja ya sababu inayozifanya nchi zetu zishindwe kushindana na nchi za Mabara mengine katika masuala ya biashara, uwekezaji na halikadhalika maendeleo ya viwanda. Ni kwa sababu hiyo, leo nimefurahi sana kuja hapa Ihumwa kuweka Jiwe hili la Msingi la Awamu ya Pili ya Mradi wa Reli hii ya Kisasa kutoka Morogoro hadi Dodoma, ambayo nchi yetu imeamua kuijenga kwa fedha zake yenyewe.  Nimefurahi sana.

Waheshimiwa Viongozi, Mabibi na Mabwana;

Kuna njia kuu nne za usafiri. Usafiri wa anga, maji, barabara na reli. Hata hivyo, tafiti zimethibitisha kuwa usafiri wa njia ya reli ni bora, salama, wa haraka na nafuu zaidi ukilinganisha na njia nyingine, hususan katika kusafirisha shehena kubwa ya mizigo na idadi kubwa ya abiria. Ripoti ya Benki ya Maendeleo ya Afrika ya Mwaka 2015 kuhusu Usafiri wa Reli (Rail Infrastructure in Africa: Financing Policy Option) inaeleza kuwa, napenda kunukuu kwa Kiswahili,“Rail Transport is critical to supporting economic development and, unless this mode of transport is developed, Africa may not realize its full potential in exploiting its abundant natural resources and wealth”, mwisho wa kunukuu. (Nikinukuu maneno hayo kwa lugha yetu adhimu ya Kiswahili, Ripoti hiyo ya AfDB inasema kuwa, Usafiri wa reli ni mhimili muhimu kwa maendeleo ya kiuchumi na, endapo usafiri huu hautaboreshwa au kuimarishwa, Afrika kamwe haitaweza kutumia rasilimali na utajiri ilionao). Hii inadhihirisha kuwa usafiri wa njia ya reli ni muhimu kwa maendeleo ya kiuchumi.

Kwa bahati nzuri, nchi yetu inazo njia kuu mbili za usafiri wa reli. Reli ya Kati iliyojengwa enzi za ukoloni, kati ya mwaka 1899 na 1929; na ile ya TAZARA inayounganisha nchi yetu na ndugu zetu wa Zambia, ambayo ilijengwa miaka ya 1970 kwa msaada wa marafiki zetu wa China. Hata hivyo, utendaji kazi wa reli hizi sio wa kuridhisha sana kutokana na uwekezaji mdogo, ubovu wa miundombinu, uchakavu wa vitendea kazi, ikiwemo vichwa vya treni na mabehewa, pamoja na matatizo ya uongozi yaliyokuwepo.

Naupongeza uongozi mpya ukiongozwa na Mkurugenzi Mtendaji, Bwana Masanja Kadogosa pamoja na watumishi wote wa Shirika la Reli kwa kuanza kuchukua hatua za kuboresha na kuimarisha usafiri wa reli nchini, hususan Reli ya Kati. Mmeanza kufanya ukarabati wa reli kutoka Tanga hadi Arusha. Mapato pia yameanza kuongezeka. Hii inadhihirisha kuwa Watanzania  tukiamua tunaweza. Siku za nyuma, tuliwahi kukodisha Shirika hili kwa Kampuni kutoka nje, lakini matokeo hayakuwa mazuri. Lilizidi kudidimia. Hivyo basi, naipongeza Wizara, uongozi mpya wa Shirika na watumishi wote kwa jitihada mnazozifanya za kuliimarisha Shirika hili.

Waheshimiwa Viongozi;

Wageni Waalikwa, Mabibi na Mabwana;

Ujenzi wa reli hii mpya na ya kisasa, ambayo itatumia umeme na dizeli, utaongeza tija na ufanisi katika usafiri wa reli nchini. Kwa haraka haraka, naomba nitaje baadhi ya faida zitakazoletwa na reli hii.

Faida ya kwanza, reli hii itarahisisha usafiri wa mizigo na abiria. Tumesikia hivi punde kuwa mwendokasi wa reli hii itakuwa kilometa 120 kwa treni za mizigo na kilometa 160 kwa saa kwa treni za abiria. Hii ina maana kuwa mtu ataweza kusafiri kutoka Dar es Salaam hadi hapa Dodoma kwa kutumia saa 3 tu, kutoka wastani wa saa 5 hadi 6 zinazotumika hivi sasa kwa usafiri wa gari na saa 12 zinazotumika sasa kwa kutumia reli. Aidha, mtu atasafiri kwa kutumia saa 9 tu hadi Mwanza kutoka saa 36 za reli ya sasa. Ni dhahiri kuwa hii itarahisisha huduma za usafiri sio tu hapa nchini bali pia kwenda nchi jirani.

 Aidha, reli hii itaongeza biashara hapa nchini pamoja na nchi za jirani. Kama mnavyofahamu, nchi yetu inapakana na takriban nchi 8, ambapo 6 hazina Bahari; hivyo, kutegemea kupitishia mizigo yao kwenye Bandari zetu. Inakadiriwa kuwa reli hii itakuwa na uwezo wa kusafirisha tani milioni 17 kwa mwaka, ukilinganisha na tani milioni 5 za sasa. Hii, bila shaka, itaongeza mapato kwenye Bandari yetu ya Dar es Salaam, lakini pia itaimarisha biashara, hususan kati ya nchi yetu na nchi zinazohudumiwa na Ushoroba wa Kati (Central Corridor), yaani Burundi, DRC, Rwanda na Uganda.

Vilevile, ujenzi wa reli hii utasaidia kutunza barabara zetu. Kama mnavyofahamu, tumepiga hatua kubwa katika ujenzi wa barabara za lami. Mikoa mingi tayari imeunganishwa kwa barabara za lami. Mathalan, Mkoa wa Dodoma hivi sasa umeunganishwa na Mikoa ya Manyara, Morogoro, Singida na Iringa kwa lami. Hata hivyo, barabara zetu, wakati mwingine, zimekuwa zikiharibika mapema kutokana na kutumika kusafirisha mzigo mkubwa. Hivi punde tumesikia kuwa reli hii ya kisasa itakuwa na uwezo wa kubeba mzigo wa takriban tani 10,000 kwa mara moja, sawa na malori (semi trailers) 500 yenye uwezo wa kubeba tani 20. Hii, bila shaka, itasaidia sio tu kutunza barabara zetu, bali pia kupunguza gharama za kukarabati barabara hizo mara kwa mara.

Halikalidhalika, ujenzi wa reli hii utasaidia kukuza sekta nyingine za kiuchumi. Kama mnavyofahamu, ustawi wa sekta zote za kiuchumi (kilimo, uvuvi, ufugaji, viwanda, madini, utalii, n.k.) unategemea miundombinu ya usafiri. Ni vigumu sana kukuza sekta hizo za kiuchumi bila kuwa na miundombinu imara ya usafiri.

Sambamba na hayo, ujenzi wa reli hii ya kisasa utatoa ajira. Inakadiriwa kuwa jumla ya ajira 30,000 za moja kwa moja na nyingine 600,000 zisizo za moja kwa moja zitatolewa wakati wa ujenzi wa reli hii. Hii itasaidia kupunguza tatizo la ajira nchini. Zaidi ya hapo, reli hii itasaidia kupunguza uharibifu wa mazingira. Kama mnavyofahamu, reli hii itakuwa pia inatumia umeme, ambao hautoi hewa ya ukaa kwa wingi, na hivyo kusaidia kutunza mazingira yetu.

Ndugu Wananchi, Mabibi na Mabwana;

Hizi ni baadhi tu ya faida za ujenzi wa reli hii. Zipo nyingine nyingi. Hivyo basi, sisi Watanzania hatuna budi kujivuna na kujipongeza kwa kutekeleza mradi huu. Ndio; sisi Watanzania ni lazima tujivune. Tuna kila sababu ya kujivuna. Nchi yetu imebarikiwa sana. Ni kubwa, na kama mlivyosikia hivi majuzi imetangazwa kuwa, hivi sasa tumefikia takriban milioni 54. Hii inatuongezea nguvu na sauti kimataifa, lakini pia ni mtaji mkubwa katika harakati zetu za kujiletea maendeleo. Wenzetu wa China wametumia fursa kama hii (ukubwa wa nchi na idadi ya watu, bilioni 1.3) kujiletea maendeleo. Hivyo basi, na sisi tunaweza kutumia fursa hii kuharakisha maendeleo kwenye nchi yetu.

Hata hivyo, ni wazi kuwa, ukubwa wa nchi na idadi ya watu peke yake, sio hoja. Ni kwa namna gani tunatumia ukubwa wa nchi na idadi ya watu tuliyonayo ndio jambo la msingi zaidi. Nchi ya Denmark ni ndogo na ina idadi ya watu wapatao milioni 5.  Lakini, nchi hii ni tajiri na wanatoa misaada hadi kwa nchi yetu. Hii imewezekana kwa vile wamejipanga vizuri na wanajituma katika kufanya kazi. Ndio sababu na mimi kila wakati nimekuwa nikiwasisitiza Watanzania kufanya kazi. Maendeleo si lelemama. Hakuna njia ya mkato katika kutafuta maendeleo. Usipofanya kazi, kila siku utakuwa unalalamika kuwa “vyuma vimebana”.

Hivyo basi, napenda kutumia fursa hii kuwahimiza Watanzania wenzangu tuzidi kuchapa kazi. Mbali na ujenzi wa reli hii, hivi sasa tunatekeleza au tupo mbioni kuanza kutekeleza miradi mikubwa ya miundombinu, ikiwemo Mradi wa Bomba la Mafuta kutoka Hoima nchini Uganda hadi Bandari ya Tanga; Mradi wa Kufufua Umeme wa Stiglier’s Gorge na Usambazaji wa Umeme Vijijini (REA); Upanuzi wa Bandari za Dar es Salaam, Mtwara na Tanga; upanuzi wa viwanja vya ndege, ujenzi wa barabara; utengenezaji wa meli katika Ziwa Victoria na Maziwa mengine; n.k. Miradi hii itatoa ajira nyingi, zaidi ya milioni moja. Hivyo basi, nawasihi sana Watanzania tuzichangamkie.

Waheshimiwa Viongozi;

Wageni Waalikwa, Mabibi na Mabwana;

Nimekuja hapa kwa ajili ya kuweka Jiwe la Msingi la Mradi huu wa Reli ya Kisasa kutoka Dar es Salaam kwenda Mikoa ya Mwanza na Kigoma; na hatimaye kuelekea nchi za Burundi na Rwanda. Nimetumia muda mwingi kueleza umuhimu na faida za mradi huu. Hata hivyo, kabla sijahitimisha hotuba yangu, napenda kueleza mambo manne ya mwisho.

Jambo la kwanza, ni kuhusu utekelezaji wa mradi huu. Natoa wito kwa Wizara ya Ujenzi, Mshauri Msimamizi pamoja na Mkandarasi kuhakikisha Mradi huu unakamilika kwa wakati. Nimefurahi kuwa ujenzi wa Awamu ya Kwanza kutoka Dar es Salaam hadi Morogoro unaendelea vizuri. Hakikisheni miradi hii yote inakamilika mapema iwezekanavyo, ikiwezekana kabla ya muda uliopangwa. Watanzania wana hamu kubwa ya kuona mradi huu unakamilika.

Pili, napenda kutumia fursa hii kuwahimiza Watanzania wote kuendelea kulipa kodi ili kutekeleza miradi ya maendeleo kama hii, pamoja na kuboresha huduma mbalimbali za jamii. Kama mnavyofahamu, ujenzi wa reli hii kutoka Dar es Salaam hadi Mwanza, yenye urefu wa kilometa 1,219 na ambao utajengwa kwa awamu tano, utagharimu takriban shilingi trilioni 15. Katika awamu hizi mbili za mwanzo, yaani kutoka Dar es Salaam hadi Morogoro na Morogoro hadi Dodoma umbali wa kilometa 722, Serikali itatumia takriban shilingi trilioni 7.062. Ukiachilia mbali mradi huu, Serikali inatekeleza miradi mingine mingi ya maendeleo, kama nilivyoitaja hapo awali, ikiwemo ujenzi wa barabara. Hapa Dodoma tumepanga kujenga barabara ya mzunguko yenye urefu wa kilometa 100.

Tunafanya upanuzi wa bandari zetu kubwa za Dar es Salaam, Mtwara na Tanga. Tumepanga kununua meli mpya kubwa kwenye Ziwa Victoria. Tunafanya ukarabati wa viwanja vya ndege takriban 11 nchini. Tumenunua ndege mpya sita. Tunajiandaa kuanza utekelezaji wa mradi mkubwa wa umeme wa Stiglier’s Gorge pamoja na kutekeleza Awamu ya Tatu ya Kupeleka Umeme Vijijini, ambapo tunataka ifikapo mwishoni mwa Mwaka wa Fedha 2020/2021 tuwe tumefikisha huduma hiyo kwenye vijiji vyote ambavyo havijafikiwa na huduma ya umeme, takriban 7800 nchi nzima, vikiwemo vilivyopo katika Mkoa huu wa Dodoma. Tunatekeleza miradi mikubwa ya maji katika mikoa yote nchini, ikiwemo hapa Dodoma.

Sambamba na hayo, kama mnavyofahamu, hivi sasa tunatoa elimu bila malipo kuanzia shule ya msingi hadi Sekondari, ambapo kila mwezi tunatenga takriban shilingi bilioni 23.8. Tumeongeza idadi ya wanafunzi wanaopata mikopo ya vyuo vikuu hadi kufikia takriban 123,000, ambapo katika Mwaka huu wa Fedha tumetenga shilingi bilioni 427.544. Aidha, tunaendelea kuboresha huduma za afya, hususan kwa kujenga miundombinu. Kwenye kila Mkoa tunapeleka fedha kwa kujenga au kukarabati miundombinu. Ninyi wana-Dodoma ni mashahidi. Tunafanya upanuzi wa Hospitali yenu ya Mkoa na kukarabati vituo vitano vya afya, vikiwemo vya Makole na Bahi. Tumeongeza pia bajeti ya kununulia dawa na vifaa tiba, ikiwemo katika Hospitali ya Rufaa ya Benjamin Mkapa iliyopo Chuo Kikuu cha Dodoma, ambayo Serikali imeipatia vifaa vya kisasa kama MRI, CT-Scan pamoja na vifaa vya kupandikiza figo na kufanya upasuaji bila kuchana.

Miradi na shughuli hizi zote zinahitaji fedha. Tena nyingi. Na Serikali inapata fedha kupitia kodi. Hivyo, napenda kutumia fursa hii kuwasihi Watanzania wote kuendelea kulipa kodi. Baadhi ya wafanya biashara wanatoa risiti za thamani ndogo ukilinganisha na gharama halisi za bidhaa. Hivyo, nawasihi wafanya biashara kutoa risiti halali, lakini pia nawahimiza wananchi kudai risiti kila wakati mnaponunua bidhaa au huduma yoyote ile. Lakini, nitumie fursa hii pia kuziomba mamlaka husika, hususan Wizara ya Fedha na Mamlaka ya Kodi nchini (TRA) kutafakari viwango vya kodi zetu nchini. Kwenye baadhi ya maeneo nadhani vipo juu sana na kusababisha kudorora kwa shughuli za biashara na halikadhalika maendeleo ya viwanda. Viwango vya juu vya kodi, ndivyo pia vinawafanya baadhi ya wananchi watafute mbinu za kukwepa kulipa kodi na hivyo kuikosesha Serikali mapato. Hivyo basi, naziomba mamlaka husika kulitafakari kwa kina suala hili la kodi. Mimi naamini, kama tutapunguza utitiri na kuweka viwango vyenye kustahili au kulingana na shughuli na vipato vya Watanzania, sio tu wananchi wengi watahamasika na kuona fahari kulipa kodi, bali pia tutastawisha shughuli za biashara na maendeleo ya viwanda nchini.

Jambo la tatu, napenda kuwahimiza Watanzania wenzangu kuendelea kuilinda na kudumisha amani yetu. Mheshimiwa Waziri Mkuu amelielezea suala hili vizuri. Hivyo basi, itoshe tu kusema kuwa amani ndio msingi wa maendeleo katika Taifa lolote. Bila ya amani, hakuna maendeleo. Tuendelee kuitunza amani yetu tuliyoachiwa na waasisi wetu, wakiongozwa na Baba wa Taifa, Mwalimu Julius Kambarage Nyerere. Tusikubali kuchonganishwa na watu wasioitakia mema nchi yetu kwa kisingizio chochote kile. Na napenda kutumia fursa hii kuvipongeza vyombo vya ulinzi na usalama kwa kazi kubwa mnayoifanya ya kulinda amani yetu.

Waheshimiwa Viongozi;

Wageni Waalikwa, Mabibi na Mabwana;

Jambo la nne na la mwisho, lakini sio kwa umuhimu, ni kwenu watani zangu Wagogo. Fursa sasa zinakuja katika Mkoa wenu. Reli hii inajengwa na itapita kwenye Mkoa wenu. Serikali inahamia Dodoma; ambapo mimi pia natarajia kuhamia mwaka huu. Viwanda vingi navyo vimeanza kujengwa. Mathalan, nafahamu kuwa Mifuko yetu ya Hifadhi ya Jamii imepanga kutekeleza miradi kadhaa ya viwanda hapa Dodoma, ikiwa ni pamoja na kufufua Kiwanda cha kusindika nafaka na kukamua mafuta cha National Milling Corporation (NMC), Kiwanda cha kutengeneza matofali na vigae, na Kiwanda cha Kusindika Juisi na Mvinyo wa Zabibu ambacho kitajengwa Chinangali, Chamwino.

Sambamba na hayo, tunatarajia kuanza ujenzi wa Kiwanja kikubwa cha michezo hapa Dodoma mjini kwa ufadhili wa marafiki zetu wa Morocco. Wataalam wetu wanatarajia hivi karibuni kwenda Morocco kupeleka mchoro wa Kiwanja. Tunatarajia pia kuanza ujenzi wa Kiwanja Kikubwa cha Ndege eneo la Msalato ili ndege kubwa ziweze kutua hapa Dodoma. Hizi ni fursa kwenu, hivyo basi, nawasihi mjipange vizuri kuzitumia, hususan katika kupambana na umaskini pamoja na tatizo la ajira. 

Mheshimiwa Waziri;

Waheshimiwa Viongozi mliopo;

Wageni Waalikwa;

Ndugu Mabibi na Mabwana;

Napenda kuhitimisha hotuba yangu kwa kukushukuru tena Mheshimiwa Waziri kwa kunikaribisha kwenye hafla hii. Aidha, napenda kurudia tena kuwahimiza kuhakikisha Mradi huu unakamilika kwa wakati.

Nawashukuru pia wananchi na viongozi mbalimbali kwa kujitokeza kwa wingi kwenye tukio hili. Nakushukuru pia Mheshimiwa Spika pamoja na Wabunge kwa kupitisha bajeti ya ujenzi wa reli hii. Nawashukuru wana-habari pamoja na vikundi mbalimbali vya burudani.

Baada ya kusema hayo, sasa nipo tayari kutekeleza jukumu lililonileta la kuweka Jiwe la Msingi la Awamu ya Pili ya Mradi wa Reli ya Kisasa kutoka Morogoro hadi Dodoma (Makutopora), ambao utagharimu shilingi trilioni 4.3 ambazo zote zitatolewa na Serikali.

Mungu Ibariki Reli yetu ya Kisasa!

Mungu Wabariki wana-Dodoma!

Mungu Ibariki Tanzania!

“Ahsanteni sana kwa kunisikiliza”

HOTUBA YA MHESHIMIWA DKT. JOHN POMBE JOSEPH MAGUFULI, RAIS WA JAMHURI YA MUUNGANO WA TANZANIA KWENYE HAFLA ALIYOINDAA KWA AJILI YA MABALOZI NA VIONGOZI WA TAASISI

ZA KIMATAIFA KUKARIBISHA MWAKA MPYA 2018

IKULU, DAR ES SALAAM, 9 FEBRUARI, 2018

Mheshimiwa Dkt. Augustine Mahiga, Waziri wa Mambo ya Nje

na Ushirikiano wa Afrika Mashariki;

Mheshimiwa Brahin Salem Buseif, Balozi wa Saharawi

na Kaimu Kiongozi wa Mabalozi nchini;

Waheshimiwa Mabalozi na Wawakilishi wa Taasisi

na Mashirika ya Kimataifa;

Wageni Waalikwa, Mabibi na Mabwana:

Habarini za Jioni. Karibuni sana hapa Ikulu. Nawashukuru, Waheshimiwa Mabalozi, kwa kukubali mwaliko wangu wa kuhudhuria hafla hii, ambayo kwenye utamaduni wa kidiplomasia, imezoeleka duniani kote. Tanzania na sisi tumekuwa tukifanya hafla hii kila mwaka; na bila shaka, tutaendelea kuifanya. Hata hivyo, napenda kuwaarifu kwamba, mwaka huu, huenda utakuwa wa mwisho kwa hafla hii kufanyika hapa Dar es Salaam. Tunatarajia, kuanzia mwakani, kufanyia Dodoma, Makao Makuu ya nchi yetu.

Hivyo basi, niwaombe, Waheshimiwa Mabalozi, mwakani, mjiandae kuja Dodoma, ambako viongozi wengi wa Serikali tayari wamehamia, ikiwa ni pamoja na Mawaziri, Waziri Mkuu na Makamu wa Rais. Mimi pia natarajia kuhamia mwaka huu. Hivyo, nawasihi na nyie muanze kufikiria kuhamia Dodoma. Dodoma ni pazuri na ni katikati mwa nchi yetu. Naupongeza Umoja wa Mataifa na mashirika yake kwa kuanza mchakato wa kuhamia Dodoma, ambapo mwezi Desemba 2017, walifungua Ofisi za Muda. Hongereni sana Umoja wa Mataifa; na napenda kutumia fursa hii kuwaarifu kuwa Serikali imeamua kugawa bure viwanja vyenye ukubwa wa Ekari 5.5 kwa kila Ofisi ya Kibalozi iliyopo nchini. Hivyo, nawahimiza kuchangamkia fursa hiyo.

Waheshimiwa Mabalozi;

Wawakilishi wa Mashirika na Taasisi za Kamataifa;

Hivi sasa ni takriban mwezi mmoja na siku kadhaa umepita tangu kuanza kwa Mwaka Mpya 2018. Kwa utamaduni wetu sisi Watanzania, mwaka ukianza, hadi mwezi Machi, huwa tunaendelea kupeana heri ya mwaka mpya. Hivyo basi, kwa niaba yangu binafsi na kwa niaba ya Serikali na Wananchi wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania, napenda kutumia fursa hii, kuwawatakia heri ya Mwaka Mpya wa 2018, ninyi Waheshimiwa Mabalozi na Wawakilishi wa Taasisi za Kimataifa, familia pamoja na watumishi wenu.  Aidha, naomba mnifikishie salamu zangu za Heri ya Mwaka Mpya 2018 kwa Wakuu wa Nchi pamoja na Taasisi na Mashirika, ambayo mnayawakilisha vizuri hapa nchini.

Nafahamu kuwa, kwa baadhi yenu, hii ni mara ya kwanza kushiriki katika hafla hii hapa Tanzania. Napenda nirudie tena kuwakaribisha sana nchini kwetu. Tanzania ni nchi nzuri; watu wake ni wakarimu na ina vivutio vingi vya utalii. Nina uhakika, mmeshasikia kuhusu Visiwa vya Zanzibar, Mlima Kilimanjaro, pamoja na Mbuga za Serengeti na Ngorongoro. Lakini, mbali na vivutio hivyo vinavyotambulika ulimwenguni kote, tunavyo vivutio vingine vingi vizuri. Mti mrefu zaidi Barani Afrika upo hapa nchini, tena karibu kabisa na Mlima Kilimanjaro. Aidha, tuna Hifadhi ya Taifa ya Ruaha ambayo ni kubwa zaidi nchini na inasifika kwa kuwa na tembo wengi. Vilevile, tunayo Hifadhi ya Taifa ya Kitulo ambayo inasifika kwa kuwa na aina nyingi za maua ya ndwele ya asili ambayo hayapatikani sehemu nyingine yoyote duniani; na halikadhalika Maporomoko ya Mto Kalambo, kule Rukwa, ambayo ni ya pili kwa kuwa na kina kirefu Barani Afrika, baada ya yale ya Tugale yaliyopo nchini Afrika Kusini. Hivyo basi, nawahimiza, mkipata muda, tembeleeni vivutio hivyo ili mjionee uzuri wa Tanzania. Tunawaomba pia muwahamasishe wananchi wenu kuja kutembelea vivutio vyetu.

Waheshimiwa Mabalozi;

Wawakilishi wa Mashirika na Taasisi za Kamataifa;

Bila shaka, mtakubaliana nami kuwa, duniani kote, katika kipindi cha mwanzo wa mwaka kama hiki; ni jambo la kawaida kufanya tafakari ya masuala ya mwaka uliopita na kupanga mikakati ya mwaka mpya. Kwetu sisi Tanzania, Mwaka 2017, ulikuwa wenye mafanikio makubwa katika ngazi ya kitaifa na kimataifa; japo changamoto nazo zilikuwepo.

Mathalan, katika ngazi ya kitaifa, mwaka jana, tuliendelea kutekeleza Mpango wetu wa Maendeleo wa Miaka mitano wa 2016/17 – 2020/2021, unaolenga kuifanya nchi yetu kuwa ya uchumi wa kati unaoongozwa na viwanda ifikapo mwaka 2025, kama ambavyo Dira ya Taifa ya Maendeleo inavyoelekeza. Na katika kutekeleza Mpango wetu, tuliweka pia mkazo katika kushughulikia matatizo yaliyokuwa yakitukwamisha katika kupiga hatua za kimaendeleo. Kama mjuavyo “Ukitaka kupata maendeleo, badala ya kuongeza tu bidii, jambo la kwanza unatakiwa kushughulikia au kurekebisha mambo yanayokukwamisha kupata maendeleo”. Mathalan, ukitaka kujitosheleza kifedha, njia nzuri sio kuongeza bidii ya kutafuta fedha, bali unatakiwa kwanza kudhibiti matumizi ya kile kidogo unachokipata. Na vilevile, ukitaka kupungua unene, njia nzuri sio kuanza kufanya mazoezi, bali ni kuacha kufanya mambo yanayosababisha uwe mnene.

Kwa kuzingatia hilo, mwaka 2017, tuliendelea kushughulikia matatizo yenye kuikwamisha nchi yetu kupata maendeleo. Tulizidisha mapambano dhidi ya rushwa, wizi na uporaji wa rasilimali zetu. Kama mnavyofahamu, miongoni mwa mambo yanayozikwamisha nchi za Afrika kupata maendeleo ya haraka kiuchumi, Tanzania ikiwemo, ni vitendo vya rushwa, ukwepaji kodi na uporaji wa rasilimali. Ripoti ya Jopo la Umoja wa Afrika lililoongozwa na Rais wa Zamani wa Afrika Kusini, Thabo Mbeki, iliyotolewa mwaka 2015, ilibainisha kuwa katika kipindi cha miongo mitatu iliyopita nchi za Afrika, Tanzania ikiwemo, zimepoteza takriban Dola za Marekani trilioni 1.8, wastani wa Dola za Marekani bilioni 50 – 80 kwa mwaka. Aidha, Ripoti hiyo iliendelea kueleza kuwa, hivi sasa, nchi za Afrika, kila mwaka, zinapoteza wastani wa Dola za Marekani bilioni 150 kutokana na rushwa, wizi, ukwepaji kodi na uporaji wa rasilimali.

Hivyo basi, katika mwaka 2017, tumeendelea kuchukua hatua za kudhibiti vitendo hivyo. Tumepitisha sheria ya kulinda na kusimamia rasilimali zetu ili ziweze kuinufaisha nchi yetu. Ni wazi kuwa hatua hii huenda haikuwafurahisha baadhi ya watu, lakini ilitulazimu tuichukue ili kuleta maendeleo ya kiuchumi kwa nchi yetu. Sambamba na hilo, tumeendelea kuziba mianya ya ukwepaji kodi, na hivyo kuweza kuongeza ukusanyaji mapato. Mathalan, katika kipindi cha mwezi Julai hadi Desemba 2017, tulifanikiwa kukusanya kodi kiasi cha shilingi trilioni 7.87, sawa ongezeko la asilimia 8.45 ukilinganisha na mapato ya kipindi kama hicho mwaka 2016. Lakini, kubwa zaidi ni kwamba, mwezi Desemba 2017, mapato ya kodi yaliyokusanywa ni shilingi trilioni 1.66. Kiwango hiki ni kikubwa zaidi kuwahi kukusanywa hapa nchini. 

Kutokana na hatua tunazozichukua, uchumi wetu umeendelea kuimarika. Katika nusu ya kwanza ya mwaka 2017, uchumi ulikua kwa asilimia 6.8, na hivyo kuifanya nchi yetu kuongoza katika Ukanda wetu wa Afrika Mashariki, lakini pia kuwa miongoni mwa nchi tano ambazo uchumi wake unakua kwa kasi kubwa Barani Afrika. Tulifanikiwa pia kudhibiti mfumko wa bei, ambapo mwezi Desemba 2017 ulifikia asilimia 4. Kwa ujumla, wastani wa mfumko wa bei nchini mwaka jana ulikuwa chini ya asilimia 5.5, kiwango ambacho ni cha chini ukilinganisha na nchi nyingi za Afrika. Akiba ya fedha za kigeni nayo imeongezeka; na tumeweza kutekeleza miradi mbalimbali ya maendeleo pamoja na kuboresha huduma za jamii, hususan zile zenye kuwagusa wananchi wengi kama vile afya, elimu na maji. Na hii, bila shaka, ndio moja ya sababu iliyoifanya nchi yetu itajwe kuongoza kwa uchumi shirikishi kwa nchi za Kusini mwa Bara la Afrika.

Waheshimiwa Mabalozi;

Wawakilishi wa Mashirika na Taasisi za Kamataifa;

Mbali na kushughulikia matatizo ya rushwa, wizi, ukwepaji kodi, n.k.; tumeendelea kushughulikia changamoto nyingine zilizokuwa zikikwamisha maendeleo ya nchi yetu. Kama mnavyofahamu, ukiachilia mbali vitendo vya rushwa pamoja na wizi na ubadhirifu wa rasilimali, changamoto nyingine kubwa inayokabili Bara la Afrika, ni tatizo la kukosekana kwa miundombinu imara ya usafiri na nishati ya umeme. Mathalan, kwa mujibu wa Ripoti ya Maendeleo ya Afrika (Africa Progress Report) ya mwaka 2015, watu zaidi ya milioni 600, ambao ni takriban nusu ya watu wote wa Bara la Afrika, hawatumii umeme. Takwimu pia zinaonesha kuwa nchi za Kusini mwa Bara la Afrika, zote kwa pamoja, ukiondoa Afrika Kusini, zinatumia umeme kidogo ukilinganisha na nchi ya Hispania. Aidha, matatizo haya ya umeme yanachangia kushusha kwa asilimia 2.4 Pato la Afrika. Lakini, ukiachilia mbali umeme, gharama za usafirishaji Barani Afrika ni kubwa ukilinganisha na Mabara mengine kutokana na ama kukosekana au udhaifu wa miundombinu ya usafiri.  Mambo haya yote kwa pamoja, ndio yanasababisha mchango wa Bara la Afrika kibiashara na uwekezaji duniani kuwa mdogo sana.

Kwa kutambua hilo, tumeendelea kuchukua hatua za kuimarisha miundombinu ya usafiri pamoja na upatikanaji wa umeme. Sehemu kubwa ya nchi hivi sasa imeunganishwa kwa barabara; na nyingine zinaendelea kujengwa. Aidha, mwaka 2017 tumeanza ujenzi wa reli ya kati kwa kiwango cha kimataifa (standard gauge) kutoka hapa Dar es Salaam kwenda Mikoa ya Mwanza na Kigoma. Reli hii baadaye itaungana na reli za kwenda nchi za Burundi na Rwanda. Ujenzi wa kipande cha Dar es Salaam hadi Dodoma chenye urefu wa kilometa 712 tayari umeanza na utagharimu kiasi cha shilingi trilioni 7.062, zote zitatolewa na Serikali yetu. Aidha, hivi karibuni, wakati wa ziara ya Rais Kagame wa Rwanda, tumekubaliana kuanza ujenzi wa kipande cha kutoka Isaka kwenda Kigali nchini Rwanda. Sambamba na hayo,  tunaendelea na upanuzi wa viwanja vya ndege vikubwa vya Dar es Salaam, Zanzibar, Kilimanjaro pamoja na vingine takriban 11 katika mikoa mbalimbali lengo likiwa kukuza sekta yetu ya utalii. Vilevile, tunafanya upanuzi mkubwa na kuboresha utendaji wa bandari zetu kuu za Dar es Salaam na Mtwara kwa gharama ya takriban shilingi trilioni 1.1. Tunatekeleza miradi hii kwa vile takriban asilimia 90 ya shehena ya mizigo inayokuja hapa nchini upitia kwenye bandari hizi. Aidha, Bandari ya Dar es Salaam inategemewa na nchi nyingine majirani. Tunaiboresha pia Bandari ya Tanga, hususan baada ya nchi yetu pamoja na Uganda kuingia makubaliano ya kutekeleza mradi mkubwa wa Bomba la Mafuta kutoka Hoima nchini Uganda hadi Bandari ya Tanga. Ujenzi wa Bomba hilo lenye urefu wa kilometa 1,415 utaanza mwaka huu, ambapo, kama mtakavyokumbuka, mwaka jana, mimi na Rais Museveni wa Uganda tuliuwekea jiwe la msingi.

Kuhusu umeme, tunaendelea na utekelezaji wa miradi mikubwa ya kuzalisha, kusafirisha na kusambaza umeme. Mwaka 2017, tumeanza Awamu ya Tatu ya kupeleka Umeme Vijiji, ambapo tunatarajia kufikisha umeme kwenye vijiji 7,873. Lengo letu ni kwamba, ifikapo Mwaka wa Fedha 2020/2021, vijiji vyote nchini viwe vimefikiwa na miudombinu ya umeme. Tunatekeleza pia miradi mikubwa ya kuzalisha umeme, hususan kwa kutumia gesi yetu asilia. Aidha, mwaka huu, tunatarajia kuanza utekelezaji wa mradi mkubwa wa kuzalisha umeme wa kutumia maji wa Stiglier’s Gorge, ambao utazalisha Megawati 2,100. Tunataka ikifika mwaka 2020, nchi yetu angalau iwe Megawati 5,000 kutoka Megawati 1,460 za sasa. Nafahamu kumekuwa na maneno maneno kuhusu mradi wetu wa Stiglier’s Gorge; ukihusishwa na uharibifu wa mazingira katika Hifadhi ya Taifa ya Ruaha. Ukweli ni kwamba, hakutakuwa na uharibifu wowote.  Tumefanya tathmini ya kina ya mazingira, na tumeweka mikakati ya kudhibiti uharibifu. Zaidi ya hapo, mradi huu, utatekelezwa katika eneo dogo sana. Ni chini ya asilimia 4 ya eneo zima la Hifadhi ya Ruaha. Hivyo, hakuna uwezekano wowote wa kuathiri mazingira ya eneo hilo.

Waheshimiwa Mabalozi;

Wawakilishi wa Mashirika na Taasisi za Kamataifa;

Kuhusu azma yetu ya kujenga viwanda, ninyi Waheshimiwa Mabalozi mnafahamu vizuri kuwa hakuna nchi duniani kote imewahi kupata maendeleo ya kiuchumi bila kutegemea viwanda. Mnafahamu pia kuwa, sekta ya viwanda ni muhimu katika kupiga vita umaskini na tatizo la ajira. Hivyo basi, mwaka 2017 tumeendelea na jitihada za kujenga uchumi wa viwanda nchini. Na napenda kuwaarifu kwamba, katika kipindi cha miaka miwili iliyopita, takriban viwanda 3,500 vimejengwa. Na vingine vingi vinaendelea kujengwa. Naishukuru sekta binafsi ya hapa nchini na kutoka nje kwa namna ilivyoitikia vizuri wito wa Serikali yetu wa kujenga viwanda. Nafahamu kuwa wapo baadhi ya watu ambao wanaeneza uzushi kuwa sisi hatupendi sekta binafsi. Hiyo sio kweli hata kidogo. Tunaipenda sekta binafsi na tunathamini na kutambua mchango wao. Na tunafahamu vizuri kuwa katika dunia ya sasa sekta binafsi ni mhimili muhimu katika kujenga uchumi.

Kwa sababu hiyo, tutaendelea kushirikiana na sekta binafsi ya hapa nchini na ile ya nje. Tutaendelea pia kushughulikia vikwazo mbalimbali vinavyoikabili sekta hii, ikiwa ni pamoja na kurekebisha sera na sheria zetu pale inapobidi; kuongeza vivutio vya uwekezaji na biashara; kushughulikia matatizo ya urasimu, rushwa, utitiri wa kodi, n.k. Hivyo basi, nahimiza sekta binafsi kuendelea kuwekeza hapa nchini. Na niwaombe Waheshimiwa Mabalozi, nanyi wahimizeni wafanyabishara kutoka nchi zenu kuja kuwekeza hapa nchini. Nchi yetu ina fursa nyingi za uwekezaji. Ukiachilia mbali sekta ya viwanda, tuna fursa kwenye sekta za kilimo, mifugo, uvuvi, utalii, ujenzi wa miundombinu, huduma, n.k. Aidha, nchi yetu ina soko kubwa. Tunapakana na nchi takriban 8, lakini pia sisi ni wanachama wa Jumuiya ya Afrika Mashariki na halikadhalika Jumuiya ya Maendeleo Kusini mwa Afrika, ambazo kwa pamoja zina idadi ya watu wapatao milioni 500. Hili ni soko kubwa kwa mwekezaji yeyote.

Waheshimiwa Mabalozi;

Wawakilishi wa Mashirika na Taasisi za Kamataifa;

         Kimataifa, mwaka 2017, nchi yetu imeendelea kushiriki kikamilifu kwenye masuala mbalimbali katika ngazi ya Kikanda, Bara na duniani kwa ujumla. Kama mjuavyo, msingi mkuu wa Sera yetu ya Mambo ya Nje ni kuimarisha ujirani mwema, ushirikiano wa kikanda na kimataifa. Hivyo, tumeendelea kutekeleza Sera hiyo. Mimi pamoja na viongozi wenzangu, tumefanya ziara na kushiriki kwenye mikutano mbalimbali ya kimataifa. Binafsi, mwaka jana, nilihudhuria Mkutano wa Umoja wa Afrika na kutembelea nchi ya Uganda. Aidha, tulipata bahati ya kutembelewa na viongozi kadhaa wa nchi na taasisi za kimataifa, ikiwa ni pamoja na Waziri Mkuu wa Ethiopia, Hailemariam Dessalegn; Rais wa Afrika Kusini, Jacob Zuma; Rais wa Uganda, Yoweri Museveni; Makamu wa Rais wa Benki ya Dunia, Kanda ya Afrika, Dkt. Makhtar Diop; Rais wa Benki ya Dunia, Dkt. Jim Yong Kim; na Naibu Mkurugenzi Mtendaji wa Shirika la Fedha la Kimataifa (IMF), Mhe. Tao Zang; pamoja na viongozi wengine wengi. Wakati wa ziara hizo, tuliweza kufikia makubaliano mbalimbali yenye lengo la kuimarisha ushirikiano, hususan kwenye nyanja za kiuchumi.

Mwaka jana pia, tumeendelea kushirikiana na nchi pamoja na taasisi nyingine za kimataifa katika kushughulikia changamoto mbalimbali zinazokabili Kanda, Bara na dunia yetu kwa ujumla. Na moja ya changamoto hizo ni suala la migogoro. Kama mnavyofahamu, tangu imepata uhuru, mwaka 1961, nchi yetu imekuwa mstari wa mbele katika kutafuta amani Barani Afrika na duniani. Tumeshiriki na tunaendelea kushiriki katika harakati za usuluhishi wa migogoro ya Burundi, DRC, n.k. Tunafarijika kuona kuwa amani nchini Burundi inaendelea kuimarika; na tunaendelea kuwahimiza wahusika kwenye migogoro nchini DRC, Sudan Kusini, n.k., kumaliza tofauti walizonazo ili kuweza kurejesha amani kwenye nchi zao.

Mbali na ushiriki wetu katika usuluhishi wa migogoro, nchi yetu, hivi sasa, ina vikosi kwenye misheni za kulinda amani nchini DRC, Jamhuri ya Afrika ya Kati, Lebanon, Sudan na Sudan Kusini. Nitumie fursa hii, kuzishukuru nchi na taasisi za kimataifa zilizotutumia salamu za rambirambi na pole kufuatia tukio lililotokea tarehe 8 Desemba 2017 la kuuawa kwa askari wetu 15 na wengine 43 kujeruhiwa, wakati wakiwa katika jukumu la kulinda amani nchini DRC. Tukio hili, kwa hakika, liliacha majonzi na simanzi kubwa kwa Watanzania. Hata hivyo, napenda niseme kuwa, kama Taifa, halijatukatisha tamaa wala kutuyumbisha. Tutaendelea kushiriki katika harakati za kutafuta amani mahali popote duniani, na tutaendelea kushiriki kwenye misheni za kulinda amani. Tunaushukuru Umoja wa Mataifa kwa kuunda Timu kuchunguza chanzo cha tukio la tarehe 8 Desemba, 2017. Tunaihimiza Timu iliyoundwa kukamilisha mapema uchunguzi wake, ili chanzo kijulikane, wahusika wafahamike na hatimaye sheria ifuate mkondo wake.

Waheshimiwa Mabalozi;

Wawakilishi wa Mashirika na Taasisi za Kamataifa;

Katika mwaka huu wa 2018, Tanzania itaendelea kutekeleza Mpango wake wa Maendeleo wa Miaka Mitano. Tutazidisha mapambano dhidi ya rushwa na ubadhirifu. Tutaendelea kuimarisha miundombinu ya kiuchumi, hususan ya usafiri na nishati ya umeme.  Tutaboresha huduma mbalimbali za kijamii, hususan elimu, afya a maji.

Sambamba na hayo, tutaendelea kushiriki kwenye masuala mbalimbali ya kimataifa. Tutakuwa wanachama waaminifu wa taasisi za Kikanda, katika Bara na kimataifa, ambazo sisi ni wanachama. Tutaendelea kushiriki kwenye usuluhishi wa migogoro; na vikosi vyetu vitandelea kushiriki kwenye misheni za kulinda amani. Vilevile, tutaendelea kutekeleza mipango na malengo mbalimbali ya kikanda, kibara na kidunia, ikiwemo Ajenda ya Umoja wa Afrika ya 2063 na Ajenda ya Umoja wa Mataifa ya Malengo Endelevu ya 2030. Na moja ya malengo ya dunia tuliyopanga kutekeleza, ni kuhakikisha kuwa ifikapo mwaka 2030 tuwe tumezuia maambukizi mapya ya Virusi Vya Ukimwi (VVU). Na katika kufikia azma hii, tumeanzisha Mfuko wa Udhamini wa Ukimwi, ambapo tumelenga kukusanya kiasi cha shilingi trilioni 6 katika kipindi cha miaka mitano ijayo. Hivyo basi, tunawaomba mtuunge mkono.  

Waheshimiwa Mabalozi;

Wawakilishi wa Mashirika na Taasisi za Kamataifa;

Nafahamu, katika hafla kama hii, hotuba huwa haziwi ndefu. Lakini leo, nimeeleza mengi. Nimefanya hivyo, kwa kuwa, kama nilivyosema awali, hii huenda itakuwa mara ya mwisho kwa sherehe hizi kufanyika hapa Dar es Salaam. Mwakani ni Dodoma. Na kwa sababu hiyo, kabla sijahitimisha hotuba yangu, naomba mniruhusu nieleze masuala matatu ya mwisho.

Suala la kwanza; muda mfupi uliopita, nimeeleza kuwa Tanzania itaendelea kushiriki kwenye misheni za kulinda amani. Na napenda kusisitiza tena kuwa tutaendelea kushiriki kwenye misheni hizo. Hata hivyo, wakati nikisisitiza hilo, napenda kueleza masikitiko yetu kuhusu uamuzi wa Umoja wa Mataifa kuanza kutekeleza sera ya kupunguza gharama kwenye misheni za kulinda amani. Ni kweli, uendeshaji wa misheni za kulinda amani ni gharama kubwa. Lakini, ni ukweli pia usiopingika kuwa, hakuna gharama inayozidi uhai wa watu na umuhimu wa amani. Tanzania tunauona uamuzi huu wa kupunguza gharama utadhoofisha jitihada za kutafuta amani kwenye maeneo yenye migogoro; na kuhatarisha maisha ya walinda amani pamoja na raia wasio na hatia wanaoishi kwenye maeneo yenye migogoro. Hivyo basi, tunauomba Umoja wa Mataifa pamoja na Nchi Tano Wanachama wa Kudumu wa Umoja wa Mataifa kutafakari upya uamuzi huo.

Suala la pili, ni kuhusu uamuzi wetu wa hivi karibuni wa kujitoa kwenye Mpango wa Majaribio wa Kutafuta Suluhu ya Kudumu ya Tatizo la Wakimbizi (Comprehensive Refugee Response Framework – CRRF). Kwanza kabisa, napenda kueleza kuwa, nchi yetu, tangu imepata Uhuru mwaka 1961, imekuwa ni miongoni mwa nchi zenye kupokea wakimbizi wengi. Mpaka sasa tunaendelea kuwapokea; na bila shaka, tutaendelea kuwapokea; lakini wale tu wenye kustahili na kwa kuzingatia sheria za kimataifa. Nchi yetu pia imeweka historia duniani kwa kuwa ya kwanza kutoa uraia kwa wakimbizi wapatao 150,000 kwa wakati mmoja. Hakuna nchi imewahi kufanya hivyo. Hata hivyo, kutokana na sababu za usalama, tumelazimika kujitoa kwenye Mpango wa CRRF, ambao pamoja na masuala mengine, unaelekeza kutolewa kwa ardhi kwa ajili ya wakimbizi, kuwaruhusu kutembea mahali popote na kutoa vibali vya ajira. Tumeamua kujitoa kwa sababu tunadhani kuwa, katika kipindi hiki cha sasa ambacho dunia inakabiliwa na changamoto za usalama, ikiwemo ugaidi, kushamiri kwa biashara ya binadamu na makosa mengine ya kimataifa, utekelezaji wa Mpango huu unaweza kuleta madhara makubwa ya kiusalama kwa nchi yetu. Lakini, mbali na hilo, tumesita kuendelea na Mpango huu kutokana na uzoefu tulioupata wakati tulipotoa uraia kwa wakimbizi 150,000. Wakati tunatoa uraia, jumuiya ya kimataifa iliahidi ingetoa fedha za kuwapatia makazi na masuala mengine muhimu. Lakini, mpaka sasa, hakuna fedha iliyotolewa; na badala yake tumeanza kushawishiwa kukopa fedha za kuwahudumia wakimbizi. Hali hii imetukatisha tamaa; na tunaona itakuwa ni kuibebesha mzigo mkubwa Serikali yetu.  Hivyo basi, tunaiomba jumuiya ya kimataifa ituelewe.

Suala la tatu na la mwisho ni kuhusu taarifa za kukamatwa kwa meli zenye kupeperusha bendera ya Tanzania, ambazo zimejihusisha kwenye matukio ya uhalifu. Taarifa hizi kwa hakika zimetusikitisha sana sisi kama Taifa, kwa sababu zinachafua jina na sifa nzuri ya nchi yetu. Hata hivyo, ningependa kufafanua kuwa, kimsingi, meli hizo si za kwetu; zimesajiliwa tu hapa Tanzania. Kama mnavyofahamu, usajili wa meli za nje ni jambo la kawaida na linafanywa na nchi mbalimbali duniani. Hata hivyo, kutokana na matatizo yaliyojitokeza, Serikali imeamua kuchukua hatua. Tumesitisha usajili wa meli zote 470 zilizosajiliwa hapa nchini zenye kupeperusha bendera yetu, na tumeanza kufanya uchunguzi wa kina kuthibitisha uhalali wa shughuli zao. Zile zitakazobainika kukiuka sheria na taratibu, tutazifutia usajili. Sambamba na hilo, tumesitisha usajili wa meli mpya kutoka nje mpaka pale itakapotangazwa tena. Tumechukua hatua hizo, ili nchi yetu isitumike kuwa kichaka cha kujificha wahalifu.

Waheshimiwa Mabalozi;

Wawakilishi wa Mashirika na Taasisi za Kamataifa;

Napenda kuhitimisha hotuba yangu, kwa kurudia tena kuwashukuru kwa kuhudhuria hafla hii. Aidha, nawashukuru kwa namna ambavyo nchi zenu na mashirika mnayowakilisha yanavyoshirikiana vizuri na nchi yetu katika nyanja mbalimbali: kiuchumi, kisiasa, kijamii, kiulinzi na usalama, n.k. Mchango wenu ni mkubwa sana. Bila ninyi, huenda mambo mengi tuliyotekeleza mwaka jana, yasingewezekana. Hivyo basi, tunawashukuru sana; na kupitia kwenu, tunaendelea kuziomba nchi na taasisi mnazoziwakilisha ziendelee kutuunga mkono. Kwa upande wetu, tutazidi kuimarisha uhusiano wetu na nchi, mashirika na taasisi zenu.

Baada ya kusema hayo, napenda kurudia tena kuwatakia Heri ya Mwaka Mpya 2018. Uwe mwaka wa Amani na Mafanikio.

“Ahsanteni kwa kunisikiliza”